Parallelle beelden
Al sinds 1982 sieren de foto’s van Jon Wozencroft de hoezen van de releases op het Engelse label Touch, die daarmee kleine kunstwerken worden. Muziek en beeld werken altijd samen, maar waar op een plaat de meeste aandacht toch naar de muziek gaat, hebben in ‘Touch Movements’ Wozencrofts foto’s de hoofdrol.
De eerste keer dat ik werd geconfronteerd met het idee dat een platenhoes veel meer kan zijn dan alleen een productverpakking, was toen ik voorjaar 1983 naar de plaatselijke Free Record Shop ging om New Orders ‘Blue Monday’ te kopen. Die plaat, die ik een dag eerder voor het eerst op de radio had gehoord, zou mijn onrustige puberbrein op meerdere manieren bijsturen, niet in de laatste plaats vanwege de hoes: een replica van een 5¼” floppydisk op 12inch formaat, zonder enige tekst erop. Toen ik de plaat thuis uit de tas haalde voelde het ook een beetje alsof of ik een kunstwerk had gekocht. Muziek en hoes werden samen meer dan de som der delen. Van alle platen die ik sindsdien kocht, brengen die op het Engelse label Touch misschien wel het meest consistent datzelfde gevoel bij me boven.
Sinds de eerste release in 1982 is Touch de bron van een gestage stroom releases van hoofdzakelijk experimentele elektronica, altijd van hoge kwaliteit. Ondanks een lange lijst platen, cd’s, cassettes en downloads zegt Touch geen platenlabel te zijn, maar een bedrijf dat audiovisuele producties verzorgt – ik neem aan omdat Touch de releases vanaf het begin verpakt in fraaie, consciëntieus ontworpen hoezen, die haast als opzichzelfstaande kunstwerken fungeren. De hoezen worden ontworpen door Jon Wozencroft, samen met Mike Harding de baas van Touch, maar bovenal door de fotograaf. In de ontwerpen staan zijn foto’s dan ook centraal. Een klein deel van dat oeuvre is verzameld in het boek ‘Touch Movements’.
Op die foto’s is veel natuur te zien, maar vrijwel geen mensen, en zelden herkenbaar. Wel bouwwerken, muren, ramen. Vaak close-ups van patronen, in golven of zand, of van een technisch detail, van kabels, telextape of een radiator. Foto’s vaak met een palet gebaseerd op een specifieke kleur, met een voorkeur voor blauw, grijs en groen. Door hoe de foto’s gesneden zijn, door het verlies van detail en de vlakverdeling, is er altijd een zeker mate van abstractie, wat de foto’s een soort statige rust geeft, zonder gewichtig te zijn. Ik zou mijn werkkamer er graag mee volhangen, als rustpunt, en tegelijk ter inspiratie.
‘Touch Movements’ lijkt een rare titel voor een boek vol stilstaande beelden. Op pagina twee staat een mooie quote van Albert Einstein: ‘De enige reden voor tijd is dat alles niet tegelijk gebeurt’. Wozencroft laat in zijn foto’s al die dingen zien die niet tegelijk gebeuren. ‘Geen idee hebben wat er verder gaat gebeuren… Fotograferen is een methode om in het hier en nu te zijn’, schrijft hij. Door afzonderlijke momenten te tonen laat hij daarmee indirect ook de tijd zien. En zonder tijd geen beweging.
Die beweging wordt verder beïnvloed door de muziek op de cd die bij het boek zit. Nummers van veel Touch-artiesten en anderen voor wie hij hoesfoto’s maakte, zoals Mika Vainio, Chris Watson, CM von Hausswolff en Fennesz. ‘Een schilderij is muziek die je kunt zien en muziek is een schilderij dat je kunt horen’, zei Miles Davis. ‘Niet helemaal mee eens’, schrijft Wozencroft. De twee kunnen wat hem betreft in parallelle werelden bestaan, waarbij elk op z’n best is wanneer het een autonome relatie behoudt en niet pretendeert de ander te zijn. Muziek die met de beelden samenspant in een parallelle beweging, elkaar over en weer versterkend, zonder dat je als kijker-luisteraar er je vinger op kunt liggen hoe ze dat doen.
Reacties