De sound van het duo LEYA druipt van New Yorkse stoutmoedigheid; bitterzoete arpeggio’s vloeien er samen met onheilspellend getokkel, met de barokke zang van Adam Markiewicz als kloppend hart. ‘Zou het niet wat al te vanzelfsprekend zijn om vrolijke muziek te spelen op de harp?’

‘Wij zijn al heel gelukkig met een plaatje van Ludacris.’

Op de derde dag van het Rewire-festival ontmoet ik Marilu Donovan en Adam Markiewicz in de foyer van Theater aan het Spui. Donovan en Markiewicz hebben op dat moment al twee optredens achter de rug op het showcasefestival, en sluiten het die avond af in de Sint-Janskerk. ‘Toch zouden we niets liever hebben,’ aldus Donovan en Markiewicz. ‘Was het elke dag maar zo.’

Of het cafeïne is, of enthousiasme, laten we in het midden, maar een hele tijd later zitten we nog steeds aan hetzelfde tafeltje. ‘Hadden we elkaar in Los Angeles ontmoet, klonken we vast helemaal anders,’ zegt Donovan. Ze omschrijft de New Yorkse stijl als één van botsingen, waar spanning niet uit de weg wordt gegaan. ‘Hier zit iedereen in elkaars haar. Een vriend van ons heeft bijvoorbeeld een muziekstudio in een gebouw waar de rest met nagelkunst bezig is. Uit die frictie ontstaat er van alles.’

Met haar harp drenkt Donovan het geluid van LEYA in een ambigue teneur. ‘Er is een onrust die altijd aanwezig is op onze albums,’ aldus vocalist en violist Markiewicz. ‘Vaak is het mooie ook erg lelijk; de spanning in onze muziek komt voort uit een zoektocht naar die twee polen.’

Passieproject

Donovan trok na een conservatoriumopleiding in Canada naar New York, waar Markiewicz een jazzopleiding had gevolgd. LEYA werd een passieproject. ‘Ik ben op een bepaald moment gewoon beginnen te zingen terwijl ik viool speelde,’ voegt Markiewicz toe – ‘dit soort dingen ontstaan vaak op een vrij stompzinnige manier.’

De vintage esthetiek van het duo komt al tot uiting vanaf hun eerste ep ‘The Fool’ uit 2015, tevens het begin van hun lange samenwerkingspact met Eartheater. Op de lp ‘Flood Dream’ uit 2020 gaat rust een grotere rol spelen in hun samenspel. Het pareltje ‘INTP’ rolt er van de harp met de minzame onheilspellendheid van Massive Attack, de lichte toets van componiste Colleen, en de volwassenheid van twee muzikanten die niet alleen elkaar, maar ook een eigen taal hebben gevonden. ‘Mensen hebben me al gevraagd, om de stemming die ik hanteer met hen te delen, en ik weiger,’ aldus Donovan. ‘Dat is onze sound.’

Markiewicz’ passie voor Franse Ars Nova uit de veertiende eeuw vond haar weg naar zijn bezielde en toch ingetoomde stemvoering. Eén van de broedplaatsen waar hij zijn talent kon verkennen was ‘The Wallet’, een collectieve kunstruimte in Bushwick, Brooklyn. Hij woonde er van 2008 tot 2019. ‘The Wallet’ was gebouwd in een oude fruitmarkt, waarin de artiesten kamers hadden geïnstalleerd – Pat Spadine bouwde het vol met muziekinstallaties, en onder meer Lightning Bolt, Kurt Vile en Mac DeMarco passeerden er de revue. ‘Uiteraard hadden we nooit genoeg geld om de huur te betalen, was het daar vies en vuil en bestonden er amper regels – maar honderden mensen hebben daar geleefd, ook uit de Canadese scene. Je hebt geen idee hoeveel platen daar tot stand gekomen zijn.’

‘Vijf jaar lang stonden er steeds afgevaardigden van de stad New York aan de deur – zij verschenen dan met zo’n vestje aan en hun klemborden paraat. Op zulke momenten glipten we naar buiten langs een zijdeurtje. Op een dag werd er één van de artiesten wakker terwijl de politie foto’s nam. Niet zo lang erna hebben ze alles leeggehaald. Ik ben enkel mijn platencollectie kwijtgeraakt – maar Spadine’s labours of love, die ziet hij nooit meer terug. Het was een erg utopische plek.’

Eyeline

‘Ik wou dat iedereen de kans had om in zo’n vuil, communistisch kraakpand te wonen in zijn of haar jeugd,’ aldus Markiewicz. ‘Tegelijk zou ik het nooit meer opnieuw doen,’ lacht. ‘Niet zo vreemd, ook, dat er gekraakt wordt in een stad als New York,’ voegt Donovan toe. ‘We betalen er makkelijk 1000 dollar per dag om in de studio op te nemen.’ Bij LEYA’s tweede album, ‘Flood Dream’, moest de plaat er dan ook binnen twee dagen uit. ‘Dat is waarom we ‘Eyeline’ gewoon thuis hebben opgenomen,’ legt Markiewicz uit.

‘Eyeline’ markeert dus de overgang naar een minder gecontroleerd artistiek proces. ‘Door de creatie te beschouwen als ‘mixtape’ eerder dan als album, konden we omarmen dat er hier en daar imperfecties inslopen,’ vertelt Markiewicz. Ook was het geheel al na drie weken af, zonder dat ze de gebruikelijke heisa maakten in de pers. ‘Veel van de muziek kunnen we niet live spelen, omdat ze voor een groot deel uit met software gecreëerde renders bestaat,’ aldus Markiewicz. Doorheen de mixtape ontwikkelt zich een sfeervolle samenwerking. Zo bevat ‘Might Have Been Good’ zang en productie van Eartheater, en duikt er ook een remix van ‘Dankworld’ door Actress op.

