Elke twee maanden geeft een man/vrouw uit Vlaanderen of Nederland zijn of haar visie op vernieuwing in muziek en cultuur. Researcher Ann Overbergh werpt een blik op de voorbije subsidierondes in Vlaanderen en Nederland.
Niets is zon wespennest als schaarse middelen selectief inzetten ter ondersteuning van een kunstenveld. Ons Vlaamse cultuurbeleid is in transformatie, en al helemaal dat van de muziek. Over de plannen van minister Schauvliege voor een hervorming van het systeem is het koffiedik kijken, maar nu de financile kaarten voor de komende vier jaar zijn geschud kunnen we wel inschatten hoe het landschap zelf er zal gaan uitzien. Wat valt het meeste op? Er zijn moeilijke keuzes gemaakt. We verwijzen graag naar Nederland om te concluderen dat het bij ons allemaal nog meevalt, en eerlijk: voorlopig is dat zo, ook al zullen met name de mensen die hun ondersteuning kwijtraakten daar anders over denken. Een aantal gevestigde waarden in de klassieke en in de popsector zijn uit de boot gevallen en zullen zich moeten herorinteren of de boeken sluiten. De instroom is heel klein, behalve bij de managementbureaus: daar zijn Zephyrus (wereldmuziek) en Wolx (pop), voorheen op projectbasis ondersteund, nu structureel opgepikt, en is Cohort (experimenteel-klassiek) erbij gekomen. Er vallen weinig chte stijgers te noteren: onder andere Heartbreaktunes, muziekcentrum Trix, Democrazy en vocale ensembles Graindelavoix en Psallentes krijgen een extra duw in de rug. De overgrote meerderheid blijft status-quo wat gezien indexstijging en stijgende loonkosten voor personeel dat al langer in dienst is de facto een achteruitgang is. Wie enkel het structureel subsidieoverzicht en niet de projecten bekijkt, zal ook de indruk krijgen dat de niet-klassieke festivals er bekaaid van afkomen; vele aanvragen zijn negatief beoordeeld. Zon beslissing is niet steeds op artistieke gronden gestoeld. Kortlopende festivals worden steeds meer naar de projectenpot doorverwezen. In de toekomst zouden immers meer middelen worden vrijgemaakt voor projecten. Kleinere ensembles worden dan weer aangemaand samen te werken, in plaats van elk een structuur met eigen toelage na te streven. Voor een aantal spelers is het een bijzonder spannende beslissingsronde geweest. Ondanks positieve adviezen dreigde onder anderen KRAAK label en concertorganisator binnen de non-mainstream zijn ondersteuning kwijt te raken. In ultimis heeft de minister geld gezocht en gevonden om deze organisaties te redden. Crisis afgewend voor KRAAK, club N9, barokensemble Zefiro Torna en Stichting Logos.
Al met al is het een gevarieerd en kwalitatief hoogstaand muziekveld dat de volgende vierjarige periode inzet. Twee bedenkingen toch. Ten eerste, er waren weinig nieuwe aanvragen. Waar zitten de vernieuwers? Redden ze het op eigen kracht of vinden ze de weg niet naar het subsidiesysteem? Ten tweede: vier jaren zijn snel om, Europa blijft in crisis en bijkomende besparingen zijn goed mogelijk. Creativiteit, innovatie en onderzoek zijn voor onze competitiviteit en uitstraling van groot belang. Vooralsnog missen we de luciditeit om daar iets mee te doen, bijvoorbeeld door de investeringen in cultuur gericht op te drijven. Wat zegt u? Ach ja, bij ons valt het allemaal nog best mee.
Ann Overbergh werkt voor BAM, het Vlaams steunpunt voor beeldende, audiovisuele en mediakunst, en is sinds 2008 lid van de beoordelingscommissie voor muziek.