Het is ook altijd wat. Regent het pijpenstelen, dan komen de mensen hun huis niet uit, en als de temperatuur in het voorjaar opeens boven de twintig graden Celsius schiet wordt het terras verkozen boven de concertzaal. Gelukkig heeft Space is the Place, de concertorganisatie voor avontuurlijke muziek aan de jazzy zijde van het spectrum, inmiddels een klein maar loyaal vast publiek opgebouwd. Zaterdag werd de vroege zomerdag ’s avonds gevierd met een Lentefeestje in het knusse Amsterdamse Cinetol – exact zeven maanden na de ‘summerparty’ in dezelfde locatie in de Amsterdamse Pijp.
Evenals bij het ‘zomerfeestje’ van afgelopen najaar, is nieuwsgierigheid ook ditmaal de headliner. Daarbij heeft programmeur Tim Sprangers een fraaie balans gevonden tussen rijp en groen – nou ja, ‘relatief rijp’ en ‘relatief groen’. Alles is op z’n minst interessant en ook de meer ervaren muzikanten op het festival zijn nog altijd volop in ontwikkeling, zowel muzikaal als wat bekendheid betreft. Aan ‘goud van oud’ doet Sprangers niet.
Daarnaast wisselen tijdens het Spring Fest concerten van min of meer vaste groepen in de grote – nou ja, ‘grote’ – Cinetolzaal af met improsessies in een bovenzaaltje, waar muzikanten uit het programma totaal onvoorbereid muzikale ontmoetingen met elkaar aangaan. Daardoor is er van zeven uur ’s avonds tot een uur ’s nachts continu muziek – maar gelukkig zijn er de Tolbar en het terras om af en toe even te ontsnappen.
De relatieve nieuwkomers deze zaterdag zijn voor een groot deel aangesloten bij het jonge Amsterdamse kunstenaarscollectief KB_. Een platform dat een jaar of drie geleden werd opgericht door gitarist Gabriel de Oliveira en drummer Niels Luteijn en stevig geworteld is in het Conservatorium van Amsterdam.
De Oliveira en Luteijn maken beiden deel uit van het noise-punktrio Qventure Time, waarbij ook Klittens-gitariste Winnie Conradi is aangesloten. Een half uur overrompelende liedjes die niet zelden eindigen in luidruchtige improvisaties. Iets ingetogener gaat het er aan toe bij Ingoma Yesintu – zes stemmen, bas, drums en minisynth – rond de eveneens aan KB_ gerelateerde Zuid-Afrikaan Zenzele Mthembu-Salter die repertoir van Miriam Makeba en anderen heeft bewerkt en aan het hedendaagse geluid heeft aangepast. Ook Carta Pesto, rond zangeres Beatrice Sberna, slagwerktovenaar Marco Luparia en klavierspeelster Chaerin Im, die eerder al bij Ingoma Yesintu op het podium stond, strooit een wervelwind aan artistieke ideeën en muzikale dadendrang over het publiek uit waar je als bezoeker alleen maar heel vrolijk van kunt worden.
Dit is de aanstormende generatie Amsterdamse muzikanten, die zich soms al op het hoogste niveau presenteren – zoals De Oliveira en Sberna eerder deze maand tijdens een ‘Interplanetary Night’ in het Bimhuis. Alleen is de uitstoot aan creativiteit zo ongeremd dat de ideeën nog net iets te vaak tot schetsen beperkt blijven. Verdieping en verfijning is in dit geval gewoon een kwestie van tijd en consequent doorgaan, zoals het Ava Trio en Nina Garcia deze zaterdag bewijzen.
Het Ava Trio is de inmiddels zo’n tien jaar bestaande groep van de Amsterdams-Italiaanse baritonsaxofonist Giuseppe Doronzo, de Gronings-Turkse contrabassist Esat Ekincioglu en de in Zwitserland geboren percussionist-tamboerijnvirtuoos Pino Basile. Doronzo is een alom aanwezige rietblazer in de Amsterdamse improscene en sinds jaar en dag al te horen bij de maandelijkse All Ellington-sessies in Zaal 100. Dit trio is de groep waarmee hij internationaal hoge ogen gooit.
De titel van het debuutalbum uit 2017 is veelzeggend: ‘Music From An Imaginary Land’. Thema’s die geworteld zijn – of in ieder geval geworteld lijken – in de Turkse of Italiaanse volksmuziek en vervolgens onderzocht, beknuffeld en op z’n kop gezet worden met veel ruimte voor improvisatie. Het is vooral Basile die voortdurend de aandacht op zich gericht houdt door de tamboerijn te bespelen alsof het een compleet slagwerk is. Maar de klasse van alle drie en de subtiele wijze waarop ieder thema wordt uitgewerkt maakt het concert een van de hoogtepunten van de avond.
Géén formele ‘headliner’, maar wel het optreden waar, althans door mij, het meest naar wordt uitgekeken tijdens dit festival, is het soloconcert van de Parijse Nina Garcia. Als gitarist is zij al een behoorlijke tijd actief in het internationale impro-circuit. Februari dit jaar is haar solo-debuutalbum ‘Bye Bye Bird’ verschenen dat onmiddellijk als bescheiden meesterwerk werd binnengehaald – en beslist niet alleen vanwege de lovende aanbeveling van Thurston Moore op de hoessticker.
In Cinetol zegt Garcia bij aanvang dat ze weliswaar improviseert, maar daarbij ook een impressie wil geven van haar album. Het is muziek die vooral over klank en textuur gaat. En over het beheersen van ‘noise’. Niet voor niets wordt op de LP-hoes Sunn 0)))-frontman en tegenwoordig mede-Parijzenaar Stephen O’Malley bedankt.
Een elektrische gitaar bij de luidsprekerbox houden en vervolgens genadeloos laten rondzingen kan iedereen – en doet in praktijk ook vrijwel iedere rockgitarist. Maar Garcia heeft dat proces feilloos onder controle. Maar dat is slechts een fractie van wat ze doet. Behalve de gitaarelementen op het instrument, heeft ze ook nog een losse ‘pick-up’ bij het plectrum in haar hand. Dat beweegt mee met de wijze waarop haar hand over de snaren gaat.
Daarmee opent zich een wereld aan mogelijkheden, waarbij interferentie voortdurend een hoofdrol speelt. Garcia bonkt op het hout van haar gitaar, buigt de hals, jongleert met ontstane boventonen en versnelt het gecreëerde geluid tot het associaties oproept met een menselijke stem. Je kunt het ‘klankonderzoek’ noemen, maar die term is te kil, te academisch. Het is weldegelijk een concert; organisch en er wordt niet op een decibelletje meer of minder gekeken. Donder en bliksem, explosies en doodsangst, maar ook verbazingwekkende soundscapes. En – voor wie er ook nog graag een maatschappelijk statement bij heeft – een proeve van beschaving door het vinden van een subtiele balans waarbij de mens de machine en techniek beheerst en zich niet laat beheersen.
Gezien: Space is the Place Spring Fest 2025, Cinetol Amsterdam