Pascale Marthine Tayou

Op 6 April werd MU.ZEE in Oostende opgeschrikt door een Tornado. Niet het destructieve natuurfenomeen, wel de nieuwste tentoonstelling van Kameroense kunstenaar Pascale Marthine Tayou. Eigenlijk loopt de tentoonstelling al vanaf de eerste ontmoeting tussen Tayou en curator Mieke Mels twee jaar geleden. Wij gingen de schade opmeten in MU.ZEE en kregen er van de kunstenaar een rondleiding in zijn atelier bij. 

Vijf hoofdtukken onder de noemer ‘Ik Ben Gentenaar’ sieren sinds februari 2018 het museum. De werken zijn met intervallen toegevoegd aan de ruimte. Tornado is de triomfantelijke landing van een hink-stap-sprong met een bijna twee jaar durende aanloop. Tayou beschouwt het museum namelijk als een laboratorium. Om de betekenis daarvan meer kracht bij te zetten dan het gebruikelijke ‘uitdagen’ van de bezoeker wou hij al van bij het prille begin de handen ineenslaan.

Wervelwind

De vijf werken van ‘Ik Ben Gentenaar’ zijn dus zowel proloog als work-in-progress. Die proloog heeft ondertussen ruim baan gemaakt voor de wervelwind aan werken van Tornado. Golfplaten hangen met chaotische willekeur aan het plafond temidden een resem bamboe speren. Aan andere muren en pilaren hangen kleine geschilderde stenen. Schijnbaar statisch, maar toch in beweging op zoek naar iets. Al ware het slakken op een queeste naar een groen sappig blaadje. In werkelijkheid representeren de stenen de samenleving. Elke steen is een portret van een mens en samen is het een collectief. ‘Of het zijn gewoon kleine gekleurde stenen’ grapt Tayou. Die verscheidenheid aan visies op zijn werk is typerend voor de 53-jarige kunstenaar. 

IMG 0872
‘Ik Ben Gentenaar’

Als we hem niet af en toe in de rede zouden vallen zou hij blijven praten tot de volgende ochtend. Net zolang tot hij misschien zijn eigen werk ontkracht. Hij noemt zichzelf dan ook geen kunstenaar, ook al wordt hij er al bijna 30 jaar voor aangezien door de kunstwereld. Tayou is een ‘doener’ of een ‘maker’. Constant in de weer en altijd zijn eigen werken aan het herdenken vanuit zijn imposante atelier in Gent. Al tien jaar gebruikt hij deze persoonlijke werk- en tentoonstellingsruimte als locatie om zijn gedachten vorm te geven. Wij kregen een vrijgeleide om voor een uurtje rond te kuieren in wat vaak als het onbetreedbare heiligdom van de kunstenaar wordt gezien. Bij Tayou gaat dat alleszins niet op. Hij gaat samenwerkingen met lokale gemeenschappen niet uit de weg.

Kalebassen

Iedereen is welkom. In het middenportaal is zelfs een kleine eetzaal voorzien. Enkele licht gepimpte en vooral absurde Afrikaanse maskers toveren een grijns op ons gezicht, terwijl we met verwondering de imposante ruimte verkennen. De steunpilaren van de hangar zijn versierd met gigantische trossen kalebassen. Een hoop kruiden en poeders staan opgesteld alsof er later op de dag nog een markt plaatsvindt. Als Tayou het museum als laboratorium beschouwt is zijn eigen atelier daar misschien wel het grootste bewijs van. Het voelt aan als een levend organisme, constant in evolutie.

IMG 0854
Het atelier van Tayou

De keuze voor de intense samenwerking met MU.ZEE lijkt op dit moment als gegoten. De lopende tentoonstelling van wereldberoemde Oostendenaar James Ensor bezit een subtiele link met Tayou. Beiden hebben een niet onder stoelen of banken weg te steken liefde voor maskers. Ensor schildert mysterieuze en duistere carnavalsmaskers en Tayou grijpt in zijn werk regelmatig terug naar de mystiek die Afrikaanse maskers met zich meebrengen. 

Identiteit

Tornado schetst een beeld van een veelzijdig kunstenaar met een pluraliteit aan gezichten. MU.ZEE haalt met deze aanwinst schijnbaar vijf tentoonstellingen in één naar Oostende. Het resultaat is dan ook enorm toegankelijk, mede door de kleuren en de speelsheid van de werken. Het is echter niet allemaal pracht en praal. Er worden prangende thema’s aangehaald zoals identiteit, klimaat en post-kolonialisme. Toch wil Tayou geen politiek statements maken. De bezoeker kan zijn eigen interpretatie en suggestie eraan verbinden. Dat klopt natuurlijk maar voor een deel, want het meeste werk is toch wel in een bepaald hokje te plaatsen. Identiteit lijkt het thema dat het vaakst naar voren komt.

IMG 0884
Ouder werk van Tayou

Een opmerkelijk werk dat verder bouwt op identiteit is ook ‘Flandre Tropicale’, bestaande uit foto’s van Tayou zijn bezoek aan een Kameroense markt. Wat Tayou wil opmerken, is dat het tafereel misschien een tropisch kantje heeft, maar dat het zich net zo goed in Vlaanderen zou kunnen afspelen. In plaats van kalebassen te kopen, zou hij een kilo asperges inslaan. Op die manier gaat Tornado over de kleine rituelen die onderdeel zijn van het dagelijks leven. Een verbindende tentoonstelling die uitgaat van het universeel gelijke en de lijnen die we tussen elkaar kunnen trekken.

Tornado loopt nog tot 1 september.



Lees meer over kunst in Gonzo (circus)!

tekst:
FlorianStrik
beeld:
IMG_0879
geplaatst:
vr 3 mei 2019

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!