Installations

Het Staalplaat Soundsystem kwam voort uit Staalplaat de winkel, jarenlang hét adres voor alles experimenteel, industrieel en anderszins afwijkend. Geert-Jan Hobijn begon Staalplaat in 1982 in Amsterdam; inmiddels is de winkel een op zichzelf staande business in Berlijn, en houdt Hobijn zich bezig met het gelijknamige Soundsystem, dat hij in 2000 samen met Carlo Crovato, Radboud Mens en Jens Alexander Ewald oprichtte. Staalplaat Soundsystem maakt geluidskunstwerken en doet performances, meestal op locaties ver van museum of galerie, zoals industriële installaties, stedelijke openbare ruimtes of in de natuur, en probeert op die manier hun experimentele werk toegankelijk te maken voor een groter publiek. Daarbij maken ze gebruik van alles wat los en vast zit – op het CV staat onder meer een optocht van tuktuks, een ballet van stofzuigers en Meccano van gerecyclet plastic flessen en buizen – en speelt de interactie van het geluid met de omgeving een belangrijke rol. Hoe fysiek dat allemaal ook moge zijn, installaties zijn van nature vergankelijk, en houden na afloop van event of expositie op te bestaan. Om toch iets van documentatie achter te laten, heeft het Soundsystem opnamen van een aantal van die installaties verzameld op ‘Installations’. Een belangrijk element in een groot deel van de installaties (of in ieder geval een deel dat zich nadrukkelijk opdringt) is het geluid van metaal, schurend, schrapend en galmend, onder een brug in Keulen of een oude scheepswerf in Dordrecht. Met name in die eerste is de enorme ruimte goed hoorbaar; het verwrongen staal klinkt als ver onweer, terwijl het verkeer boven op de brug er heel vaag doorheen klinkt. Op andere stukken is het geluid veel dichter bij, en vormen stofzuigers, boren en andere apparaten een mechanisch ballet, ondersteund door radiobrom en omgevingsgeluiden. Qua geluid wijken twee stukken af: de installatie ter gelegenheid van de opening van de Nederlandse ambassade in Berlijn, een massa golvende drones afkomstig uit plastic flessen en stofzuigers. En een korte impressie van een orkest treinhoorns, gemixt met arriverende en vertrekkende treinen als faders op een virtueel mengpaneel. Op die laatste opnamen is het publiek het best hoorbaar, enthousiast over de slimme en hilarische performance. Hobijn zei in een interview met de site Jegens & Tevens ooit: “De kern van al dit werk is een low-tech filosofie, het doel is om installaties simpel te laten lijken, in plaats van te verbergen hoe ze zijn gemaakt, zodat mensen zullen zeggen: ‘ik zou dat ook kunnen’. In tegenstelling tot veel mediakunst, is het niet de techniek die centraal staat in het werk, maar de ideeën erachter.” En als uw huisgenoten komen vragen wat er in hemelsnaam voor plaat op staat, gedenk, zoals de titel van de Staalplaat Soundsystem-website ons herinnert: “you don’t have to call it music…”.

tekst:
Maarten Schermer
beeld:
StaalplaatSoundsys_Installations
geplaatst:
zo 18 aug 2019

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!