Maatschappijkritiek, Deutschpop en Die Goldenen Zitronen

Nieuw album van Hamburger Schule-pioniers Die Goldenen Zitronen, nog steeds vol kritiek maar nu in 't Engels. Theo Ploeg luisterde alvast naar de eerste single.

In de Duitse krant Der Freitag werd Deutschpop afgelopen vrijdag doodverklaard. Vandaag gaat de eerste single van het nieuwe album van Die Goldenen Zitronen in première. ‘If I Were A Sneaker’ is Engelstalig.

Niet dat de twee direct met elkaar in verband staan. In het paginagrote artikel ‘Yes. We. Can.’, over het zojuist bij uitgeverij Ventil verschenen boek ‘Deutschpop, halt’s Maul’ van Frank A. Schneider, veegt criticus Georg Seeßlen de grond aan met Deutschpop. Was Duitstalige popmuziek ooit nog een manier om een soort eigenwaarde te geven aan Duitse popcultuur, tegenwoordig is Duitsland volstrekt poponwaardig geworden, meent Seeßlen. “Daarom is de nationale goed-voel-knuffelindiepop niets anders dan propaganda voor de tevredenstellende maar ongelukkige leven in een midden van de heimat waar niets er verder meer toe doet.” Niet het Duits-zijn is het probleem, maar de boodschap ervan. Waar pop ooit die tevredenheid, dat valse gevoel voor heimat ter discussie stelde, werkt ze nu als versterker.

Zulke midden-pop heeft Die Goldenen Zitronen nooit gemaakt. Opgericht als luide punkband midden jaren 1980, werd de band begin 1990 als belangrijke wegbereider gezien van de Hamburger Schule, een door Thomas Groß voor het eerst in Der Tageszeitung (TAZ) beschreven indiepop-stroming uit de havenstad die de Duitse taal met de maatschappijkritiek van der Frankfurter Schule combineerde. Bands als Blumfeld, Tocotronic en Die Sterne werden groot, Die Goldenen Zitronen bleven relatief underground. Een beetje zoals Melvins, de grootvader van grunge in Seattle, zeg maar. De maatschappijkritiek van Die Goldenen Zitronen is altijd veel directer geweest dan die van de meeste andere bands uit Hamburg. Op het album ‘Dead School Hamburg (Give me a Vollzeitarbeit)’ levert de band in 1998 kritiek op het rigide hokje waarin ze is geplaatst.

Ondanks dat het instrumentarium elektronischer is geworden, de nummers complexer en het muzikale spectrum breder (krautrock, hiphop, indie, punk en meer) is Die Goldenen Zitronen eigenlijk nog steeds de band die het bijna dertig jaar geleden, ten tijde van debuut-ep ‘Doris ist in der Gang’, was. Midden september verschijnt de twaalfde langspeler van de Hamburgse band. Het eerste volledig Engelstalige album, met instrumentaal nieuw werk en herschreven werk van eerdere albums. Een soort ‘best of’ dus om meer bekendheid te krijgen buiten de Duitse markt. Nou nee, zo klinkt het album in ieder geval niet. Recentelijke geopolitieke ontwikkelingen lijken eerder een drijfveer. Hoe meer mensen de maatschappijkritiek van Die Goldenen Zitronen horen hoe beter, moet zanger en tekstschrijver Schorsch Kamerun hebben gedacht.

Eerste single ‘If I Were A Sneaker’ is een herbewerking van ‘Wenn Ich Ein Turnschuh Wär’ dat op het album ‘Lenin’ (2006) staat. Thema? Vluchtingen die geen andere mogelijkheid zien om de Bosporus over te steken op zoek naar een beter leven in Europa. Actueel in 2006 en nog steeds, of weer, actueel in 2015. Misschien nog wel actueler met het oog op de recente discussies over de houdbaarheid van het westerse economische systeem. Bij Die Goldenen Zitronen lopen politieke en pop-esthetiek continue door elkaar. Alsof ze niet zonder elkaar kunnen. En dat maakt dat het oeuvre van de band nog maar moeilijk past in de door Seeßlen in Der Freitag zo verfoeide hedendaagse Deutschpop. Nogmaals: er is vast geen directe link, maar die keuze om juist nu over te stappen naar het Engels is dus geen vreemde.

‘Flogging A Dead Frog’ van Die Goldenen Zitronen verschijnt 18 september 2015 bij Altin Village & Mine, wordt gedistribueerd door De Konkurrent en is dan ook te beluisteren via BandCamp.

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!