Labelreport: RVNG Intl.

Vijftien jaar vertoeven in de alternatieve New Yorkse muziekscene komt Matt Werth nog altijd van pas, zijn netwerk is onuitputtelijk en hij weet zelfs onmogelijke en vergeten artiesten te strikken voor RVNG Intl.

Vijftien jaar vertoeven in de alternatieve New Yorkse muziekscene komt Matt Werth nog altijd van pas, zijn netwerk is onuitputtelijk en hij weet zelfs ‘onmogelijke’ en ‘vergeten’ artiesten te strikken voor RVNG Intl. Een kleine geschiedenis van dit platenlabel, die begint met de woorden: “Fuck it, ik wil naar Philadelphia en muziek maken.”

In een koffiehuis op Manhattan komt Matt Werth na lang peinzen met een antwoord. “Ervaring,” knikt hij en blijft nog even stil. “En geduld,” voegt hij er dan glimlachend aan toe. Ziedaar: de formule voor het runnen van een succesvol label. Inmiddels is het vijftien jaar geleden dat hij RVNG Intl. (spreek uit: revenge international) stichtte, een label dat met onverminderd tempo oude én nieuwe muziek uitbrengt, van jazz, new age en acid tot rock en ambient.

RVNG Intl. opzetten was eigenlijk een logische ontwikkeling voor Werth, die als tiener min of meer per ongeluk een platenlabel overnam. In Little Rock, Arkansas, waar zijn vader bij een radiostation country draaide, kwam hij via school in aanraking met het punkcollectief File 13. Hun DIY-label was de uitlaatklep voor de overvloed aan kleine bandjes in de levendige punkscene. De zestienjarige Werth nam tijdelijk het roer over toen de labelbaas op tournee ging; bij terugkomst daarvan vond die de nieuwe rollenverdeling wel prima.

“Zo begonnen de volgende acht jaar van mijn leven,” lacht Werth. Het runnen van een punklabel in Arkansas is echter in gelijke mate zowel kunst als tijdverdrijf, geeft hij eerlijk toe: het enige alternatief leek uit verveling en zelfdestructie te bestaan. “Met een groep vrienden wilden we iets fysieks creëren, iets om naar te luisteren, in plaats van alleen maar in elkaars schoenen te braken.” Een paar jaar later, in de zomer na zijn highschool-examens, als hij op het punt staat om aan de universiteit van Missouri te gaan studeren, hoorde Werth een demotape van een band uit Philadelphia die nog een bassist zocht. “Ik dacht: fuck it, ik wil naar Philadelphia en muziek maken.”

Eigenzinnig

Daar, in zijn nieuwe thuisstad, kwam hij in aanraking met alternatieve platenzaken, elektronische muziek en mede-muziekfanaat Dave Pianka. Punkrock en File 13 raakten al snel op de achtergrond en samen met Pianka begon Werth RVNG. Intl. Aanvankelijk als evenementenorganisatie om promo-mixes voor hun feesten uit te brengen. Een hele reeks aan houseplaten van goede vrienden volgde in die eerste jaren, waarna het label langzaam tot zijn huidige vorm uitgroeide. “Ik wilde eigenlijk gewoon weer ‘echte’ albums uitbrengen, net als bij File 13,” blikt Werth op die periode terug. Na enkele releases nam hij het bedrijf volledig over. “Dat ging heel natuurlijk – ik hield me altijd al bezig met de zakelijke kant ervan en mettertijd kwam de focus van het label ook steeds meer op mijn eigen aandachtspunten te liggen. Ik voelde dat ik RVNG Intl. verder kon brengen, meer richting de rare, eigenzinnige hoeken die ik nog wilde verkennen.”

Zo geschiedde. Binnen enkele jaren bouwde Werth, die inmiddels naar New York was verhuisd, het label uit tot een moeilijk te duiden internationaal netwerk van muzikanten die spirituele wildheid met het academisch-verfijnde van moderne experimentele muziek verbinden, verenigd door een gebrek aan pretentie en een hang naar risico. Of, zoals muziekblad ‘The Fader’ het label omschreef: ‘…een sonisch equivalent van zware psychedelica nemen in een chique museum.’ Het is uiteindelijk de veelzijdigheid waarmee RVNG Intl. zich onderscheidt, zowel qua inhoud als vorm. Albums van jonge, nieuwe muzikanten verschijnen naast reissues , archiefcompilaties en het paradepaardje: FRKWYS.

