Viimeinen Kutsu 1982

Wie zijn parate kennis over de Finse jaren 1980 tapescene wat wil bijschaven, moet dringend met Ruton Music kennismaken. Sinds 2011 laat dit fijne labeltje heruitgaven van obscuur materiaal op de wereld los, enkel op cassette uiteraard, en meestal in een slagorde van vijenzeventig exemplaren. Swissair zou de minst onbekende groep moeten zijn (nee, wij hadden er ook nog nooit van gehoord), en het amuseert ons enorm dat er maar liefst zes groepsleden nodig geweest zijn om ‘Viimeinen Kutsu 1982’ af te leveren. Tenzij er eentje op recordduwde en wat richtingloos tegen instrumenten schopte, terwijl zijn vijf pubervrienden hun roes lagen uit te slapen. Dat zou meteen ook het occasionele pijnlijke gekreun verklaren. Lo-fi dus, waarin ook de omgeving (verkeer, vogelzang) een bijdrage mag leveren. Daarvoor trekt de hele groep plus instrumenten het nabijgelegen park in om opnames te maken en te improviseren, met ambitieuze uitgangspunten: Brian Eno ontmoet The Velvet Underground. Iets wat de nietsvermoedende parkbezoekers in Helsinki zeker naar waarde wisten te schatten. We klinken geheel tegen onze natuur in wat cynisch, maar moeten ook toegeven dat er af en toe momenten zijn waarop dit alles secondelang interessant samen spoort. De keerzijde is eenzelfde lot beschoren: op een mooie dag heet dit jammen of improviseren met gitaren en drums, en als we slechtgezind zijn catalogeren we dit als richtingloos geklooi. In de privacy van zijn eigen woonst, toont Swissair-lid Ferricjohnsson meer compositorisch talent. Met elektronica, gitaren en zang in zijn moedertaal, slaagt hij er in om pop-vriendelijke minimal wave te produceren, die te geschift klinkt om gedateerd te zijn. De arrangementen zijn onmiskenbaar in bouwjaar 1985 te situeren, maar af en toe duikt er een bizar blaasinstrument-klankje op, wellicht afkomstig van een speeltje dat in een hondebek thuishoort. Ook de Finse zang is een voltreffer: vervreemding is gegarandeerd, ook al zingt hij over een defecte radiator in zijn badkamer. Mika Taanila is ook al medeverantwoordelijk voor de historische teringherrie van Swissair, maar hij levert recent werk af. Zes minuten om precies te zijn, maar de op vijftig exemplaren gelimiteerde cassette heeft de bedoeling dat ze in een eindeloze loop wordt afgespeeld. Taanila zet de schaar in twee interpretaties van ‘Past, Present And Future’, en laat de stemmen van de uitvoerders (The Shangri-La’s in 1965 en Agnetha Fältskog in 2004) strijden tegen de pianomelodie van Beethoven, die geleend werd voor de oorspronkelijke song. Een collage van prachtige versneden pianomuziek met een melige orkestbewerking dus, terwijl cut-ups van vrouwenstemmen willekeurig ‘Past’, ‘Present’, of ‘Future’ door ons hoofd laten spoken. Hier keren we eindeloos graag naar terug.

tekst:
Peter Vercauteren
beeld:
Swissair_Viimeinen_Kutsu_19
geplaatst:
za 12 jan 2019

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!