Verstilling, de geest van Coltrane en Lady Gaga

Zuivere verstilling, de geest van John Coltrane en Lady Gaga domineerden dit weekend van Gent Jazz.

De New Yorker Vijay Iyer was vorig jaar nog ‘Artist in Residence’ op Jazz Middelheim. Dat Vijay daar goede herinneringen aan overhield, liet de pianist verstaan toen hij het podium betrad. Hij kondigde zijn laatste CD ‘Break Stuf’ aan en gooide zich meteen in los gestructureerde melodieën; zweverige, soms minimalistisch aandoende pianotoetsen, afgewisseld met heerlijke improvisaties. Steeds van repliek gediend door een flinke ritmesectie: Iyers getrouwen Stephen Crump (contrabas) en Marcus Gilmore (drums). Sfeerrijk en mooi. Bij vlagen dacht ik aan passages uit ‘Silent Feet’ van Eberhard Weber of meende ik piano akkoorden uit ‘Gnu High’ van Kenny Wheeler te horen. Puur toeval natuurlijk. Vrije associaties zeg maar. Om u een idee te geven hoe het klonk. Want Vijay Iyer drukt zich wel degelijk uit met een eigen stijl. Op plaat krijgen ingebouwde stiltes een antwoord met plotse erupties van hevige piano aanslagen. Live bracht het trio een staaltje van hun kunnen en reeg het met hoge tempowisselingen de songs aaneen. Het resultaat was bijzonder gevarieerd, inventief en vol kleurrijke ritmes.

Even later betrad Abdullah Ibrahim het podium. De ondertussen tachtigjarige Zuid-Afrikaanse pianist (in een vorig leven bekend als Dollar Brand) opende zijn set met een pianosuite. Ibrahim speelde meeslepende melodieën en verraste met energieke piano aanslagen. Hij produceerde met de bastonen bijwijlen een dronegeluid, waarop hij dan ging improviseren. Maar Ibrahim bracht hoofdzakelijk een ingetogen set. Contemplatief, weemoedig en uitgesproken lyrisch. De verstilling in al zijn toonaarden. Hoe contradictorisch dit ook mag klinken. Ibrahims broze melodieën werden opgevangen en/of verder ingekleurd door de begeleidende cello en fluit. Het optreden van Abdullah Ibrahim vroeg een bepaalde inleving, dat door het vele geroezemoes en het heen en weer geloop op de planken vloer niet gemakkelijk werd gemaakt. Gent Jazz is natuurlijk een muziekfestival en beoogt geen clubconcerten te brengen. Misschien vraagt de muziek van Ibrahim de intimiteit van een concertzaal of club? Maar met de nodige (ingebeelde) ruisdempers op de oren, was het toch genieten.

Dit jaar verhuisden de eettent en de Garden Stage naar een locatie achteraan het STAM. Een uitstekend idee. De Garden Stage ligt nu echt wel in een tuin en de volledige afscheiding van het grote podium heeft iets intiems. De Nederlandse saxofonist Yuri Honing bracht er met zijn Acoustic Quartet een voortreffelijke set. Impressionistisch aandoende sferen gingen over in hevige grooves en spitante dialogen tussen Honings sax en Joost Lijbaarts fantasierijk geroffel op de drums.

Bij Honing klonk soms een post Coltrane geluid doorheen de ritmes. Een geluid dat nog nadrukkelijker naar voor trad tijdens het optreden van het Charles Lloyd Quartet. Charles Lloyd heeft een bewogen carrière achter de rug. Lloyds quartet bestond in de jaren 1966 en 1968 uit onder meer: Keith Jarrett en Jack DeJohnette. Dit quartet bracht toen evenveel volk op de been als een rockconcert. De flower children die toen lagen te blowen bij The Grateful Dead of Jefferson Airplane, trokken destijds al even gezwind en en masse naar het Charles Lloyd Quartet. Geen enkele jazzcombo deed hen dit voor. Lloyd genoot de status van een rockartiest. Maar aan het begin van de zeventigerjaren hield hij het voor bekeken. Lloyd trok zich terug in Big Sur en stak pas het hoofd boven water anno 1981 om de talentrijke pianist Michel Petrucciani te promoten. Pas in 1989 tekende hij een platencontract bij ECM en sloeg hij terug volop aan het musiceren. Tijdens zijn passage op Gent Jazz werden de zweverige, maar best melodieuze, ballades fel gesmaakt. En ja, met de ogen dicht dacht je soms Coltrane te horen. Lloyds set was dynamisch en zat boordevol fraaie solo’s.