Alleen al in 2017 bracht het label tien sterke albums uit, waaronder de toekomstige klassieker ‘Reassemblage’ van Visible Cloaks en ‘Trans-Millenia Music’ van Pauline Anna Strom, een selectie van haar oude materiaal die het jaarlijstje van vele critici aanvoerde. “Dit jaar wordt ook weer echt crazy,” verzekert de labelbaas ons met een stralende glimlach. Twee FRKWYS-platen, vijf albums met nieuwe muziek én twee archiefreleases. Zo vormen Oliver Coates, Lucrecia Dalt en Kate NV nog maar de helft van de nieuwe aanwinsten in 2018, een overtuigend bewijs van Werths vaardigheid om scherpe geesten uit verscheidene hoeken te verenigen.

Vertrouwen

Zo komen we weer uit bij ‘geduld’ en ‘ervaring’. Het New Yorkse label verbindt muzikanten van alle mogelijke nationaliteiten, genres en leeftijdsgroepen. Hoe behoud je de samenhang of, sterker nog: hoe strik je in godsnaam zulke eigenzinnige (en vergeten) muzikanten als Strom, Syrinx of K. Leimer? “Het contact met veel van de muzikanten is er al jarenlang. Bij oudere muzikanten begint het eigenlijk altijd met het vinden van een album, ergens in een of andere stoffige platenzaak, en een plotselinge verliefdheid die uitmondt in een obsessie.”

“Vervolgens leg ik contact met de artiest en probeer een vertrouwensband met ze op te bouwen, om uiteindelijk de vrijheid te krijgen door iets te spitten dat eigenlijk bijzonder intiem is. Er doen zich dan vaak ongemakkelijke momenten voor, eerder op een artistiek dan op een persoonlijk niveau. Ik luister naar al hun oude tapes terwijl zij eigenlijk hun eigen werk niet meer kunnen uitstaan, en moet dan altijd een beetje luchtigheid erin zien te krijgen.” Wat als de artiesten toch niet zo ontvankelijk zijn voor Werths lof? “Dan zeg ik: ‘Al deze dingen gaan samen uitstekend werken, je bent het daarmee misschien niet eens, maar ik zal je uitleggen waarom…’ Daarna steek ik van wal.”

Breadwoman

Vooral het proces met Pauline Anna Strom, de blinde en eigenwijze synthesizerfreak uit Californië (wat al te goed klinkt om waar te zijn), voelt als een beeldschone overwinning. Terugblikkend noemt de labelbaas haar “één groot vertrouwensverhaal, het duurde zeven jaar om er zeker van te zijn dat zij zich goed voelde bij het opnieuw uitbrengen van haar werk.” Strom bracht in de jaren tachtig een half dozijn albums uit in eigen beheer, die vervolgens stuk voor stuk in de vergetelheid raakten. “We wilden ook ervoor zorgen dat ze ok was met alle nieuwe media-aandacht, omdat ze nogal een kluizenaar is met bijzonder sterke opvattingen. Het is in zo’n geval belangrijk voorzichtig om te gaan met haar ideeën en privacy, en op de juiste manier haar verhaal te brengen.”

Met een aandoenlijk soort vaderlijke trots voegt Werth daaraan toe: “Het allermooiste is dat ze na het opnieuw uitbrengen van haar album bij ons weer muziek is gaan maken. Een paar weken geleden heb ik haar bezocht en geholpen een nieuwe opnamestudio op te zetten. Dit is niet de eerste keer dat zoiets gebeurt.” Anna Homler, de performancekunstenares die in 1985 een album maakte als Breadwoman, speelde af en toe nog in kleine zaaltjes her en der. RVNG bracht haar werk opnieuw uit. “Nu is ze gewoon op solotournee door Australië!”

