TodaysArt is het langstlopende festival voor kunst, muziek en technologie in Nederland. Sinds 2005 brengt de organisatie lokale en internationale artiesten, muzikaal talent en kritische denkers met elkaar samen. Sinds 2005 werken TodaysArt en Gonzo (circus) samen op verschillende manieren, zoals deze special over de editie 2019 in Gonzo (circus) #153. We kozen ervoor om te praten met de gelauwerde producer patten én het jonge Nederlandse talent Oceanic. Daarnaast laten we ons licht schijnen over het SHAPE-platform en vier artiesten uit de SHAPE-pool die op TodaysArt 2019 staan, zoals Crystalmess.

SHAPE stelt zich tot doel muziek en geluidskunst in Europa een platform te geven. Genre of stijl maakt niet uit, zolang de kunstenaar maar de juiste avontuurlijke mentaliteit bezit. Meer over SHAPE lees je onderaan dit artikel.

Elk jaar publiceert SHAPE een lijst van een vijftigtal artiesten, enkelen van hen staan dit jaar ook op de line-up van TodaysArt.

Crystalmess

Christelle Oriyi is een Parijse duizendpoot met Congolese roots die behendig elk vakje ontwijkt waar je haar in wilt stoppen. Producer, dj, multimediaperformer, schrijver… via een veelheid aan media vertelt Oriyi het verhaal van haar eigen achtergrond door een unieke, persoonlijke lens.

Daarbij vindt ze haar inspiratie bij Afrofuturisten als DJ Spooky en Kodwo Eshun. Onder de naam ‘Crystalmess’ draaide Oriyi al op feestjes voor Janus (in Berghain), Hyperdub en Yves Tumors Terms of Endearment. Haar eerste ep mocht al meteen rekenen op de lof van Kode9, Lee Gamble en Klein.

Haar multidisciplinaire essay ‘Collective Amnesia: In memory of Logobi’ schetst de geschiedenis van een moderne grootstedelijke Afrikaanse danscultuur die nauwelijks een paar decennia na het ontstaan ervan al vergeten is.

Ook in haar eigen muziek en dj-sets wordt Afrofuturistisch gedachtegoed gekoppeld aan het hedonisme van de clubcultuur. De titel van haar track ‘Just Because It’s A Funeral Doesn’t Mean We Can’t Rave’ zegt daarmee alles: denken terwijl je feest, of zoiets.

Zo ontstaat een veelgelaagd en steeds bewegend beeld van een jonge Afrikaanse vrouw in een Europese grootstad, koppig op zoek naar haar identiteit in een wereld die volop zoekende is naar nieuwe normen en waarden, maar belemmerd wordt door een gedeelde geschiedenis van macht, ongelijkheid, discriminatie en vooroordelen.

Sentimental Rave

Ook Soraya Daubron aka Sentimental Rave is niet voor één gat te vangen. Daubron werkte al een tijdje als fotografe, en begon door toevallige omstandigheden te dj’en op een feestje dat ze zelf organiseerde met enkele vrienden. Uit de organisatie groeide het lgbtq-platform ‘Les Amours Alternatives’ dat later ook aan de wieg stond van het feministische kunstenfestival ‘Comme Nous Brûlons’ in Parijs. Ondertussen is Daubron zelf uitgegroeid tot een van de spilfiguren in de Franse rave-revival van de laatste jaren. De scene laat zich inspireren door de sfeer en de energie van de vroege DIY-warehousefeesten, maar weigert zich te laten binden door nostalgie. Persoonlijke vrijheid blijft het hoogste goed, en zo worden de muziek en de scene vehikels voor het claimen van individuele expressie. Muzikaal gaat het alle kanten op, van gabber, noise en techno naar hiphop. Haar zeer gewaardeerde Boiler Room-mix bevat naast dubby technotracks van D.Dan en Matrixxman ook een remix van Panda Bear en geschifte hardcore van Venetian Snares. Even eclectisch als haar dj-sets zijn Daubrons eigen producties, waarvan we binnenkort een tweede ep mogen verwachten.

Katharina Ernst

Op haar negende begon Ernst te drummen, en nog altijd vormt dit instrument het middelpunt van haar uitdijende artistieke praktijk. Inmiddels strekt die zich uit over velerlei muzikale samenwerkingen (Ken Vandermark en Christina Kubisch zijn er maar twee uit een ellenlange lijst) alsook muziektheater (‘dosenfleisch’) en dansprojecten (‘ausdehnen : zusammenziehen’).

