Medewerker Arjan van Sorge bezocht het punkfestival Fury! in het Amsterdamse EYE Filmmuseum. Voor sommigen een glimp van een indrukwekkend stukje cultureel erfgoed dat ze nooit gekend hebben, voor anderen een herbeleving van hun eigen jeugd. Maar sowieso een ervaring op zich.
Het punkfestival Fury! trapte af met de opening van Broodjes Punk Museum, een tentoonstelling van door Bert ‘Broodje’ Viergever verzamelde objecten uit de punktijd, laten we zeggen 1976-1982. Een met graffiti ondergespoten leren jas, posters, platen, buttons, fanzines en wat nog meer, door de jaren heen opgespaard door de voormalige bakkershulp die hongerige punkjes van broodjes voorzag – vandaar die bijnaam tot op de dag van vandaag.
BN-ers
De pers (o.a. AT5 en CultTV) was zodanig aanwezig dat het zicht op de blijde Broodje en de medewerkster van EYE tijdens de openingstoespraak grotendeels verloren ging. “Dat krijg je met BN-ers”, zo meende een dit keer met blauw kapsel getooide Broodje. Dat leek te kloppen met alle media-aandacht van de afgelopen tijd en nu dus ook tijdens de feestelijke opening. Het van 26 mei tot 15 juni durende Fury! festival ging in stijl van start met veel – what’s in a name – Duvel, een zwaar bier dat voor de punks van toen zo goed als onbetaalbaar was.
Aanleiding voor het festival is het – nooit exact op een datum vast te pinnen – 40-jarige jubileum van punk. Sowieso is het fijn dat deze invloedrijke maatschappelijke en culturele stroming eens grootschalig in de aandacht staat. Voor de overlevenden zal het grotendeels nostalgie zijn, voor de mensen die het indertijd niet meegemaakt hebben wellicht een openbaring en/of bron van inspiratie. Aan de veelal eigenzinnige, vaak wat verweerde koppen tijdens de opening te zien, zal het vooral op een trip down memory lane neerkomen.
Met de golf mee
Punk heeft vele gedaantes dus is het voor een museum wel zo handig om die aan iets of iemand uit die tijd te koppelen, zonder te veel stelling te nemen of de ongemakkelijke kanten van een heel brede beweging te laten zien. Zoiets kan je dus nooit goed doen voor iedereen, en zeker niet voor de ouwe hap die – in alle variaties – een eigen, zelf doorleefde mening over het containerbegrip punk heeft. Enter Broodje, die vooral het eigenzinnige kunstaspect van punk naar voren laat komen, het originele gebruik van gewone voorwerpen, en de lol die daar vanaf spat.
Door zijn voorkomen schijnt hij zijn buurt uit te zijn gepest – hoe punk is dat – en zwerft hij van het ene naar het andere adres. Geen woning, maar wel een eigen museum, al is het maar voor een paar weken. Zo kan het leven lopen, ga met de golf mee en maak er het beste van op je eigen manier. En zo wordt de expositie inclusief maanden voorbereiding een gebeuren waar Broodje met volle teugen van geniet, waarbij hij ondanks alle tegenslag iets van betekenis kan zijn, en zijn geschiedenis letterlijk en figuurlijk tot voorbeeld dient.
Kant noch wal
Don Letts, die al in 1976 als dj in zijn sets dub, reggae en punk combineerde, nam het eerste exemplaar van het schitterende, door Roel Smits vormgegeven verzamelalbum Fury! in ontvangst. Het vinylalbum, uitgebracht door EYE in beperkte oplage van 500 stuks, bevat oude en nieuwe opnamen van Nederlandse punkbands zoals O.D. Kids, The Ex, Panic en E.T. Explore Me, verzameld door Minor Operation Bookings en Darcy Trash Records. De hoes is geheel in de stijl van de in 2015 overleden tekenaar Peter Pontiac, tot in de details en met een vette knipoog naar de meester. De LP is te koop via de winkel van EYE voor 15 euro. Een aantal posters van Pontiac vormt ook onderdeel van de expositie.
De openingsfilm Berlin Wall vs The Sex Pistols had al een preview gehad op From Trash To God in W139 – een steekproef van audiovisuele kunstenaars en media-activisten uit de jaren ’80, georganiseerd door Menno Grootveld van Rabotnik. Beelden van de Berlijnse muur en het laatste optreden van de Sex Pistols in San Francisco worden daarbij op zo’n gruwelijk radicale manier met elkaar gemixt dat het pijn doet aan de ogen, en met het geluid is het nog veel erger gesteld. Wat de gerespecteerde filmmaker Babeth VanLoo daarmee voorheeft, zal zwaar punk bedoeld zijn, maar raakt wat mij betreft kant noch wal. Afijn, er valt aan films nog genoeg moois te zien tijdens Fury!