Dinsdagavond trakteerde Klankhaven op een contrastrijke dubbelaffiche in de schaduw van de Antwerpse kathedraal. Voor een aandachtig publiek presenteerden Maya Bennardo en Bernat Boronat er elk een soloset, respectievelijk op viool en elektrisch versterkte basklarinet.
Het historisch centrum van Antwerpen is al langer verworden tot een ordinaire toeristenval, waar je in de kronkelende straatjes bovendien op elk moment overhoop kan worden gereden door roekeloze maaltijdkoeriers op veel te grote elektrische fietsen. Tussen al die schreeuwerigheid en platte commercie blijven er gelukkig nog enkele luizen in de pels over, die de afgevijlde kantjes van de koekenstad opnieuw wat scherper maken. Zij zorgen voor de weerhaken die voorkomen dat Antwerpen in slaap dommelt en wakker wordt als een openluchtmuseum, waar alle creatieve impulsen zijn onderdrukt of verdreven naar de periferie – niet toevallig een natte droom voor menig stadsbestuur en projectontwikkelaar.
Klankhaven doet al enkele jaren een stevige duit in het zakje door in de stad op regelmatige basis concerten te organiseren die avontuur en experiment vooropstellen. Zo zijn er de maandelijkse concertavonden in Rataplan, die in samenwerking met Sound in Motion/Oorstof worden georganiseerd. Eerder was Klankhaven ook actief in een theater op de Paardenmarkt, het charmante café Witzli Poetzli en in de ondertussen ter ziele gegane artistieke vrijhaven Onder Stroom. De organisatie heeft zich ook al een tijdje genesteld in Dressing Circles, een kleine boetiek naast de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal die ’s avonds met een aantal stoelen en één welgemikte spot wordt omgetoverd tot een intieme concertlocatie. Die setting leent zich vooral voor solo- en duoconcerten, en dat zorgde de voorbije maanden voor heel wat moois door onder meer Anaïs Tuerlinckx, Lucija Gregov, L’Oriole (Clara Levy en Stéphane Clor), Wendy Eisenberg, Marlies Debacker en Salima Javaid, gabby fluke-mogul en John Dikeman.
Op 25 februari stonden twee solo’s op het programma. Voor de eerste tekende Maya Bennardo, een Amerikaanse violiste en componiste die al enkele jaren in Zweden woont en actief is op het grensgebied tussen hedendaagse gecomponeerde muziek en improvisatie. Ze is medeoprichter van het duo andPlay en maakt deel uit van het befaamde Mivos Quartet, een strijkkwartet dat opnames maakte voor onder meer Kairos en Deutsche Grammophon, maar dat ook te horen is op jazzgeoriënteerde albums zoals ‘Amaryllis’ van Mary Halvorson en ‘Honey From A Winter Stone’ van Ambrose Akinmusire. Op haar voorlopig enige soloplaat ‘Four Strings’ uit 2022, neemt ze werk van onder meer de Duitse componiste Eva-Maria Houben onder handen. Haar meest recente release betreft een trioplaat met Kristoffer Svensson en snaredrumtovenaar Etienne Nillesen.
Na een korte toelichting, waarin Bennardo vertelde dat de stukken die ze zou gaan spelen grotendeels geïnspireerd zijn door eendengeluiden zoals ze die dagelijks hoort in haar woonplaats, werd al snel duidelijk welke lijn het concert zou aanhouden. Met een vederlichte dubbelgreep die minutenlang werd aangehouden, dwong ze het aanwezige publiek namelijk meteen tot opperste concentratie. Terwijl de strijkstok met een behoorlijke vaart over de snaren gleed, kwam er een zuchten op gang dat door minimale wijzigingen van druk en vingerpositie telkens weer nieuwe klankkleuren prijsgaf. Af en toe drong het geroezemoes van het naburige café door de muren en hoorden we de beiaard van de kathedraal mooi verweven worden in het klankentapijt van Bennardo’s viool, wat de charme van de hele setting onderstreepte.
In een volgend stuk, dat men gemakshalve zou kunnen omschrijven als drone, speelde de violiste opnieuw een spelletje met timbre en liet ze alle facetten van haar instrument ten volle schitteren door de langgerekte klanken geduldig te laten transformeren naar een onbepaald eindpunt. Op die manier zette ze onze verbeelding in gang – als dat gebeurt, weten we dat het goed zit – en kregen we plots de indruk dat we een harmonium en dan weer een accordeon hoorden spelen. Een korte stempauze leidde het laatste stuk in, dat gekenmerkt werd door snelle cirkelbewegingen met de strijkstok gecombineerd met een eenvoudige melodie en enkele lichte variaties. Doordat de stok via die ongewone, en moeilijk te controleren bewegingen dezelfde snaar op verschillende posities op de hals raakte, werd de kleur plots onvoorspelbaar en onvast. Op die manier deed Bennardo er zowaar nog een schepje bovenop. Met een minimum aan muzikaal materiaal maar met een enorme focus en muzikaliteit wist de violiste dan ook van begin tot eind te begeesteren.
Waar Bennardo het publiek op een ingetogen manier had uitgenodigd om geconcentreerd te luisteren naar alle microbewegingen binnen haar muziek, koos Bernat Boronat voor een andere aanpak. De Spaanse, maar in Rotterdam wonende basklarinettist had een pickup op zijn mondstuk gemonteerd, iets wat veelal wordt gedaan om het instrument in moeilijke of luide omstandigheden goed te kunnen versterken. Hij gebruikt het echter vooral om kleine geluiden uit te vergroten met behulp van een paar speakers, wat ervoor zorgde dat zijn muziek bij momenten opdringerig aandeed. Toch was er ook hier veel boeiends te rapen.
Via circulaire ademhaling werden er lage tonen opgediept, die dankzij een delay- en reverb-effect werden aangedikt. Het gebruik van deze effecten in zo’n context is wat dubieus: het is namelijk makkelijk om er dingen mee te maskeren omdat het geluidsbeeld wordt vertroebeld en uitgesmeerd. Ook bij Boronat droegen die effecten naar onze mening niet altijd veel bij. De interessantste momenten waren namelijk van akoestische aard: de knisperende resonanties van een stuk pvc-buis in de klankbeker bijvoorbeeld of het muzikaal aanwenden van het geluid van de kleppen.
Terwijl de regen met bakken uit de hemel was beginnen vallen, verlengde Boronat voor het laatste stuk van de avond zijn basklarinet met een plastic slang, waardoor hij nog veel lagere tonen wist te halen. In deze contrabasmodus liet hij de aanwezige zielen nog een tijdlang collectief meetrillen met een soort oergeluid, dat hij echter op zeer beheerste wijze wist aan te houden, tot het uiteindelijk wegstierf in de kletsnatte Antwerpse avond.