Realisme

Ze werkten ook druk samen met claire rousay (zie ook GC#167, red.), de uit Texas afkomstige muzikante die op ‘Eyeline’ een waterkraan aanzet, een stoel verschuift, een deur sluit. ‘Als zij het doet, kan ze dit soort banale handelingen in harmonie doen klinken met Adams stem,’ zegt Donovan. Als ik pols naar het tragische karakter van ‘Flood Dream’ en ‘Eyeline’ antwoordt ze doelbewust: ‘Ik hoop dat mensen niet verdrietig worden van onze muziek. Maar in eerste instantie ben ik helemaal niet bezig met hoe ze ontvangen wordt. Dat waardeoordeel komt na de muziek, en als mensen die fijn vinden, is dat de kers op de taart.’

Het duo maakt er een punt van om ongemak, noch imperfectie te weren. ‘Het leven zit vol turbulentie en spanning. Wij vinden het dan ook niet raar dat die in de muziek sluipt,’ stelt Markiewicz. Wie goed luistert naar ‘Eyeline’, hoort dit realisme letterlijk verdicht. Op ‘Win Some’, bijvoorbeeld, valt tijdens de harppartij in het begin, die werd opgenomen in Donovans slaapkamer, een huishoudelijk dispuut van de buren te ontwaren. ‘Het geluid van de kamer zelf is ook erg hoorbaar in de mixtape,’ voegt Markiewicz toe. ‘We nemen dat apart op, en gebruiken het op onze albums.’

Hoewel de platen van LEYA doordrongen zijn van DIY-attitude, blijft hun benadering van de opnames er één van bittere ernst. ‘Ik kan geen blaadjes omslaan tijdens het spelen van de harp – zelfs mijn mond opendoen is uit den boze,’ zegt Donovan. Tijdens optredens behoudt de muziek zijn ontluisterende kwaliteit, maar dan zonder alle minutieuze productielagen die op de albums voorkomen. ‘Het is al gebeurd dat we op een feestje spelen en er iemand in het publiek zat te huilen. ‘Die komt ons dan doodleuk en helemaal vrolijk bedanken na het optreden, alsof er geen vuiltje aan de lucht was. Leuk, denk ik dan, dat wil zeggen dat er zich iets intens heeft afgespeeld. We hoeven niets perfects te maken, maar hopen wel op iets dat realistisch aanvoelt,’ aldus Donovan.

Muziekindustrie

Het duo verzet zich dan ook tegen onnodig intellectualiseren van muziek. ‘Gisteren waren we samen met wat andere muzikanten naar muziek aan het luisteren, en de DJ bleef maar van die obscure dingen opleggen,’ vertelt Markiewicz. ‘En dat terwijl Marilu en ik echt gewoon al heel gelukkig zijn met een Ludacris-plaatje, of iets van Billie Eilish. Ik vind dat de wereld van rare muziek meer van dat sentiment nodig heeft. ‘We zitten tot over onze oren in een muziekcultuur waarin iedereen zijn mond moet houden en heel scherp moet luisteren. Ik vind dat de wereld van de muziek die we met z’n allen analyseren, gelijkgeschakeld mag worden met trash; als het erop aankomt zijn ze helemaal hetzelfde: gewoon muziek.’

Ambient

‘Er wordt tegenwoordig ook erg veel nadruk gelegd op ‘smaakmakers’, zij die bepalen wat goed is en wat niet,’ vervolgt Markiewicz. ‘Waarom kan het niet gewoon gaan over, ik vind dit plaatje cool?’ LEYA tracht ook tijdens het maakproces vooral trouw te blijven aan zichzelf. Zo hebben ze de videoclips voor ‘Wave’ (‘Flood Dream’, red.) en ‘Win Some’ (‘Eyeline’) zelf geregisseerd. ‘We willen blijven kiezen hoe onze band eruit ziet, en hoe er over wordt gecommuniceerd.’ Met een minimum aan management, houden ze de touwtjes stevig in handen. ‘Artiesten komen in alle lagen van de wereld vaak in de zwakste onderhandelingspositie terecht. We hebben concrete structuren nodig die dat veranderen,’ stelt Markiewicz.

Als ik opmerk dat stilte in de muziek van LEYA bijna een instrument wordt, reageert Donovan enthousiast. ‘Dat is nu net het ding – er komt amper echte stilte voor op onze platen. Steeds is er wel één van de vioolsnaren aan het natrillen van mijn spel – en ook als ik één van de hogere noten bespeel, kan dat beweging en klank uitlokken bij de basnoten. Wat dus op stilte kan lijken, is dus eigenlijk een soort ambient.’

De geluiden die op de achtergrond meeklinken, zijn dus al even bijzonder als de mensen achter het duo: ‘Ik ben zó geobsedeerd door die klanken, dat ik soms zelf tijdens optredens mijn oor te luisteren leg om te horen welke snaren nog actief zijn,’ besluit Donovan. In LEYA plooien zij en Markiewicz hun instincten, passies, en onberispelijke muzikale talent naar buiten, op zoek naar een wereld diep vanbinnen. Wie hun laatste welp op Bandcamp opzoekt, vindt dan ook een bericht aan het einde van de credits: ‘‘Eyeline’ is dedicated to you.’

Dit artikel verscheen eerder in GC #170.