Sarah Haras produceert experimentele elektronische muziek. Ze is geïnspireerd door de volksmuziek van Bahrein, waar ze woont en werkt.

Haras wil een creatieve identiteit scheppen voor zichzelf en andere Arabische vrouwen. In maart van dit jaar kwam haar nieuwe album ‘Mirage’ uit, bij het Londense label Chinabot.

Ik kan zelf beslissen over wat ik doe, maar ik kan niet voor iedereen spreken.

De muziek van Sarah Haras doet me denken aan hoe een mengeling van geluid in de openlucht kan klinken; ruimtelijk, wijd gedragen geluid – en hoe andere geluidsbronnen en herinneringen daar weer doorheen kunnen klinken. Het is alsof dichtbij en veraf tot een ontmoeting komen waarbij de lagen als het ware samengedrukt worden. Als ik Haras spreek, is ze thuis in Bahrein, de kleine eilandstaat in de Perzische golf, voor de kust van Saoudi-Arabië.

Bahrein is een belangrijke plek voor Haras, omdat de lokale tradities, ervaringen en omstandigheden de basis van haar muziek vormen. Haar werk heeft veel raakvlakken met Khaleeji, de volksmuziek uit de Perzische golf. Khaleeji is van oorsprong zwarte muziek; verhalende, zangerige muziek, die ontstaan is vanuit afro-arabische slaven die in Bahrein en de regio moesten werken aan het eind van de 19e eeuw.

Haras vertelt hoe de Arabieren zich de muziek vervolgens toe-eigenden als volksmuziek. De teksten, geschreven door slaven-dichters, zijn door de tijd heen hetzelfde gebleven. De invloed van Khaleeji is terug te vinden in haar muziek, veelal in abstracties; het zijn geluidservaringen die een verhaal vertellen, echo’s van de woestijnwind in plaats van gedichten over verlangen naar een geliefde. Het zijn sfeerbeelden, abstracte verhalen in geluid.

Er is een sterke muziekcultuur in Bahrein en de Golfregio. Oorspronkelijk meegebracht door de slaven aan het begin van de twintigste eeuw, werd muziek een belangrijk element om gelegenheden te vieren, en om elkaar te troosten en te inspireren in de oorlogen. De eerste opnamestudio’s in de Golfregio ontstonden zelfs in Bahrein, net na de tweede wereldoorlog. Behalve traditionele muziek zijn er tegenwoordig veel invloeden vanuit de EDM en dance in de muziek uit de regio te vinden.

Verveling

‘Ik ben opgegroeid met Khaleejimuziek, het was overal om me heen’, zegt Haras. ‘Mijn muziek is ontstaan uit verveling, vanuit de behoefte om iets spannends in mijn leven te creëren. Toen ik ermee begon zat ik nog op de middelbare school. Ik ben gewoon begonnen door in Loops te experimenteren, als hobby. Mijn omgeving reageerde gechoqueerd dat iemand zoals ik, een jonge vrouw, experimentele elektronische muziek produceerde, omdat dit nog vooral door mannen gedaan wordt. Ik wilde iets doen wat nog niemand hier doet, namelijk de ervaringen van het leven hier, als vrouw op een verhalende manier in elektronische muziek gieten. Eigenlijk ken ik alleen een vrouw in Dubai die iets soortgelijks doet.’

‘Metal East’ (2019) was Haras’ debuutalbum, in eigen beheer uitgebracht op Bandcamp. Ze werd daarmee opgepikt in de regio door een producer waarmee ze bleef samenwerken. Haar tweede album, ‘Storm’ (2020) laat zich beluisteren als een conceptalbum. Ze nam het lokale klimaat en de weersomstandigheden als uitgangspunt. ‘Het klimaat hier is complex en grillig; er is extreme hitte, het is vochtig, of heel stoffig, en het regent ongeveer twee keer per jaar. We zijn vaak opgewonden als het regent: dan gaan we naar buiten. Ons klimaat is inspirerend voor mij om over te vertellen in mijn muziek. In de winter gaan we graag de woestijn in, omdat de temperatuur dan goed te doen is, in tegenstelling tot ‘s zomers. Dan is de woestijn leeg. Maar in de winter kan je er wandelen, picknicken en vuurtjes stoken, maar ook klimmen, motorcrossen en in een tent overnachten.’

Geesten

Op het album ‘Storm’ laat Haras geluiden uit de natuur, het landschap en de verschillende weersomstandigheden in dat landschap horen. In de blikkerende slagen van elektronische trommels die zich mengen met de wind. Of de verschillende lagen van geluid die je soms in de openbare ruimte kan horen, zoals flarden van muziek op straat door elkaar heen kunnen klinken. Haar laatste album, ‘Mirage’ (2021) is wat losser opgezet dan ‘Storm’, maar meer samenhangend en verhalend dan ‘Metal East’. Een album vol fragmenten die samen een nieuw verhaal scheppen over het leven in de woestijn.

Dit laatste album is meer specifiek geïnspireerd op Samri, een variant van Khaleejimuziek, die wat melancholischer en onheilspellender is. Verhalen vertellen is een belangrijk deel van de cultuur, zoals dat ook een belangrijk aspect van Khaleeji is. ‘Die verhalen zijn niet makkelijk vanuit het Arabisch te vertalen, omdat ze zo specifiek zijn voor de cultuur en de taal’, zegt Haras. Maar in geluid is het misschien makkelijker om een gevoel uit te drukken. Er wordt gezegd dat Samri muziek voor de geesten zou zijn, die zich in de woestijn en in leegstaande gebouwen ophouden. Dit zou de kinderen schrik moeten aanjagen om zich te gedragen.

Andere opvallende aspecten, naast het verhalende aspect van Khaleeji en Samrimuziek, zijn de typische instrumenten die Haras laat terugkomen, zoals de Ud, en verschillende drums. Haras experimenteert steeds meer met computerprogramma’s om die instrumenten echt goed na te bootsen. Ook de polyritmiek, die via Afrikaanse invloeden in de volksmuziek terecht kwam, komt terug in haar muziek.

Pionier

Naast haar muziek studeert Sarah Haras inmiddels mediavormgeving aan de universiteit. Ze wil zich in de nabije toekomst het liefst gaan focussen op muziekontwerp; het creëren van soundscapes en verhalende elektronica zodat ze haar muziek meer kan integreren in haar studie.
Ondanks het vrijwel ontbreken van vrouwelijke collega’s is Haras optimistisch, al ziet ze het werk dat er ligt om een meer diverse muziekwereld te krijgen ook wel.

‘Het is leuk om een pionier te zijn met het soort muziek dat ik maak. Ik probeer er niet aan te denken dat het soms ook eenzaam is, of dat mensen gechoqueerd zijn dat ik als vrouw deze muziek maak. Dan zou ik me daar rot over gaan voelen. Er is veel mogelijk voor vrouwen, eigenlijk alles. Ik voel geen restricties, ik kan zelf beslissen over wat ik doe. Maar ik kan niet voor iedereen spreken. Er is nog genoeg te doen. Er zijn wel steeds meer vrouwelijke producers in de Golfregio en het is opwindend om te zien wat er uitkomt aan nieuwe muziek. Ik hoop dat er meer zichtbaarheid komt voor vrouwelijke muzikanten en producers in de toekomst.’

Dit artikel verscheen eerder in GC #166.

Discografie