Ook nieuwe namen zoals Holly Herndon en Visible Cloaks breken door via RVNG, na langdurige steun en vele aanmoediging van Werth. Vijftien jaar lang deel uitmaken van de New Yorks alternatieve muziekscene – in de beginjaren met zijn eigen feesten en later door zijn rol als boeker bij MoMA’s beroemde Warm Up-reeks – heeft hem in staat gesteld een netwerk op te bouwen dat letterlijk eindeloos lijkt. “Met de meeste artiesten, zoals Sugai Ken (eerder bij Lullabies for Insomniacs, avdw) heb ik al jarenlang via e-mail regelmatig contact. Uiteindelijk mondt zo’n gesprek uit in de vraag: ‘Wil je niet een keertje iets bij ons uitbrengen?’”

Commend

Naast de korte documentaires, reeks videoclips en zorgvuldig ontworpen covers die vele albums begeleiden, probeert RVNG Intl. ook op andere gebieden actief te zijn als totaalproject. Zo opende Werth via zijn label eind 2016 muziekwinkel Commend in de Lower East Side. Als onderdeel van een coöperatief huurwoningenproject heeft de muziekwinkel hier de zeldzame mogelijkheid een sociaal-cultureel project te verwezenlijken ondanks de zware gentrificatie in de wijk, en biedt de winkel naast muziekalbums, kleding en boeken ook workshops en lezingen aan. Immigratierecht en stoomcursussen lokale politiek zijn bijvoorbeeld thema’s die werden behandeld in een poging het bewustzijn in de gemeenschap te versterken. Werth omschreef Commend bij de opening al eens als “een ruimte voor uitwisseling in plaats van transactie”, een idee van wederzijdse waarde dat hij overal nastreeft, ook bij FRKWYS. “We leren altijd van elkaar en vooraf weet je nooit hoe de verhoudingen zullen zijn. Bij zo’n intergenerationele samenwerking gaat het beide kanten op, wat daar vervolgens uitkomt blijft je verbazen.”

Met een winkel, label en allerhande projecten onder zijn verantwoordelijkheid is tijd echter permanent een schaarste voor Werth. Na een halfuur wordt duidelijk dat hij zo langzaamaan ergens anders wordt verwacht en rest er nog enkel tijd voor één enkele, hopeloze vraag: wat is volgens de labelbaas uiteindelijk de verbinding tussen albums en projecten van RVNG Intl.? “Echt géén idee…” mompelt Werth en kijkt me aan. “Ik houd gewoon van alles wat we doen. Ik denk dat die liefde volstaat.”


FRKWYS

Goedaardige nerds
Geen enkele muziekliefhebber is ooit de gedachte ‘kon X maar samenwerken met Y’ ontgaan. Precies deze dagdroom probeert Werth systematisch te verwezenlijken. Als een knipoog naar het allesomvattende label Folkways Records begon RVNG Intl. tien jaar geleden de serie FRKWYS (spreek uit: freakways) waarbij grote, gevestigde namen de studio in worden gestuurd met een jong(er) muzikaal talent. Kaitlyn Aurelia Smith werd bijvoorbeeld aan Suzanna Ciani gekoppeld, een redelijk voor de hand liggende keuze vanwege hun meesterlijke beheersing van de Buchla-synthesizer. Aan hen ging Robert A.A. Lowe vooraf, die met de new age-ster Ariel Kalma het beeldschone ‘We Know Each Other Somehow’ maakte. Er zijn echter ook edities die een grotere afstand proberen te overbruggen, zoals reggaelegenden The Congos die met de Amerikaanse psychedelische pop-gitarist Sun Araw samenwerkten.

“Typisch een geval waarvan je denkt dat het misschien toch een beetje vergezocht was en je erop rekent dat het ook daadwerkelijk verkeerd kan uitpakken. Maar uiteindelijk, toen we het album en de begeleidende documentaire hadden uitgebracht, wilden allerlei mensen de muziek live horen. We begonnen een band met deze artiesten en ze zijn door heel Europa en de VS op tournee geweest. Ik wil ook zeker niet dat FRKWYS een voorzichtige onderneming wordt. Het moet, op zijn eigen manier, de grenzen opzoeken.”

