wat t i ereed pe koet / ig / e maal sgew ing leed? vraagt Jaap Blonk zich af in de tweede variatie op het gedicht Demonologikaas van Leo Vroman. In de nieuwe bundel Klinkt zijn Blonks gedichten gericht op de Nederlandse taal op schrift en twee cds verzamelt. Hoewel, het bovenstaande klinkt als Nederlands maar ziet er niet zo uit. En dat is direct de kracht van Blonks gedichten. Op het eerste gehoor klinkt het als wartaal maar er zitten herkenbare fragmenten in. Je denkt de taal die Blonk zingt, zegt, schreeuwt, of fluistert te herkennen maar lang niet altijd maakt hij gebruik van normale woorden. Hij stelt de tekst samen door toevalsberekeningen, haalt systematisch medeklinkers weg uit de tekst of gebruikt zoveel mogelijk woorden met een sch-klank.
Exemplarisch is De minister betreurt dergelijke uitlatingen. In De minister verwijdert Blonk gedurende het gedicht per regel een klinker. Hij begint achteraan. Nadat er twee klinkers zijn verdwenen zit de regel er zo uit: De minister betreurt dergelijke uitlat ng n. Nadat alle klinkers zijn weggehaald is het resultaat: D m n st r b tr rt d rg l k tl t ng n. Op schrift is het een systematische handeling die na het lezen van een paar regels op een voorspelbare uitkomst uitkomt. Maar wanneer het gedicht klinkt in Blonks eigen uitvoering, leidt het tot waanzinnige uitspattingen in klank. Daarmee gaat Blonk voorbij aan de betekenis die gewoonlijk in woorden zit. Hij levert geen droge voordracht van de tekst maar legt de nadruk op de klank. Het effect is daardoor vele malen sterker.
Het doet denken aan Ezra Pounds motz el son, de relatie en samenhang van woord en klank. Pound baseerde zich op de troubadourtraditie waarbij gedichten nauw waren verbonden met de muzikale kwaliteit van taal. De troubadour had een muzikale drang die noodzakelijk was en doorwerkte in de tekst. Bij Blonk neemt de muzikale kwaliteit de overhand. De tekst staat in dienst van de klank. Het gevolg is dat daar soms verzonnen woorden voor nodig zijn. De taal maakt een metamorfose door en verwordt tot klank.
