Occam Ocean 1

Als je kunt spreken van een Europese tegenhanger van Pauline Oliveros en haar Deep Listening, dan is de Franse componiste Éliane Radigue de eerste die daarvoor in aanmerking komt.

Na een tijdlang gewerkt te hebben als assistente van elektronisch componist Pierre Henry gaat ze haar eigen weg. Ze werkt met gecontroleerde feedbackverschijnselen, legt zich later toe op minutieus vormgegeven stukken voor synthesizers.

Sinds 2001 heeft ze zich daar weer van afgekeerd en concentreert ze zich volledig op composities die ze meestentijds door anderen, zoals Kasper T. Toeplitz laat uitvoeren. Meest recent is ‘Occam Ocean 1’, een dubbel-cd met muziek die voortgevloeid is uit een monumentale muurschildering van ultralange golven.

Daarin werd afgebeeld hoe golven de aarde met de zon verbinden, met de planeten in ons zonnestelsel, hoe zonnestelsels door golven verbonden zijn. Ze realiseerde dat golven ook een rol van belang spelen bij mensen, en dat al die golven met verschillende lengten door onze lichamen spoelen. Om grip te krijgen op dat idee, stelde ze zich die golven voor als een oceaan, waar wateren van uiteenlopende omvang in uitmonden.

Van musici vroeg ze om zich te richten op de verschijnselen die gespeelde tonen vergezellen – boventonen, ondertonen, interferenties, multiphonics. Voor deze cd benaderde ze rietblazer Carol Robinson, harpist Rhodri Davies (die zijn snaren met strijkstokken bespeelt) en altvioliste Julia Eckhardt. Zij spelen drie solostukken en twee in combinaties.

Het resultaat, zorgvuldig opgenomen, is uiterst subtiel. Net als meditatie is dat geen gemakkelijke opgave, maar een verrijkende ervaring.

Het label Moving Furniture is begonnen met een serie cassettes die aan Radigue opgedragen is. De eerste ‘Retroactions’ bevat vier stukken van Kassel Jaeger (pseudoniem van François Bonnet, artistiek directeur van GRM). Hij grijpt daarin terug op haar werk met feedback. Met vier verwante methoden realiseert hij muziek die inderdaad Radigues werk in herinnering roept. Traag van tempo, met subtiele verschuivingen in klank, waarin soms wild schuddende ondertonen in opduiken. Zowel bij Radigue als bij Jaeger is luisteren tot een kunst verheven.

tekst:
René van Peer
beeld:
ElianeRadigue_OccamOcean1
geplaatst:
do 9 jan 2020

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!