Stads Kunst Guerrilla

Paradiso, 20 december 1980. In de Amsterdamse poptempel vindt een evenement plaats waarover nog decennia gesproken zou worden. Een spektakel met optredens van bands als Tox Modell en Soviet Sex, art performances en geluidssculpturen, kippengaas en olifantenstront, wachttorens en autowrakken, verf en kaf. Het gaat om een heus Terroristencongres, georganiseerd door het provocatieve collectief Stads Kunst Guerrilla, dat zich beweegt in het schemergebied tussen kraakcultuur en kunstwereld.
De jaren tachtig was een decennium van grote verandering, van politieke onrust en van het doorbreken van taboes. Toch is er tot nu toe bijzonder weinig aandacht besteed aan de Nederlandse culturele jaren tachtig. Lebowski Publishers brengt hier verandering in met een reeks boeken over de kunst en cultuur in het Nederland van die jaren. Auteur Martijn Haas legt de focus op één groep creatieve individuen en één moment. Juist omdat hij zijn onderwerp beperkt schept het boek een treffend tijdsbeeld. In Amsterdam is 1980 het jaar van het protest rond de kroning van Beatrix en de Vondelstraatrellen, terwijl op internationaal niveau de ontwikkelingen rond de RAF en atoomdreiging voor spanning zorgen. Het Terroristencongres fungeert als een prisma voor de tijdsgeest. Op die decemberavond in 1980 haalt Stads Kunst Guerrilla alle dreiging, onrust, verwarring en agressie Paradiso binnen, met de bedoeling de jeugdige bezoekers te confronteren met een uitvergroting van hun eigen ervaringen.
In ‘Stads Kunst Guerrilla: kunst, muziek & terreur 1978-1981’ volgt Haas de verschillende ontwikkelingen die uiteindelijk tot het Terroristencongres hebben geleid. Hij belicht de kopstukken van de Stads Kunst Guerrilla – oprichter Erik Hobijn, David Veldhoen, Peter Giele en Marijke ter Rele – maar ook talrijke locaties, gebeurtenissen en personen die de groep meer of minder direct beïnvloed hebben, waaronder graffitiartiest Dr. Rat (Ivar Vičs) en de antirookmagiër Robert Jasper Grootveld. Het Terroristencongres zelf omschrijft Haas als een opeenvolging van scènes, waardoor de escalatie van de avond haast voelbaar is. Haas schrijft bijzonder beeldend en doorspekt zijn boek met tal van gedetailleerde anekdotes. De balans tussen fictie en werkelijkheid blijft bewaard door zorgvuldig geselecteerde fragmenten van krantenknipsels en persberichten uit die tijd.
De hoeveelheid informatie in het boek is overweldigend, maar blijft behapbaar door de meeslepende schrijfstijl, ook, en juist, voor niet-ingewijden. Al die gebeurtenissen die nu welhaast uit het collectieve geheugen zijn gewist, vragen om meer: wat gebeurde er verder in die tijd, en elders in land? Hou de website van Martijn Haas in de gaten, om relevant bronnenmateriaal te bekijken en op de hoogte te blijven van nieuws over aankomende publicaties over de jaren tachtig.

tekst:
Leonor Faber-Jonker
beeld:
MartijnHaas_StadsKunstGuerrill
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!