Schrijver in de houdgreep: de ontvoering van Michel Houellebecq

‘L’enlèvement de Michel Houellebecq’ is een merkwaardige hybride van documentaire en fictie waarin de kijker getuige is van de knullige ontvoering van de controversiële schrijver. Ondanks de dreigende actuele lading die de film heeft gekregen, is het eindresultaat vooral een grappig portret van een excentrieke cynicus.

index Michel Houellebecq bevindt zich na de terreuraanslagen in Parijs in het oog van de storm. Een goede vriend kwam om tijdens de aanval op de redactie van Charlie Hebdo. En dan is er nog zijn boek ‘Soumission’ waar hij een beeld schetst van een toekomstig Frankrijk waar een islamitisch politicus de macht overneemt.  Deze gebeurtenissen geven de Nederlandse en Vlaamse release van Guilaume Nicloux’ ‘L’enlèvement de Michel Houellebecq’ uit 2014 een unieke lading mee die de film niet echt verdient.

Le Corbusier en concentratiekampen 

De film begint misleidend als een schijnbare docu over de schrijver. We zien hem in zijn appartement, lopend op straat of praten met vrienden. Op momenten is het banaal zoals een gesprek dat hij voert met een huishoudster over groenten. In andere gevallen gaat het over cultuur zoals Houellebecqs afkeur voor Mozart en het modernisme van Le Corbusier (architectuur die volgens hem alleen goed is voor concentratiekampen). Als figuur is Houellebecq een excentrieke verschijning met zijn hangende onderlip en zijn schuifelende looptempo. Hij is een kettingroker die zijn sigaret vreemd vastklemt tussen zijn ring- en middelvinger.

De film krijgt een onverwachte wending als Houellebecq wordt gekidnapt door een zooitje ongeregeld. Drie forse kerels nemen de schrijver mee naar een schuilplaats ver van Parijs. Deze ontvoering voelt echter op geen enkel moment dreigend aan en wordt droogkomisch gefilmd door Nicloux. De lompe gijzelnemers versterken ook de absurde toon van de film door ongemaskerd en ongewapend te blijven.

Stockholmsyndroom

otage De intellectueel superieure Houellebecq zoekt al snel contact met zijn gijzelnemers. Zo raakt hij in gesprek met een bodybuilder die hem vragen stelt over zijn schrijverschap. Met een ander kijkt hij naar een wedstrijd free fighten terwijl hij zijn enthousiaste commentaar moet verduren en later ook vechttips als hij in een houdgreep ligt. Het is vooral grappig dat Houellebecq gedurende zijn gijzeling zo beleefd blijft. Zo probeert een van de gijzelnemers indruk op hem te maken door te beginnen over de boeken van de schrijver Warcraft. Houellebecq die in werkelijkheid een bewonderaar is van de Amerikaanse horrorschrijver H.P. Lovecraft, hoort het aan, maar verbetert hem niet.

Ondanks die ongemakkelijke contrasten die het verschil in gecultiveerdheid en klasse invoelbaar maken, ontstaat er ook een band tussen de schrijver en zijn wakers. En zo praat Houellebecq ook spottend over het schrijversbestaan. De literaire wereld typeert hij als het speelveld van zielloze conformisten, alcoholisten en liefhebbers van jonge meisjes. Hier spreekt de cynicus die ook vaak terugkomt in zijn romans.

672522-enlevement-houellebecq-arte De film kabbelt op momenten voort, maar houdt je geboeid door de vreemde en absurde chemie die voortkomt uit het Stockholmsyndroom. Wel rijst de vraag wat nu de bedoeling is van deze hybride. Houellebecq heeft al eerder het grensgebied tussen fictie en werkelijkheid verkend zoals in zijn roman ‘De kaart en het gebied’ waar hij zelf een personage is. De film verwijst ook naar Houellebecqs eigen plotselinge verdwijning in 2011. Dit soort spelletjes en referenties zijn vooral interessant voor ingewijden en mensen die het leven en werk van Houellebecq kennen. Voor een breder publiek blijft het echter obscuur, waardoor de film moeilijk op zichzelf kan staan. Het voelt daarom aan als een inside joke, maar wel een grap in de schaduw van gebeurtenissen die laten zien hoe wreed de werkelijkheid echt kan zijn.

‘The Kidnapping of Michel Houllebecq’ is nu te zien in bioscopen in Vlaanderen en Nederland. Distributie: Contact Film Cinematheek

tekst:
George Vermij
beeld:
otage
geplaatst:
wo 14 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!