Lowlands 2012 – Helse hitte in de polder

Het is vrijdagnacht 03:47, ik sta in festivalbar Titty Twister en staar naar de flubberbillen van een zekere DJ Miss Behave die zich ondersteboven om een paal heeft gekruld. Joost van Bellen grijnst op het podium in zijn blote bikerpak met geknot hoofdhaar glimmend als mayonaise.

Honderden kerels staren met een geknepen vuistje naar de paaldansact van de deejay, alsof ze net heeft verteld dat je na afloop een uur lang dingen mag doen met haar, je tent en een opblaasworst uit de Hema-campingwinkel. Ondertussen glibbert de vrouw naar de draaitafels en pompt ‘Ghostrider’ van Suicide in de rondte. De vuistjes gaan omhoog. Ook de mijne. Het kan dus toch: net-niet-sleaze en kwaliteitsklassiekers. Het betekende evenwel het laatste heldere moment van wat een lange, beschonken nacht zou worden. Oh Lowlands, de driedaagse vrijstaat voor het Hollandse volk is weer in zijn volle glorie losgebarsten.

Eerst afkoelen

P1000778
Lowlands 2012

Het was vooral heet, bloedheet, snertheet. Zo warm dat sommige campinggasten het lumineuze idee hadden om hun tent in alumiumfolie te draperen. Resultaat: het zag eruit als snurken in een gepofte aardappel. De Lowlanders bewogen zich drie dagen lang in slowmotion over het terrein. De kranen stonden non-stop open. De waterconsumptie liep op tot 125.000 liter per uur op zondag en er werd voor de eerste keer in het twintigjarige bestaan overdag meer water dan bier gedronken. Zelfs de grootste drinkebroeders moesten hun meerdere in de hitte erkennen tot de zon aan de hemel was verdwenen.

En wat doe je onder omstandigheden waar schaduw op het kampeerterrein niet bestaat en de optredens geschieden in brandende kolenhokken? Juist, dan zoek je verkoeling. En masse toogden kolonnes roodhuiden zich naar het Veluwemeer voor een stevige festivaldag aan de plas. Hangen op een strandje, het meer was door alle koppen in het water nauwelijks meer te zien. En ik kan u vertellen, het was goddelijk, de beste live-ervaring van het festival. Vergeef mij Alt-J, Saschienne (Sascha Funke & Julienne Dessagne) en La Pegatina. Programma’s, speeltijden, bands? Oh ja, dat hadden we ook nog, maar first things first, begrijpt u.

Ongemakkelijk naakt

P1000737
Lowlands 2012

Een kleine greep uit het geziene: Nicolas Jaar speelde met live-band techno zonder zorgen. Niet dansen maar luisteren was het devies van het trio, bestaande uit sax, gitaar en het elektronische werkstation. Zij speelden een knap versneden fusie van house, disco, soundscapes en new wave-galmzang, gegoten in de vorm van een popband. Jaar bleef het publiek kietelen door de lange opbouw, sferische intermezzo’s en de vooral trage, lome beats die nergens echt dansbaar werden.

De uitgelaten sfeer werd teniet gedaan door ‘Snuff’, de helletocht van theatergroep Abattoir Fermé. Stond de Juliet voor aanvang nog op zijn kop (er onstond zomaar een wave, de sociologische implicaties van dit fenomeen laat ik even voor wat het is), na een uur van bakken bloed, ongemakkelijk naakt, moordlust, slachtbankperikelen en de diepsombere drones van huiscomponist Kreng waren de aanwezigen wel klaar met opgetogen te zijn. En toch bleef het optreden steken bij de treffende, cinematografische vorm wat het gezelschap zich knap eigen heeft gemaakt. De boodschap echter, hun visie op de oneindigheid van het ritueel dat moord heet en het automatisme dat ermee gepaard gaat bleef steken bij een afstandelijke kijk in een macaber plaatjesboek, zonder dat Abattoir Fermé, de Gaspar Noé van het Vlaamse theater, het publiek echt meesleurde in het gitzwarte gat van totale verdoemenis.

Zwarte muts

P1000772
Lowlands 2012

Kieran Hebden aka Four Tet maakte er vooral een technofeestje van. Want dat kan de Brit tenslotte ook, het is slechts een kleur van zijn regenboog van vele stijlen. Het was elegante vierkwarts uit het vuistje, hier en daar wat acid en gefreak, dan weer lome house ala Moodymann. De tent ging stuk. Had ik het al gehad over de warmte? Ook de artiesten zuchtten onder de hitte.

Arme Holy Other, sta je in de X-ray op zondagmiddag met je zwarte muts over het hoofd, want niemand mag je gezicht zien. Dappere imago-handhaving heet dat. Desalniettemin liet het Tri Angle label-lid een knap staaltje gebroken droombeats en futuristische r&b horen, het logische gevolg van het genre dat nooit heeft bestaan: de witchhouse (zie GC #109 voor meer duiding). Voor Holy Other geen Apple-logo, maar een groovebox, sampler en andere toverdozen als wezenlijke wapens van zijn live-geluid. Toch merkwaardig eigenlijk, blij worden van een elektronisch optreden als de aanblik anders is dan een starend schaap in zijn macbook. Welke afslag hebben we ooit toch genomen dat een vent op een podium, luisterend hoe zijn laptop zijn tracks speelt, als een volstrekt legitieme uitvoering van een optreden wordt gezien?

