Een film noir met tropisch ritme, overschaduwd door een Gentse oktoberlucht.
De trend om alles wat ooit werd gecreëerd weer op vinyl verkrijgbaar te maken, bevalt ons enorm. Zeker wanneer opnames opduiken waarvan zelfs de makers het bestaan al bijna vergeten waren. Het zelfgetitelde ‘Nasca’ op Cortizona is hiervan een prachtig voorbeeld: een excellent album uit 1987 dat nu pas het licht ziet.
In feite werden Gerry Vergult (alias Zool, maar beter bekend als Fred Angst van Aroma Di Amore en de helft van De Bange Konijnen) en componist Gerrit Valckenaers (Adult Fantasies, en tegenwoordig muzieksamensteller bij de Belgische radiozender Klara) verondersteld om in oktober 1987 aan een album te werken van Angst.
Een voortzetting van hun samenwerking op de prima maxisingle ‘Ik En Mezelf’ (Himalaya, 1985). Vooral het titelnummer heeft het zowel bij zwartjassen met Weltschmerz, als bij misantropische kleinkunstliefhebbers tot culthit geschopt, en de 12 inch is intussen uitgegroeid is tot een felbegeerd collector’s item.
Hartslag
De nieuwe studiosamenwerking stuurt het tweetal echter instinctief een andere muzikale richting uit: instrumentale muziek met een groter aandeel voor blaasinstrumenten en synthesizers, aangevuld met etnische invloeden en enkele experimenten: de gesamplede hartslag van een ongeboren baby, radiostemmen.
Zeker de percussie verdient extra aandacht, want Valckenaers beperkt zich niet tot de gebruikelijke tools: net als bij The Colorist Orchestra, waar hij onder andere glazen kommen bespeelt, is alles waar zijn oog op valt in huis, tuin, keuken en op de openbare weg een potentieel slaginstrument.
EBM
Deze combinatie is in 1987 een gewaagde en originele keuze, maar het valt op dat het album van Nasca ook voor 2019-oren nog bijzonder fris klinkt. Dat is niet zo verwonderlijk als je het curriculum van beide heren kent. Aroma Di Amore heeft zich nooit om hokjesmentaliteiten bekommerd, en switchte vlot tussen elektronische new wave en rock met een punkattitude.
We herinneren ons geamuseerd de wanhopige pogingen van de muziekpers om eind jaren 1980 een genrenaam te plakken op de output van Adult Fantasies. Uiteindelijk werd een compromis bereikt: experimentele artrock met EBM-invloeden.
Tropisch
Maar Nasca vertrekt dus van iets heel anders. Denk aan een film noir met een oosters of tropisch ritme, dat subtiel overschaduwd wordt door de oktoberlucht boven Gent.
En in de jaren 1980 was het vaalgrijs het mooist, laat daar geen twijfel over bestaan. Wie grijs zegt, denkt aan lange regenjassen en aan postpunk, en deze invloeden zijn bij momenten nog hoorbaar in de basisstructuren van sommige tracks. Fred heeft in de jaren 1980 niet voor niets Angst als artistieke familienaam gekozen.
Derwisjdansen
Het duo levert echter een boeiend optimistisch tegengewicht door de manier waarop met ritmes, samples en percussie omgesprongen wordt. Het dominant en melodieus invoegen van blaasinstrumenten (klarinet en saxofoon) zorgt bovendien voor een kleurige jazztoets.
Sfeerschepping wordt afgewisseld met opzwepende derwisjdansen en Indiase volksmuziek (Kamayacha), die wervelend voortgejaagd worden door prominente blazers. Valckenaers gaat gelukkig creatiever met deze instrumenten aan de slag dan de gemiddelde concurrent uit de jaren 1980, toen het een tijdlang bijna bij wet verplicht was om in het midden van elke track een saxofoondeuntje – of erger, -solo – toe te voegen.
David Byrne
Er komen ook geen zangteksten aan te pas bij Nasca. De stemmen worden uit een radio geplukt, en er zijn ook heel wat loops van etnische gezangen te horen.
De makers zijn onmiskenbaar wereldburgers die onbegrensd over de muren van genres en culturen durven te kijken. Het is geen lichtvoetige vergelijking, maar qua sfeerschepping en gebruikte ingrediënten misstaat deze gelimiteerde lp (400 exemplaren) niet in jouw platenkast naast inspiratiebron ‘My Life In The Bush Of Ghosts’ (EG, 1981) van David Byrne en Brian Eno. Nasca blijft echter wel uit de buurt van duivelsuitdrijvingen, televisie-evangelisten en duisternis in het algemeen.
Tuxedomoon
De manier waarop elektronische postpunk met blazers gecombineerd wordt, zal zeker ook in goede aarde vallen bij liefhebbers van Tuxedomoon: gelijkgezinde kosmopolieten die zich niet zonder slag of stoot in een genre laten opsluiten.
Nog niet zo lang geleden waren we lyrisch over ‘Dark Matter’ van Pablo’s Eye (Stroom, 2019), en ook deze groep kun je als verwante zielen beschouwen, want de meer ingetogen, filmische stukken als ‘Ketama’ of ‘Le Havre’ hebben gelijkaardige soundtrackkwaliteiten.
Vergetelheid
Samengevat is ‘Nasca’ echt wel een verborgen schat. In een ideale wereld zou dit album al in 1987 met de nodige persaandacht gelanceerd zijn door een label als Crammed Discs – tussen de output van Aksak Maboul, Sussan Deyhim enzovoort –, maar er gebeurde 32 jaar lang gewoon niets.
De verlossing bleef uit. Liefst van al hadden we nu een spannend verhaal opgedist over interne conflicten, spectaculaire rechtszaken, of gestolen studiobanden die ergens onder een Gents volkspleintje begraven werden. Helaas is de werkelijkheid veel banaler.
Anna Domino
De plaat zou worden uitgebracht door Het Gerucht, een label waarop we naast Anna Domino en Viktor Lazlo in dezelfde periode trouwens heel wat werk van (ex-)leden van Tuxedomoon terugvinden.
Het project komt echter maar niet van de grond, en ondertussen hebben de twee protagonisten al andere dingen omhanden. Valckenaers heeft samen met Dirk Seghers Adult Fantasies opgericht en werkt aan de door Vergult geproduceerde debuutplaat (‘8 Neo-Pathetic Scenes’, Antler, 1988).
Sara Yu Zeebroek
Vergult is alweer verveld tot Fred Angst en staat opnieuw ten dienste van Aroma Di Amore. De negen tracks voor ‘Nasca’ belanden uiteindelijk ongebruikt een lade, en in de vergetelheid.
Daar gaat deze lp met mooi artwork van Sarah Yu Zeebroek zeker verandering in brengen. Misschien was het visionair om voor een groepsnaam te kiezen die onder andere naar wedergeboorte verwijst? En in elk geval heeft Gerry Vergult intussen de weg naar zijn archiefkast teruggevonden, want later dit jaar komt er op Stroom een retrospectieve lp uit met onuitgegeven materiaal van Fred Angst.