De door ontwerper-architect Gerrit Rietveld ontworpen bushalte nabij het stadhuis van Eindhoven gebruikt de gemeente voor exposities. Ze vraagt elk jaar een kunstenaar invulling te geven aan de zuil die de halte flankeert. In 2014 maakten (geluids)kunstenaar Paul Panhuysen en zijn dochter, grafisch vormgever Sappho Panhuysen, in opdracht het werk ‘Oog & Oor’. De zuil werd voorzien van een abstract patroon volgens sudoku’s. Paul Panhuysen (1934-2015) gebruikte vaak numerieke systemen in zijn werk. Bij ‘Oog & Oor’ koppelden vader en dochter cijfers aan negen vormen en negen kleuren; dubbelsudoku’s bepaalden de plek van een kleur en een vorm. Panhuysen bedacht dat voor de duur van de expositie het carillon van het Eindhovense stadhuis composities zou spelen, eveneens gebaseerd op de cijferpuzzels. De sudoku’s bepaalden hierbij de volgorde van toonhoogte en frasering. Circa vijftig carillon-sudoku’s werden gemaakt, waarvan er nu drieëntwintig op lp zijn verschenen. Een zeer welkome uitgave. Fascinerend is dat het volgen van een streng systeem, los van menselijke keuzes, composities oplevert die helemaal niet systematisch klinken. Welk systeem aan de (korte) stukken ten grondslag ligt, is niet hoorbaar. Ze klinken toevallig, of ‘vrij’, en tegelijkertijd als een volkomen eenheid. Dat laatste volgt waarschijnlijk uit het relatief beperkt aantal variabelen, die in telkens andere configuraties terugkeren. Misschien dat we tevens –net als bij werken die, in welke opeenvolging dan ook, zich houden aan de intervallen van de Fibonacci-reeks– een onderliggende harmonie ervaren. Hoe het ook zij: de binnen een systeem willekeurige plaatsing van frasen en toonhoogtes maakt dat de composities niet melodieus of lyrisch, maar evenmin ‘onlogisch’ klinken. De composities op kant a zijn goed vertolkt door stadscarilloneur Rosemarie Seuntiëns. Kant b bevat mechanisch gespeelde composities. De hoes toont -terecht- het grafische werk. Mooi, deze eigentijdse ‘update’ van het klinkende erfgoed der lage landen.
