Verborgen geschiedenissen op IDFA

In het tweede deel van ons verslag van het IDFA een kijkje in de redactiekeuken van The Nation, de turbulente geschiedenis van de Black Panthers, waarschuwende woorden van Noam Chomsky en een tijdloze oceaan voor Vuurland.

Passie voor de pers

Still uit Hot Type
Still uit Hot Type

The Nation is al meer dan 150 jaar een instituut binnen de Amerikaans geschreven pers. Van oorsprong een weekblad voor Republikeinen veranderde de Nation aan het begin van de 20ste eeuw tot de stem van progressief Amerika. Een vrij unieke positie in een land waar de door grote bedrijven gesponsorde media domineren. Barbara Kopple’s docu Hot Type: 150 years of the Nation zal iedereen inspireren die weet hoe het is om aan een publicatie mee te werken. De drang om te zoeken naar het juiste verhaal en de druk van naderende deadlines, maar ook de uitdaging om in de tijd van het internet als papieren media het hoofd boven water te houden. Hoofdredactrice Katrina vanden Heuvel wordt gevolgd terwijl ze de boel draaiende houdt. Gepassioneerd vertelt zij over wat The Nation uniek maakt. Zo heeft het blad een vrij uitzonderlijke reputatie wat stages betreft waarbij nieuwe medewerkers veel vrijheid krijgen. De film richt zich op een aantal stagiaires terwijl zij meedenken over de toekomst van de publicatie. Verder zien wij wat oude reporters aan het werk terwijl zij verslag doen van de politieke situatie in de VS. Uit de stemmen die zij weten te vangen, blijkt het belang van The Nation. In bepaalde staten worden de democratische rechten beperkt en komen burgers in actie. Verhalen die in de Amerikaanse mainstream media nauwelijks aandacht krijgen. Het illustreert de belangrijke publieke functie die The Nation met haar gedreven medewerkers uitvoert om op zoek te gaan naar wat er gebeurt in het land. Hot Type geeft zo een mooi inkijkje in de wereld van de geschreven pers en is te vergelijken met Page One: Inside The New York Times. Essentieel kijkvoer dus als journalistiek jouw hart sneller doet kloppen.

Solidariteit en strijdbaarheid

Still uit Black Panthers: vanguard of the revolution
Still uit Black Panthers: vanguard of the revolution

In Stanley Nelsons Black Panthers: Vanguard of the revolution wordt teruggekeken naar de turbulente geschiedenis van deze revolutionaire beweging. Dat levert een degelijke en uitgebreide geschiedenisdocu op die de belangrijkste mensen weet te ondervragen en daarmee een genuanceerd beeld geeft van The Panthers. Gestart als een reactie tegen het geweld van politieagenten tegen zwarte Amerikanen werden de Panthers al gauw het gezicht van een nieuwe vorm van burgerrechtenprotest. De coole look van de Panthers werd ook opgepikt door de media en het beeld sloeg aan. De leren jassen en de zwarte barreten waren voor een moment de mode in zwarte buurten. De docu laat zien dat The Panthers vooral een sociale beweging waren die zich inzette voor de gemeenschap door speciale projecten in verarmde wijken. Gaandeweg kwam de aandacht van de media echter meer te liggen op de militante kant. Dat escaleerde naarmate de politie en de Amerikaanse overheid de beweging gingen zien als een bedreiging. Nelson bemachtigde wat vertrouwelijke FBI-documenten die tonen dat de Panthers geïnfiltreerd werden door agent provocateurs. Verder hanteerde de FBI ook een verdeel en heers politiek waardoor de groep uit elkaar viel en radicaliseerde. Een tragische ontwikkeling voor een beweging die vocht voor meer gelijkheid en zich ook wilde inzetten voor alle arme Amerikanen. Dat hun strijd nog lang niet gestreden is blijkt uit de huidige situatie in de VS, waar onnodig politiegeweld nog steeds aan de orde van de dag is.

Het einde van Amerika

Still uit Requiem for the American dream
Still uit Requiem for the American dream

Noam Chomsky is naast een belangrijke linguïst ook de stem van links Amerika. In Requiem for the American Dream (Peter Hutchinson, Kelly Nyks en Jared P. Scott) is Chomsky aan het woord over de huidige staat van de VS. Groeiende ongelijkheid is daarbij de dominante tendens die Chomsky aankaart door een terugblik op de Amerikaanse geschiedenis en het gebruik van relevante cijfers en statistieken. Zo signaleert hij de neergang van de Amerikaanse arbeidersbeweging en de resulterende verlaging van het minimumloon. Daartegenover zijn bedrijven steeds meer deel geworden van een invloedrijke financiële sector. Ze zijn minder bezig met het maken van dingen, maar juist meer met het doorsluizen van geld door middel van investeringen. Het is moeilijk om Chomsky’s analyse tegen te spreken omdat de huidige realiteit zijn woorden alleen maar kracht bijzet. De film is daardoor wel een eenzijdig betoog tegen een hypocriet Amerikaans systeem waar een onhaalbare droom nog steeds verkocht wordt als ideaal. Het is een pessimistisch wereldbeeld dat naar het einde toe door Chomsky nog wordt bijgesteld. Het systeem moet radicaal veranderen vanuit zijn optiek, maar of dat zal gaan gebeuren is nog maar de vraag.

Water, tijd en ruimte

Still uit the Pearl Button
Still uit the Pearl Button

The Pearl Button kan gezien worden als een soort aansluitend deel van Patricio Guzmans Nostalgia for the Light. Beiden films zijn associatieve essays over de immensiteit van de geschiedenis. In Guzmans eerdere film vormden de sterrenhemel en de Atacama-woestijn de basis voor een alternatieve en poëtische terugblik op het verleden van Chili. In The Pearl Button richt hij zich op de band tussen water en de mens. Dat doet hij aan de hand van de Zuidelijkste regio van Chili. Het onherbergzame vuurland en de inheemse bevolking van het gebied. Prachtige oude foto’s van de volken die op kano’s voeren tussen de eilanden worden afgewisseld met beelden van de natuur en gesprekken met bewoners. Daarnaast richt Guzman zich ook op water als element dat leven geeft. Natuurlijk komt het pijnlijke verleden van Chili ook terug. De volken werden in de 19de eeuw door blanke kolonisten verjaagd en er zijn nog maar een paar stammen over in het gebied. Ook was er tijdens het Pinochet regime een concentratiekamp gevestigd op een van de eilanden. Voor Guzman, die tijdens Allende’s regime films maakte, een terugkerend thema in zijn films. Bij elkaar genomen vormen deze uiteenlopende elementen een boeiend filmessay die een stem probeert te geven aan vergeten geschiedenissen en stemmen die verloren zijn gegaan.

tekst:
George Vermij
beeld:
Black-Panthers
geplaatst:
vr 4 dec 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!