Zondag 12 juli stond volledig in het teken van Tony Bennett en Lady Gaga. De T-shirts van het duo verkochten als zoete broodjes en naarmate het 18 uur werd, nam de rij aan de ingang steeds toe. De fans van la Gaga waren uiteraard aanwezig. En uitsluitend de huisfotograaf en gereputeerde jazzfotograaf Jos L. Knaepen mocht gedurende de eerste zestien nummers (de set bedroeg een dertigtal songs) met de camera (achteraan de tent) aan de slag. Hem werd vooraf reeds opgedragen geen profielfoto’s te maken. Hij moest sowieso het geschoten materiaal voorleggen aan het management van Gaga. Jawel, de megasterren waren neergedaald in Gent.

Maar voor het spektakel van Bennett en Gaga losbarstte, kon u zich laven aan de Belgische pianist en componist Michel Bisceglia en het Bill Charlap trio. De eerste had drie sets in de Garden Stage. Met trio (contrabas en drums) of met duo (gitaar). Klassiek georiënteerd, subtiel en avontuurlijk.

De mainstream jazz van Bill Charlap kon me minder boeien. Elk zijn meug zeker? Het trio bracht interpretaties van materiaal van onder meer: Bernstein, Cole Porter en Duke Ellington. Charlap (die ooit nog Tony Bennett begeleidde) bleek dan wel het uitgelezen voorprogramma te zijn. Hij speelde het soort toegankelijke jazz dat perfect dienst doet als achtergrondmuziek, niet storend werkt of speciaal de aandacht opeist. Kortom, licht verteerbare melodietjes, ritmisch en vurig opgediend, die iedereen (al dan niet verstrooid) wel lust.

Voor het duo Bennett en Gaga bestond de bezetting op het podium uit: twee piano’s, twee drumstellen, een gitarist, bassist, trompet- en saxofoonspeler. Een tape met daarop de stem van Frank Sinatra kondigde Tony Bennett aan. Die op zijn beurt Lady Gaga de planken opriep. De garderobe van Lady Gaga wisselde bij elke passage. Van weinig verhullende niemendalletjes, veel glitter en pluimen (ze scheen zo van het Lido uit Parijs te zijn afgezakt) tot T-shirt onder loszittend pak. Tijdens ‘La Vie en Rose’ was la Gaga gehuld in een knalroze jurk met een reuzegrote strik. Ze leek de belichaming van een bonbon. Om van te eten. Waarschijnlijk ook letterlijk voor sommigen….

De samenwerking tussen de nu achtentachtigjarige crooner en de eigengereide popster en actrice werd voor de eerste maal vereeuwigd op de CD ‘Duets II’, waar Bennett duetten zong met o.a.: Amy Whinehouse, Queen Latifah, Mariah Carey, Sheryl Crow, Aretha Franklin, Norah Jones en Natalie Cole. Stefani Joanne Angelina Germanotta (Gaga’s geboortenaam) en Bennett zongen in 2014 (nogmaals) enkele jazzstandards bijeen op de CD ‘Cheek to Cheek’ en vatten het idee op om met de ‘Cheek to Cheek Tour’ de wereld rond te gaan. Met een stop in België.

Het publiek was er duidelijk klaar voor. Las Vegas in Gent! Dat maak je niet dagelijks mee. Aanvankelijk kon je tijdens hun optreden dan ook een speld horen vallen. Het duo bracht een wervelende show waar de songs zonder pauzes elkaar opvolgden. Dit was Amerikaans entertainment op zijn best. Lady Gaga (de ruikers vlogen regelmatig het podium op) vertelde dat ze reeds sinds haar dertiende jazz zingt. ‘Ik ben nu negenentwintig’ vervolgde ze, ‘dus mag ik wel beweren dat ik al bijna een hele leven jazz zing’. Weinig of geen ontboezemingen verder. Songs van Cole Porter, Irving Berlin, Frank Sinatra, Duke Ellington, George Gershwin, Coleman en Billy Strayhorn werden in duet, dan weer solo door ofwel Bennett of Gaga opgevoerd. ‘Isn’t he wonderful?’ riep Bennett bij elke (korte) solo van gitarist, bassist, pianist of drummer. Tja, pracht en praal, de voortdurende glimlach en een gevoel van welzijn kenmerkten de show. De moeite? Absoluut! Lady Gaga beschikt over een wonderlijke stem en ook Bennetts warme timbre is innemend. Het oogde allemaal vrij glad en getelefoneerd, maar je had wel het gevoel ‘een heuse show’ meegemaakt te hebben. En daar is niets mis mee…toch?

Gezien: Gent Jazz, 11 en 12 juli 2015.

tekst:
Piet Goethals
beeld:
Charles Lloyd Quartet
geplaatst:
ma 13 jul 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!