728x90 MM

Noise

David Hendy schreef het boek ‘Noise: A Human History of Sound & Listening’ gebaseerd op de gelijknamige radioserie van de BBC. In het boek bespreekt hij hoe mensen luisteren en omgaan met geluid over een tijdspanne van de prehistorie tot nu. Onder andere de Romeinen, Barack Obama en Henry David Thoreau figureren in het boek.
Hendy ontrafelt verschillende sociale structuren aan de hand van geluid. De drie die hij signaleert zijn: macht, controle en angst. De eerste – in handen van religieuze autoriteiten, slavendrijvers, of bijvoorbeeld fabriekseigenaren – bepaalt wie het recht heeft om te spreken en wie niet. ‘In het kort,’ schrijft Hendy, ‘hebben zij hun macht uitgeoefend om een soundscape te vormen.’ Door menselijke relaties te onderzoeken doormiddel van geluid toont Hendy hoe machtsstructuren geen abstracte systemen zijn die meespelen op de achtergrond maar juist condities die overduidelijk worden waargenomen. Neem het klokgelui van kerken. De reikwijdte van het geluid bakende de parochie af en structureerde het leven van alledag.
Nauw verbonden met macht is de controle over geluid. Wie meer macht heeft, heeft meer te zeggen over de volumeknop. Maar Hendy toont ook de geluiden die ontsnappen aan controle van hogere hand. Hij bespreekt onder andere protestliederen tijdens de Franse revolutie of de muzikale traditie van de slaven in Amerika. Geluid werkt ook als vorm van verzet waaruit een andere sociale cohesie ontstaat.
Angst en irritatie leggen in een kleiner sociaal verband de werking van geluid bloot. Een geluid van iemand anders dat ons tegen staat vertelt veel over onze relatie tot een ander. Een persoon die bijvoorbeeld te harde muziek draait in de bus wordt meestal ervaren als een inbreuk op de omgeving. Schuins beziend heeft dat niet alleen te maken met een hard geluid maar ook met een vorm van sociale doofheid; het niet willen accepteren van de ander. In onze hedendaagse gefragmenteerde samenleving is dat ‘noch logisch aanvaardbaar noch ethisch toelaatbaar,’ schrijft filosoof Jean-Luc Nancy.
Concluderend toont Hendy de rol van geluid, op kleine en grote schaal, in ons leven en het belang van luisteren als ethische daad. De thema’s die hij bespreekt zijn ook vandaag de dag nog hoorbaar, misschien wel meer dan ooit.

tekst:
Jan Nieuwenhuis
beeld:
DavidHendy_Noise
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!