Plaqué

Plaqué begon als een klankperformance van geluidskunstenaars Peter Schubert en Andreas Usenbenz naar aanleiding van de tweehonderste geboortedag van Daniel Straub in 2015. De industrieel Straub zette het Duitse stadje Geislingen an der Steige op de kaart met zijn metaalfabriek (in de volksmond aangeduid als de Plaqué) en de realisatie van de lokale spoorlijn. Schubert en Usenbenz maakten een live uitgevoerde geluidsdocumentaire met field recordings (in de nog altijd functionerende fabriek); het nu verschenen album is daarvan een bewerking tot ruim veertig minuten. Er zijn herkenbare geluiden (vogels, metaalslagen), maar grotendeels bestaat de compositie uit abstractere klanken als ruisende en brommende drones. Donkere, machinale en aanhoudende geluiden worden hier en daar aangevuld met geschuifel, gedruppel, een korte galmende klap. Elders klinkt een veelheid aan hoge en lage, snerpende, golvende tonen, of een dreigend drone-complex en gruizige hoge tonen. Soms vinden er abrupte, vaak geleidelijke overgangen plaats. Plaqué is duidelijk gecomponeerd, al blijft de structurerende logica van het duo onduidelijk; een verhaal is er niet van te maken, een spanningsboog laat zich moeizaam voelen. Ondanks de willekeurigheid laat Plaqué een sfeervolle, bij vlagen intrigerende indruk achter. De Fransman Jean-Philippe Feiss is een cellist met sterke interesse in elektronica, geschoold in klassieke muziek en met gedegen ervaring in jazz en improvisatie. Feiss speelde in verschillende groepen, maar Ghost Planet is zijn solodebuut onder de naam Ze-Ka. Hij heeft daarin zijn ruime ervaring meegenomen, maar het is geen jazz of klassiek dat er klinkt. Vijf nummers lang, variërend in lengte van een ruime zes tot negen en een uitschieter naar een dikke 24 minuten, verklankt Ze-Ka een post-apocalyptische wereld in drones en pulsen. In Red Forest zijn het duidelijk gestreken tonen, waaruit de drones ontstaan, gecombineerd met een donkere klop en contrasterende elektronische pulsen. In Landscape klinken de langgerekte cello-tonen donker en raspend, nu aangevuld met een licht galmende elektronische toets. Niet altijd is het geluid eenvoudig te duiden, zoals in het lange Gold River, waar steeds andere aanhoudende tonen – hoog, laag, brommend, raspend, golvend, zoet dromerig of donker duwend – samenvloeien en afwisselen. De verschuivende harmonieën, de evoluerende ritmes en gesuggereerde melodieën slepen de luisteraar er steeds weer bij. Ghost Planet is, naar verluidt, een muzikale overpeinzing over wat de mens het milieu aandoet. Dat stemt Feiss vermoedelijk somber; het resultaat is echter zeer fraai. Het nieuwe album van Martina Lussi heet Selected Ambient, maar die titel is misleidend. Lussi levert geen ambient voor esoterisch angehauchte walvisluisteraars en boomknuffelaars; zelfs de muzikaal ingestoken ambient van Eno of Aphex Twin is ver weg. De vier nummers zijn vernoemd naar halfedelstenen, wat wederom associaties oproept met esoterica, maar eerder mag je zeggen dat de composities zo facetrijk als kristallen zijn. Lussi combineert drones met galmende gitaarklanken, mijmerende of vervormde synthesizerlijnen, hier rinkelende klankschalen en daar up-tempo ritmes tot afwisselende nummers met volle, dichte texturen. Geen subtiele kleinoden, maar boeiende, rijk geschakeerde composities.

tekst:
Robert Muis
beeld:
PeterSchubertAndre_Plaque
geplaatst:
wo 4 apr 2018

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!