Als Nene H. gaf Beste Aydin dit jaar acte de présence bij de opening van CTM in Berlijn, haar huidige thuisstad. Als er binnenkort een eclectische Euraziatische wind door elektronicaland waait, is deze klassiek geschoolde pianiste daarvoor verantwoordelijk.

Aydin heeft de afgelopen jaren vol vuur duistere experimentele techno met vocalen gemaakt vanachter haar laptop. Gezien haar klassieke piano-opleiding zou je eigenlijk verwachten dat ze in een concertzaal zou zitten om stukken van Bach en Rachmaninov te vertolken. Aydin maakte namelijk in haar leven een dramatische wending waar je het nodige lef voor moet verzamelen. En die moed zit ook meteen verwerkt in haar artiestennaam Nene H., afgeleid van de Turkse feministe Nene Hatun (1857–1955). De vrouw staat bekend om haar besluit om, als moeder van een dochtertje en een oudere zoon, met een geweer en bijl tegen de Russen te vechten die de stad Erzurum dreigden binnen te vallen tijdens de Russisch-Turkse Oorlog. ‘Mijn kind kan opgroeien zonder moeder, maar niet zonder het moederland’ was haar credo.
Om de politiek-nationalistische aard van haar act minder te benadrukken besloot Aydin de achternaam van de volksheldin dan ook af te korten. Toch is Hatun een groot voorbeeld voor haar. “Als Aziatische vrouw ben ik naar buiten toe het gezicht van een gekleurde vrouw en vrouwen in moslimlanden. Ik vind het belangrijk om te streven naar gelijke grondrechten en dat vrouwen niet bang hoeven zijn of onderdrukt worden. Europese feministen richten zich nog te vaak op de situatie in Europa, ze hebben nog steeds weinig oog voor de grondrechten van vrouwen buiten Europa in andere contexten.”

Rebel

Haar eigen activisme zit ‘m volgens Aydin voornamelijk in het feit dat ze rebelleert door kunst te maken en te breken met haar opleiding tot klassiek pianist in Stuttgart. Daarbij kreeg ze op een gegeven moment het gevoel niet echt muziek meer te maken. “Klassieke muziek is complex in zowel theorie als praktijk, en vergt veel repetities en discipline. Elektronische muziek is juist complex vanwege haar eenvoud en biedt me mogelijkheden om op een vrije manier muziek te maken, hoewel het een pijnlijk maar noodzakelijk proces was. Ik houd wel van zo’n gevecht met een duidelijk doel voor ogen, maar ik had liever een andere strijd doorstaan.”
Daarnaast was ook het soort muziek dat ze speelde ‘serieuze’ luistermuziek, nooit dansmuziek. Maar nu verdiept ze zich in allerlei genres en verwerkt ze ook rijke invloeden uit Turkije en Azerbeidzjan, muziek met complexe verschuivende polyritmische patronen. Zo bevat Turkse muziek 53 tonen in een octaaf en 590 toonladders, waarvan er nog 150 worden gebruikt. Kortom een onuitputtelijke bron voor nieuwe hybride vormen. “Ik raakte geïnspireerd door alles wat ik niet begreep, door hoe de onbekende muziek was gecomponeerd of geproduceerd. Ik voelde een sterke behoefte om te begrijpen hoe al die muziek in elkaar zit en beleefde daar oneindig veel plezier aan. Inmiddels ben ik goed bekend met wat ik zelf maak en komt het minder vaak voor dat ik zo vervoerd raak, maar als het weer gebeurt raak ik weer gefascineerd en verwonderd.”
Eindelijk voelt Aydin zich vrij om zelf te componeren, arrangeren en mixen met Ableton. Vaak hoort ze auditieve hallucinaties die ze gebruikt in haar composities. “Wanneer ik alleen ben hoor ik vaak ideeën in mijn hoofd, waarbij vaak complete nummers worden afgespeeld. Ik denk dat je auditieve geheugen zich constant ontwikkelt en er collages van maakt, een beetje zoals wanneer je veel Pacman of Snake gespeeld hebt op je telefoon en het spelletje doorgaat wanneer je gaat slapen, zonder dat je er verder nog controle over hebt.”
Van al die gemurmelde melodieën, drums en muzikale ideeën maakt Aydin gelukkig ook opnames, om ze later eventueel uit te werken. “Ik heb honderden van dat soort opnames. Helaas heb ik niet de tijd om alles om te zetten in muziek.” Wanneer ik vraag of ze blij zou worden van een nieuwe technologie die muzikale ideeën direct kan omzetten in muziek, geeft ze aan dat het haar wel wat lijkt, maar heeft er ook bedenkingen bij. “Het zou ook een vreemde manier zijn van muziek maken. Wanneer je op de huidige ambachtelijke manier muziek maakt, stuit je ook op andere muzikale paden. Dat maakt het maakproces spannend, maar het is tegelijkertijd ook uitputtend.”

Superordening

Met de muzikale koerswijziging is optreden ook heel anders geworden. Ze zit niet meer op een pianokruk, maar staat dansend en zingend achter de laptop met een effectensetje, zonder een kloof tussen het podium en het zittende publiek, maar gewoon tussen de dansende mensen in. Volgens Aydin is er op die manier meer persoonlijk contact en dialoog, en een minder elitair onderscheid tussen maker en luisteraar. Die visie doet denken aan de collectieve ervaring van oosterse muziek. Ook is elektronische muziek laagdrempeliger geworden om te maken, waardoor iedereen er op een gevoelsmatige manier mee aan de slag kan.
Met haar act probeert Aydin een eerlijk beeld van zichzelf neer te zetten: “Muziek is de ultieme manier om elkaar tot op zekere hoogte te begrijpen. Er bestaat voor mij niets wat menselijker en eerlijker is dan muziek. Ik zie het als een superordening die we zelf gemaakt hebben, als kunst die zich met de beschikbare middelen telkens weer aanpast aan de veranderende tijd en plaats.”
Het was een goede vriendin van haar oma die haar aanmoedigde om verder te gaan met muziek. Deze vrouw schonk Aydin later haar eerste piano. “Ik herinner me nog hoe ik op mijn dertiende voor het eerst een stuk van Rachmaninov speelde en moest huilen door de schoonheid en diepte van die muziek.” Het leven en de muziek van Aydin zijn niet alleen beïnvloed door deze bijzondere vrouw, maar ook door de vele steden waar ze heeft gewoond. Ze werd geboren in Istanbul en groeide op in de derde grootste stad van Turkije, Izmir. Deze bruisende miljoenenstad aan de Egeïsche Zee doet ook vandaag nog haar progressieve imago eer aan.
Op haar twintigste besloot Aydin haar muziekopleidingen in het veel conservatievere Ankara en daarna in Tel Aviv te vervolgen met een studie solopiano in Stuttgart, waarna ze zich dus in Berlijn bevrijdde van dit instrument. Het afgelopen jaar reisde ze via Border Movement naar New Delhi voor uitwisselingen en inspiratie. Ook bracht ze tijd door bij Codarts in Rotterdam, waar ze aan de slag ging met muziektheoretische kennis en samples uit de Turkse muziek. Ze denkt voorlopig de komende tijd in Berlijn – waar zich momenteel een grote diaspora van Turkse kunstenaars bevindt – te blijven en van daaruit rond te reizen, op zoek naar nieuwe grenzen om te doorbreken.

Dit artikel verscheen eerder in GC #144.

Live

Discografie

Lees meer