Bovendien is Ernst ook nog eens een veelzijdige visuele artiest met internationale tentoonstellingen van haar schilderijen, schetsen en installaties.

Als drummer verkent Ernst volop haar fascinatie voor polyritmiek en afwijkende structuren. Zeven jaar lang heeft ze zich voorbereid om de muziek op haar solodebuut ‘Extrametric’ (2018) te kunnen uitvoeren. Het resultaat is dan ook een sterk staaltje techniek, evenwel zonder ooit de dansbaarheid en muzikaliteit uit het oog te verliezen. Ernst nam alles live op zonder loops of andere elektronische hulpmiddelen.

Een huzarenstukje dat nog indrukwekkender wordt door het wijde arsenaal aan instrumenten dat de muzikante in haar composities in stelling brengt: gongen en tam-tams, kleine percussie en drumsynthesizers, en een versterkte duimpiano die door een batterij gitaareffecten wordt vervormd.

Bij het beluisteren van de plaat is het moeilijk voor te stellen dat al die verschillende geluiden worden voortgebracht door één enkele muzikant.

Bamao Yendé

SHAPE vestigt elk jaar ook de aandacht op een aantal dj’s die muzikale en culturele grenzen willen slopen met hun werk. De Parijse Bamao Yendé (de artiestennaam van William Essef) past alvast perfect binnen dat profiel.

Zijn hoogst energieke dj-sets verzoenen moeiteloos Westerse garage, broken beat en R’n’b met Afrikaanse stijlen als kwaito, kuduro en batida. Zijn eclectische stijl ontwikkelde hij als jonge snaak toen hij samen met een stel vrienden in Cergy (net boven Parijs) het collectief YGRK KLUB op poten zette. Van hun multimediale feestjes werd een tijdlang genoten in en rond de hoofdstad.

In 2016 startte Essef het label Boukan Records, waarmee hij voornamelijk digitale releases verspreidt via onlineplatforms als SoundCloud, Spotify en Deezer. Het zijn de plekken waar hij zelf ook de tracks plukt die hij draait, en de output van het label vertoont dezelfde vrolijke lak aan regeltjes als zijn eigen dj-sets.

Daarin schuilt overigens ook het engagement: het pure muzikale plezier primeert boven de politieke of maatschappelijke inhoud, maar net door die eclectische aanpak staat Bamao Yendé voor een wereld zonder grenzen, verenigd in een pretentieloze, mondiale mix van muzikale stijlen. De voormalige YGRK-crew blijft actief betrokken bij veel activiteiten van het label, van de muziekproductie tot de van de pot gerukte videoclips op Youtube.

Wat is SHAPE?

SHAPE is een samenwerkingsverband tussen zestien festivals en artistieke centra, met de uitgesproken missie om baanbrekende muziek en audiovisuele kunst uit de periferie een zetje in de rug te geven. Het huidige culturele klimaat biedt weliswaar veel kansen voor artiesten om hun werk te publiceren en te verspreiden, maar tegelijk is de neiging tot middelmaat zeer groot. Organisatoren en festivals durven uit pragmatische overweging nauwelijks nog kansen te nemen, wat steeds meer leidt tot een geconformeerd aanbod waarbij experiment en vernieuwing buiten de boot vallen. Door de inhoud en de praktijk als vertrekpunt te nemen biedt SHAPE een alternatief platform voor eigenzinnige Europese muzikanten en geluidsartiesten: elke artiest wordt beoordeeld op basis van een audio- of videofragment van een liveoptreden, ongeacht zijn of haar discografie, portfolio of reputatie. De artiesten schrijven zichzelf in of worden aangedragen door een van de deelnemende organisaties. Er is geen beperking inzake genre of discipline, wat zorgt voor een uiterst gevarieerde mix. De artiesten krijgen via het platform speelkansen, en kunnen deelnemen aan residenties, workshops, panels en lezingen. Op die manier biedt SHAPE een uniek opstapje naar een groter netwerk en een gewillig publiek.

Deze TODAYSART 2019 is een coproductie van TodaysArt en Gonzo (circus). Redactie: Tijs Heesterbeek, Luka Kueter, Olof van Winden en Dimitri Vossen.

Dit artikel verscheen eerder in GC #153.