Het zal Actress een worst zijn, de schimmige Brit zette met zijn derde langspeler ‘R.I.P.’ zijn naam definitief op de kaart met vervreemdende, gebroken speeldoosjestechno. Van de subtiele sferen op plaat bleef live echter weinig over. Four-to-the-floor-techno resteerde, desondanks diep en gelaagd genoeg voor een energieke set. Nou ja, set. Actress in trainingsjack leek zelf wat verbaasd over het succes van de laptop die zijn eigen nummers speelde. En alles wat hij moest doen was turen in een scherm om daarachter een ontploffende X-Ray te ontwaren. Efficiënter kan het artiestenleven niet worden.

Was er nog wat tegengewicht voor al die talloze elektronische acts? De oude baas Mark Lanegan speelt al een leven lang mooie liederen en deed dat nu ook weer. Het nodige van het nog altijd prachtige ‘Bubblegum’ (2004) kwam voorbij. Hij verwelkomde zijn Lowlands dan ook met de klassieke openingstekst van dat album: “Did you call for the night porter? You smell the blood running warm”? Merci Mark, dat hadden we nu net even nodig.

Voor de muziek?

P1000782
Lowlands 2012

Chapeau overigens voor de terugkerende aandacht voor (straat)theater, politiek en filosofie in kleine en grote tent waar sprekers, panels en bezoekers reflecteren en wezenlijke discussies voeren over de staat van het land en zich bezinnen over het geheim van het bestaan. Maar nee, Lowlands moest het ondanks de zojuist besproken acts, dit jaar niet hebben van zijn rijke muziekprogramma met een spannend overzicht van kleine en grote acts, geput uit talloze genregebieden en windstreken voor zowel liefhebber, purist als feestvierder. Je zou echter denken, een festival dat net zoals vorig jaar binnen enkele minuten 55000 kaarten uitverkoopt – zonder ook maar een naam bekend – heeft alle ruimte om te timmeren aan een pracht van een programma.

Ik begrijp dat de grote headliners lastig zijn vanwege rigide tourschema’s. Maar een festival van dit formaat zou idealiter ook de breedte, diepte en (veel meer) het onbekende moeten bieden en laten zien dat populariteit en massabezoek geen belemmering voor kwaliteit hoeft te zijn. Zoals het festival in het verleden zo vaak wel heeft bewezen. Misschien denkt men wel te licht over de muzikale interesses van zijn bezoekers, die juist hunkeren naar nieuwe concert- en muziek ervaringen. Het internet heeft tenslotte het grote publiek steeds meer blootgesteld aan diversere vormen van geluid.

Helaas is ook dit jaar de metal in zijn geheel wegbezuinigd (hitte en zwarte shirts zijn tenslotte hartstikke onveilig), de hiphop heeft ‘t ook grotendeels moeten afleggen, experimentele elektronica was er niet (slechts in theatervorm, zie Abattoir Fermé) en de dance-acts overschreeuwden het overwegend middelmatige popaanbod. Vooral de nacht moet leiden onder eenvormigheid: teveel techno (vrijdag en zaterdag), teveel dubstep (zondag). Nee, de heren programmeurs hebben blijkbaar geen abonnement op de Gonzo (circus). We moesten toch maar eens met ze praten.

Anderzijds, we kunnen zurig constateren dat de amusementswaarde de muzikale inhoud al lang en breed voorbij heeft gestreeft. Maar dan zou ik het festival tekort doen. Ondanks de helse media-aandacht, de massaliteit, de georganiseerde spontaniteit (Hema-rave, vooropgezette watergevechten, viral-marketing evenementjes) en de veiligheidsbetutteling (o wee als je met een dopje op je fles water naar binnen wilt), blijft de unieke sfeer nog altijd de grote attractie van het festival. Die sfeer van ludieke gein en ongein is dat wat al die mensen ieder jaar weer naar Biddinghuizen lokt zonder ook maar een band op voorhand te weten.

Alle inhoudelijke kritiek ten spijt: deze driedaagse enclave is Nederland op z’n sympathiekst. De totale verbroedering van 55000 vreemden op dat stukje gras ergens in de Flevo-polder staat nog altijd garant voor een prachtervaring. De hartelijke, melige, kolderieke en vooral plezierige mens is hier de echte ster. En dat zal iedere bezoeker die ook dit jaar weer is geweest van harte beamen. Want oprecht gelachen, dat heeft iedereen. En zo kijk ook ik, ondanks het gemor op het programma, wederom terug op een warme maar uitgelaten editie, zonder muzikaal ‘echt’ overrompeld te zijn geweest.

Gezien: Lowlands Festival 2012, 17-19 augustus, Biddinghuizen

Tekst: Martijn Venekatte /Beeld: Sophie Westhiner

 

tekst:
Gonzo (circus) Crew
beeld:
P1000737
geplaatst:
vr 24 aug 2012

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!