Godspeed You! Black Emperor – Paradiso, Amsterdam – 19 januari 2011

Een jaar geleden kondigde Godspeed You! Black Emperor uit het niets aan opnieuw te gaan optreden, na een winterslaap van bijna een decennium. Na maanden van steeds hoger stijgende verwachtingen rolde het post-rockgevaarte gisterenavond over Paradiso heen.

godspeedtraintracks452
Godspeed You! Black Emperor

Voor wie de band nooit eerder live zag, en het zeven jaar heeft moeten doen met drie en een half album, grote verhalen en een bende afsplitsingen en imitatoren, moet het een overdonderde ervaring zijn. Na een inleiding van een drone die gedurende twintig minuten met ieder volgend aantredend bandlid aan volume en intensiteit wint, barst de band los, om de zaal vervolgens meer dan tweeënhalf uur door een cadans van toppen en dalen te slepen. Spelend tegen een achtergrond van projecties die verval, onbestemd gevaar en eenzaamheid lijken uit te drukken, werken ze zich door een set met een aantal van hun beste nummers heen: ‘Moya’, ‘Gathering Storm’, ‘BBF3’. De zaal is collectief in ontzag; zo zeer zelfs, dat ik tijdens een breekbare passage de weg terug van de bar amper meer aandurf uit angst dat mijn verwerpelijke consumptiegedrag boos terecht zal worden gewezen.

Aan het waarom van deze comeback zijn weinig woorden vuil gemaakt. ‘Godspeed have decided to roll again’, vermeldde het enige en enkele persbericht een jaar geleden, en dat was dat. Geen interviews, geen foto’s, geen woord tegen het publiek. Het is van deze band onvoorstelbaar dat ze ‘er gewoon weer zin in hadden’. Niet alleen hebben de verschillende leden het druk genoeg met A Silver Mt. Zion, Hrsta, 1-Speed Bike en andere afsplitsingen, ook lijken zulke overwegingen te frivool voor een band die altijd een zeer serieuze uitstraling heeft gehad, bijna verbeten, op het paranoïde af. Een nieuwe plaat dan misschien? Ook niet waarschijnlijk. Ze spelen geen nieuw werk: alle nummers komen van de band’s vier albums, met uitzondering van ‘Albanian’, dat nooit op plaat verscheen, maar dat de band acht jaar geleden ook al live speelde. Dan toch zeker niet voor het geld!? Wie weet, in de hal van Paradiso zijn heuse GY!BE t-shirts te koop, iets wat ik nooit had verwacht. De opdruk is obscuur, dragers ervan zullen alleen elkaar herkennen. De band blijft een mysterie, een gesloten eenheid.

Ook op het podium, waar in het schemerdonker de acht leden geheel en alleen op elkaar gericht zijn. Waarschijnlijk zou het ze niets uit maken wanneer de zaal leeg was, en niet tot de nok toe uitverkocht. Bij andere bands komt dat al snel over als arrogant, maar in het geval van GY!BE draag het alleen maar bij aan het beeld van een hecht collectief dat al lamenterend op een geheime, eigen manier tegen een rechteloze, achterdochtige wereld strijdt. Als toeschouwer sta je er bij en kijk je er naar, maar wel zo alsof je op een halve meter van een spoor staat waar een enorme trein overheen dendert. Indrukwekkend, soms zelf intimiderend, maar er op springen gaat niet. Er zijn in de afgelopen tien jaar veel bands geweest die het GY!BE-sjabloon geheel of gedeeltelijk hebben overgenomen. Dramatische rock met strijkers, lange “epische” nummers, de dynamiek van heel hard-heel breekbaar, ik heb het veelvuldig langs horen komen, maar het origineel blijkt toch van een ander niveau. Met name tijdens de daverende crescendo’s, wanneer de perfect op elkaar ingespeelde gitaristen, voortgedreven door twee drummers, de boel op de rand van chaos bij elkaar weten te houden, is de band van een klasse apart. Dat het type gitaarthema’s dat de band voert inmiddels overbekend klinkt, is ze niet te verwijten: zij hebben dit type post-rock tenslotte eigenhandig uitgevonden, samen met Mogwai.

Mijn enige probleem is eigenlijk de lengte. Een staat van hypnose waar anderen het achteraf over hebben weet ik niet te bereiken, en daardoor ben ik niet altijd in staat om mijn aandacht er bij te houden. Maar het zal wel aan mij liggen: eerder op de avond heb ik voor de deur van Paradiso met twee vrienden een discussie over wat de beste Godspeed-plaat is. Mijn voorkeur is altijd uitgegaan naar ‘Slow Riot For New Zero Kanada’.
“Geen ‘Lift Your Skinny Fists…’?”
“Nee, dan liever ‘Yanqui UXO’, dat is allemaal wat meer to the point.”
“Als je to the point wil luister je maar naar The Buzzcocks.”

Hij heeft een punt.

tekst:
Maarten Schermer
beeld:
godspeedtraintracks452
geplaatst:
do 20 jan 2011

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!