Niet elke muzikant heeft trek in een onbekende samenwerking om ‘grenzen op te zoeken’. “Het zijn dan ook vooral de ouderen, die al een hele geschiedenis achter zich hebben met inmenging van labels en mislukte samenwerkingen. Ik heb er een tijdje over gedacht een lijst met alle FRKWYS-voorstellen te publiceren, omdat er naast de veertien die nu verwezenlijkt zijn minstens dertig zijn besproken. Af en toe stonden we zelfs op het punt de studio in te duiken en dan stortte alles alsnog in elkaar.” Vrede sluit hij daar niet mee. “Het is altijd nog een tweede poging waard. Ik geloof oprecht dat er nog een paar plannen zullen worden verwezenlijkt. De aanhouder wint.”

Gelukkig is 2018 weer een goed jaar voor FRKWYS. Als Werth de aanstaande albums bespreekt, lijkt de serie toch wel echt zijn lievelingskindje te zijn. “Dit jaar zijn er bijzondere samenwerkingen. De ene is zo intergenerationeel als het maar zijn kan, de andere ligt mij persoonlijk na aan het hart.” Net als bij The Congos is Werth zijn muzikanten achternagevlogen en blikt kinderlijk blij terug op zijn ervaringen. “Uiteindelijk werk je gewoon samen met mensen die je al decennia vereert, deels ook beter lijkt te kennen dan zij henzelf. Het Japanse woord daarvoor is otaku, dat zoiets betekent als ‘goedaardige nerd’. Zo ontstaat er een wederzijds respect, dat is wat er naar mijn mening toe doet.”


Freedom To Spend

Volmaakte stukken
Naast nieuwe muziek, FRKWYS-collaboraties en archiefcompilaties van vergeten muzikanten legt RVNG Intl. zich ondertussen ook toe op reissues. Opgezet door Pete Swanson en Jed Bindeman is Freedom To Spend een sublabel waarvan Werth de hoofdlijnen duidelijk samenvat: “Het zijn uitsluitend nieuwe uitgaven van oude muziekstukken die, naar onze mening, van begin tot eind volmaakt zijn.” In 2017 kwamen er vier albums uit bij het label, van Michele Mercure, Marc Barreca, Richard Horowitz en de Spaanse componist Pep Llopis. Begin 2018 kwam muziek van Ursula K. Le Guin na drie decennia obscuriteit weer naar buiten. “We hebben hun albums uitgebracht omdat ze voor ons belangrijk waren, maar evenwel onmogelijk om te vinden.”

“Het hele proces gebeurt ook onder toezicht van de artiest zelf, met wie we een directe relatie opbouwen. Hoe zien ze het nieuwe werk voor zich, hoe wordt het album gepresenteerd – allemaal dingen die we uitvoerig met hen bespreken.” In de dertig of veertig jaar sinds de oorspronkelijke uitgave kan er veel gebeurd zijn in hun persoonlijke leven. Neem Michele Mercure. Haar eerste album verscheen toen ze nog getrouwd was, het draagt dan ook nog de naam van haar toenmalige echtgenoot. Dat huwelijk is overduidelijk voorbij (lacht). Ze wil dolgraag haar muziek opnieuw uitbrengen, maar absoluut niet onder haar oude naam.”

Anders dan bij de archiefcompilaties hebben veel muzikanten ook nog een actief professioneel leven. “Pep Llopis werkt nog altijd veel als componist. Hij vond het weliswaar prima dat zijn oudere werk weer aandacht kreeg, maar liet ook meteen duidelijk merken dat hij niet alle tijd van de wereld voor ons had.”

Uiteindelijk lijkt Freedom To Spend een minder arbeidsintensieve uitlaatklep voor Werth en zijn team, met hun encyclopedische kennis van obscure muziek. De ogenschijnlijke neventaak bleef echter niet onopgemerkt afgelopen jaar: muziekblad The Wire noemde drie albums van hun label in hun top vijftig. “Volgens mij waren het er vier,” corrigeert Werth en lacht hardop. “Ik denk dat je dit wel kunt zien als een goed begin, nietwaar?”

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!