Het Engelse Still combineert elementen uit post-hardcore, post-metal en post-black metal tot een overrompelende en imponerende eigen stijl.

Ze zien zichzelf niet zozeer als liedjesschrijvers, maar als vertellers van verhalen door middel van geluidslagen. Zonder daarbij pretentieus over te willen komen.

Eigenlijk kunnen we helemaal geen liedjes schrijven.

Kingston upon Hull, een stad in Engeland met een kwart miljoen inwoners, werd in 2017 door het Britse ministerie uitgeroepen tot ‘UK City of Culture’. Dit staat allicht los van het feit dat een jaar eerder de band Still hier het leven zag, maar de groep is sinds het uitbrengen van hun debuutalbum een alleszins geschikte lokale vaandeldrager van (luide) cultuur. Na de twee ep’s ‘Karin’ (2017) en ‘Reprieve’ (2019), die dienden om shows te kunnen spelen en ter voorbereiding op het grotere werk, fungeert langspeler ‘{ }’ als een springplank naar hogere regionen. Zonder slag of stoot gaat die sprong echter niet.

Personeelsprobleem

Nog voordat we een interview hebben met gitarist Fraser Briggs en drummer Jack Green (die samen met zanger Zach Calvert momenteel de band vormen) blijkt dat Still op zoek is naar een nieuwe bassist, aangezien de oude besloot de band te verlaten. Wanneer we Briggs en Green spreken wordt duidelijk dat dit een terugkerend probleem is voor de band. Hun bassisten hebben blijkbaar de neiging om levenskeuzes te maken die niet stroken met de toewijding die een fulltime band vraagt. Briggs en Green, beiden vrolijke gesprekspartners, ontkennen echter dat er zich Spinal Tap-taferelen afspelen binnen de band en benadrukken dat niemand ontploft is.

‘Maar het is wel lastig. Steeds op zoek moeten naar een nieuw bandlid betekent vertraging van onze muzikale progressie. Vooral nu we stappen vooruit willen zetten na het uitbrengen van ons debuut. Het voelt alsof we daarmee echt iets voor elkaar hebben gebracht. Voor het eerst kunnen we met trots luisteren naar ons eigen werk.’

Met recht. Still brengt met ‘{ }’ op imponerende wijze een vorm van ‘blackened’ post-hardcore op een bedje van post-metal en black metal. Voor het vinden van hun geluid heeft de band bewust weggestuurd van een specifieke blauwdruk. De basis bestaat uit lagen textuur die steeds verder ontwikkeld werden. Briggs is degene die hiervoor de aanzetten geeft. ‘Textuur is bij ons altijd het uitgangspunt. Ik begin zelden muziek te schrijven met het idee voor een bepaald nummer, maar denk veel meer in geluiden en hoe deze kunnen contrasteren met andere klanken die later worden toegevoegd. Jack reageert bijvoorbeeld met drumpartijen op mijn gitaarspel en vanuit die reactie werken we weer verder aan nieuwe lagen textuur. Ik ben, net als Jack trouwens, ook beeldend kunstenaar en in die hoedanigheid beschouw ik mijzelf altijd als een soort bricoleur in plaats van een kunstenaar. Dat geldt ook voor het maken van muziek. Ook dan werk ik met lagen van geluid, die ik steeds weer in een nieuwe context plaats.’

Deafheaven

Green bevestigt deze werkwijze. ‘We zien onszelf niet zozeer als schrijvers van liedjes, daar zijn we helemaal niet zo goed in. Daar moet je een bepaalde technische discipline voor hebben. Bij ons gaat alles meer organisch, het gebeurt gewoon. We bouwen de muziek op als een soort collage van texturen, waarbij we een gevoel hebben van wat werkt en welke dynamiek nodig is. We creëren een auditief verhaal dat uit verschillende scènes bestaat.’ Green kijkt vervolgens een beetje moeilijk. ‘Jezus, ik klink wel erg pretentieus zo!’ Dat inzicht bevestigen noch ontkrachten we, maar zijn uitleg klinkt logisch.

Het beschreven proces leidt in het geval van Still tot een album waarbij een duidelijke samenhang bestaat tussen de nummers. De luisterervaring is het krachtigst wanneer je de plaat in haar geheel luistert. Voor Briggs betekende het toewerken naar een totaalwerk een uitkomst. ‘Aan het begin van het schrijfproces was ik me ervan bewust dat ik regelmatig terugkeerde naar gelijkaardige elementen. Ik vroeg me af of ik niet gewoon één lang nummer aan het schrijven was. Toen we eenmaal besloten dat we een album gingen opnemen nam dat wat druk weg. Ik zie ‘{ }’ wat dat betreft niet zozeer als een verzameling nummers, maar meer als een integrale symfonie. Nu ik dat zeg besef ik overigens hoe suf dat klinkt…’

Beide heren geven alleszins blijk van zelfspot. Green moet lachen om de bekentenis van zijn bandgenoot, maar onderschrijft de gedachte erachter. Hij ziet de volgorde van de nummers als een soort reis, zowel muzikaal als tekstueel. Green is verantwoordelijk voor de teksten, die door Calvert vertaald worden in zang die diep in de mix zit en daardoor een van de textuurlagen in het geheel wordt. Er is bewust voor gekozen om de teksten niet teveel bovenop de muziek te leggen, zo geeft Green aan. ‘We wilden dat de zang een integraal onderdeel werd van de muziek. Een van de eerste keren dat ik enthousiast werd over hoe de zang was gemixt was toen ik ‘Sunbather’ van Deafheaven hoorde. Daar is de stem zó goed geplaatst. Die wijze van mixing en mastering heeft me erg beïnvloed.’

Zelfvernietiging

In de nummers op ‘{ }’ is het mede door deze werkwijze vrijwel onmogelijk om te achterhalen wat er precies gezongen wordt, maar Green ziet daar geen probleem in. ‘Voor ons is het belangrijk dat de zanger een bepaalde kinetische energie weet te investeren in de woorden. Zelfs als je de tekst niet verstaat, moet hoorbaar zijn dat er veel aandacht aan is besteed. Vergelijk het met een band als Envy. Ik versta geen Japans, maar dat beperkt me totaal niet in het waarderen van de passie en overtuiging waarmee de zang wordt gebracht.’

Toch duiken we met Green even in de inhoud van de teksten. ‘Het overkoepelende thema is l’appel du vide, de aangeboren neiging van de mens tot zelfvernietiging. De teksten verkennen de uiteenlopende aspecten van deze drang, hoe deze zich kan manifesteren bij verschillende mensen en hoe dit er van buitenaf uitziet. De teksten volgen in zekere zin de muziek, die naarmate het album vordert minder benauwd wordt en openingen toelaat naar iets beters.’ Dat strookt met het idee dat de zang ook zonder verstaanbaar te zijn een gevoel overbrengt.

Voor we het gesprek beëindigen zijn we nog benieuwd naar de intrigerende titel van het album. Veel willen Briggs en Green daar niet over kwijt. ‘We wilden de muziek op visuele wijze weergeven, zonder te veel weg te geven. Daarbij zit ook nog een stukje humor: we wilden een persiflage maken op logo’s van blackmetalbands. Iets onleesbaars, maar dan op een andere manier. Hoe je de titel uitspreekt? Gewoon, als ‘{ }’, zoals je het schrijft dus.’ Heldere taal.

Dit artikel verscheen eerder in GC #167.

Discografie

Mind the Gap