Dag één van Gent Jazz had Jazz voor gevorderden en voer voor de alternatieve dansliefhebber in de aanbieding.
De Canadese, maar in New York residerende, componiste en pianiste Kris Davis is een van de sleutelfiguren binnen de hedendaagse New Yorkse avant-garde jazz. Davis werd anno 1980 geboren in Vancouver, startte met klassieke piano toen ze zes werd en geraakte tijdens haar humaniora gebiologeerd door het werk van Herbie Hancock en Keith Jarrett. Nadat ze haar bachelor diploma behaalde aan de universiteit van Toronto, verhuisde de pianiste in 2001 naar New York, studeerde er compositietechnieken en sloot uiteindelijk haar studieperiode af in Parijs, waar ze piano technieken volgde bij Benoit Delbecq.
Ondertussen speelde de dame vijftien CD’s vol en zakte ze met haar ‘Infrasound’ project af naar Gent, waar ze haar laatste plaat ‘Save Your Breath’ voorstelde. Zoals op de CD, serveert Davis een caleidoscoop aan klanken. Etherisch aandoende melodieën worden bruusk onderbroken door hevige percussie en een sax die schijnbaar vrij en heavy aan het improviseren slaat. Met de ogen dicht kreeg je de indruk een kruising tussen Erik Satie en Anthony Braxton bij te wonen, hier en daar gelardeerd met vleugjes prog rock en een pianogedreun dat als een donderslag de tent inrolde. Davis verliet af en toe haar pianostoel om haar ensemble te dirigeren. Ze bracht mooie, uitgebalanceerde en complexe composities. Doorgaans verrassend en grillig, af en toe eens déjà entendu.
Davis bleek alvast de uitgelezen opwarmer voor het quartet van Jack DeJohnette. Meteen het hoogtepunt van deze openingsavond. DeJohnette hoeft geen introductie. De man maakte naam als begeleider (en/of co-componist) van onder meer: Keith Jarrett, Charles Lloyd, Jackie McLean, Abbey Lincoln, Freddie Hubbard, Sonny Rollins, Terje Rypdal, Miles Davis en Joe Henderson. Deze in Chicago geboren drummer begon eind jaren 1960 met eigen composities om kreeg vanaf 1972 de kans om zijn creativiteit volop de vrije loop te laten bij het ECM label. Dit jaar bracht DeJohnette op dit label nog ‘Made In Chicago’ uit. DeJohnette wordt hierop bijgestaan door: Larry Gray op bas en cello, Muhal Richard Abrams op piano, Roscoe Mitchell op fluit, sopraan- en alt saxofoon en Henry Threadgill op alt saxofoon en fluit. Met deze bezetting (behalve Threadgill) schuimt DeJonhnette deze zomer enkele Europese jazzfestivals af. Waaronder Gent Jazz. Het quartet maakte zijn reputatie meer dan waar. DeJohnette, Gray, Mitchell en Abrams namen het publiek mee voor een weergaloze trip van een dik uur, bestaande uit een eerste, vijfenvijftig minuten durende improvisatie, gevolgd door twee korte niemendalletjes, die gemakshalve als ‘sfeerrijke melodietjes’ kunnen worden omschreven. De set van DeJohnette ging alle richtingen uit: van dromerige, impressionistische toetsen naar zuivere free jazz. Begeesterde improvisaties en gedreven solo’s smolten moeiteloos samen tot harmonieuze gehelen. Chaos mondde steeds uit in eenheid en rust. Dit was muziek om in te verdwalen. Magistraal en overweldigend. Kort (enfin….) en krachtig.
De Amerikaanse bassist en muzikale duizendpoot Bill Laswell kwam de eer toe om de eerste dag van Gent Jazz 2015 af te sluiten. Laswell is niet onder een noemer te vatten. Hij haalt de mosterd bij funk, wereldmuziek, rock, dub, ambient, hiphop, drum ‘n’ bass en jazz. Laswell schrikt er tevens niet voor terug om muzikanten uit verschillende disciplines en genres samen te brengen. De resultaten zijn dan ook steeds sterk verschillend. Een gebrek aan variatie en durf kun je de man dus niet verwijten. Hij brak potten met zijn dance georiënteerde band Material in de tachtigerjaren van vorige eeuw en koppelde met John Zorn in de jaren 1990 death metal en grindcore aan avant-garde jazz met de band Painkiller. Als producent nam hij groepen en muzikanten als divers als: Motörhead, White Zombie, Swans, Iggy Pop, PIL, Mick Jagger, Ramones en Herbie Hancock voor zijn rekening.
In Gent stond Laswell met Material en een Marokkaans ensemble onder leiding van Bachir Attar op het podium. Cool! The Master Musicians of Jajouka is een gezelschap dat (mits verschillende bezettingen) al meedraait van 1950. De heren werden op kaart gezet door Brian Jones en auteurs zoals: William S. Burroughs, Timothy Leary en (later) Paul Bowles. Ze genieten een ware cultreputatie en hun muziek werd onder handen genomen door grootheden zoals: Marc Ribot, Ornette Coleman (het laatste nummer van de set werd door hen aan Coleman opgedragen) en John Zorn. Bill Laswell werkte voor het eerst met The Master Musicians samen in 1992. En blijft dit tot vandaag doen.
Het eerste halfuur van Laswells set bewogen alle ledematen vrij spontaan mee op de duizelingwekkende ritmes, vettige bastonen en wilde percussie. Bovendien werd dit alles nog ingekleurd met opwindende trompet en sax solos en de aanstekelijke, bezwerende sound van de soefi muziek. Maar na verloop van tijd haalde de repetitie en het gebrek aan variatie het op de zware free jazz en free funk. Het hypnotiserende effect bleef uit en wat restte was eentonigheid. Niet dat Laswell & co het publiek onberoerd lieten, want er werd hier en daar gedanst en voor de finale stonden de eerste rijen wild met de armen te zwaaien.
Gezien: Gent Jazz, 10 juli 2015