Le Cri Du Choucas

‘Le Cri Du Choucas’ is een oeuvre van Francis Dhomont, een Franse componist van elektroakoestische muziek die al vele decennia lang een begrip is in de wereld van de musique concrète. Een Choucas is een vogel, een kauw. De Tsjechische naam van het beest is Kavka. Dhomonts compositie is gebaseerd op een psychoanalytische benadering van de auteur Franz Kafka en zijn werk, met name op die van literair critica, vertaalster en psychoanalytica Martha Robert en haar essay ‘Seul, Comme Franz Kafka’. Voor dit werk maakte de componist zelf een nieuwe vertaling van de Duitse teksten. Het is een compositie van een zeldzame trefzekerheid. Francis Dhomont is een heel bijzondere muzikant, die goed heeft begrepen dat woorden vaak onvervangbaar zijn. Liever dan ze weg te laten, gebruikt hij ze daarom als noten. De woorden worden vervormd, gekromd, uitgerekt. Zo lukt het Dhomont om een klankwereld te creëren waarin woorden en geluiden allemaal op hun eigen plaats vallen en samen een schitterend beeld geven van Kafka’s wereld, zoals Martha Robert die ziet. Dhomont heeft vanaf 1997 aan het stuk gewerkt. ‘Le Cri Du Choucas’ is het derde deel van zijn ‘Cycle Des Profondeurs’, drie elektroakoestische melodrama’s. De vele, vele natuurlijk-onnatuurlijke geluiden in de twaalf stukken van ‘Le Cri’ rijgen aaneen tot een vervreemdende keten, net zoals de zinnen in de verhalen van Kafka. Soms lijkt de wind om je oren te blazen, het klapt en het stormt. En daarbinnen zijn er dan al die verschillende stemmen, die praten in het Frans of in het Duits. Soms is het verstaanbaar, vaak ook onverstaanbaar. Meestal is de stem die van de verteller in Kafka’s werk. Centraal staat ‘Der Proceß’ (Het Proces). De hoofdpersoon, K., praat daarin met een geestelijke, de gevangeniskapelaan, over zijn arrestatie, die hem een verhaal vertelt uit ‘de inleidende geschriften tot de wet’. Dit is de hoofdlijn in ‘Le Cris’. Deze fabel wordt ons van het tweede tot in het laatste stuk beschreven. Het derde stuk is gewijd aan ‘La Colonie Pénitentiaire’ (De Strafkolonie), waar het lijkt of we op een bouwterrein zijn, een mooie echo van Kafka’s werk, die zijn belangrijkste stukken nooit heeft kunnen of willen afmaken, en die dus altijd ‘under construction’ bleven. In het laatste stuk, ‘La Métamorphose’, waar het verhaal over de wet eindigt, worden we met Kafka’s depressiviteit en persoonlijk ellende geconfronteerd, ‘comme si la honte dût lui survivre’. Het meest bijzondere vind ik het zesde en ook langste stuk, ‘Le Père’. Hier komt de Duitse stem naar voren, en is het alsof Kafka zelf tegen ons praat. Dat stuk eindigt met de naam: ‘Franz’, zonder Kafka, zonder K. Het maakt zo een cirkel helemaal rond. Op verschillende momenten in de compositie klinken anonieme referenties aan Kafka, zijn thema’s en zijn werk. Eenzaamheid, angst, onmacht, al dat onontkoombare, al dat waaraan geen ontsnappen mogelijk is. ‘Le Cri Du Choucas’ is een prachtig narratief avontuur in geluid, dat alle eer doet aan de grote Kafka en zijn erfenis.

(gs)

tekst:
Gonzo (circus) Crew
beeld:
FrancisDhomont_LeCriduChoucas
geplaatst:
wo 2 jan 2019

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!