Hij hoeft niet meer per se het scherpste couplet op het nummer te hebben, maar wil vooral een goed voorbeeld zijn voor zijn kinderen. Rapper Slug, de helft van het Amerikaanse hiphopduo Atmosphere, heeft genoeg te vertellen over waardig ouder worden in een genre dat nog vaak als een young man’s game gezien wordt.

Ik wil muziek maken waar mijn kinderen zich niet voor hoeven te schamen.

Ook voor Slug (1972, echte naam: Sean Daley) en zijn gezin was corona wennen. ‘Ik ben eigenlijk nog nooit zo lang thuis geweest,’ merkt hij op. ‘Ik werd er ook wel nerveus van, omdat ik zo lang geen geld heb kunnen verdienen met mijn werk. Gelukkig konden we na een tijdje weer concerten geven.’ De Amerikaanse rapper is, ondanks de diverse andere projecten die hij heeft lopen, het bekendst als de helft van het hiphopduo Atmosphere, samen met producer Ant (Anthony Davis, 1970).

De groep bevindt zich in een bijzondere positie: te onbekend voor de mainstream, te bekend voor de underground. In het vijfentwintigjarige bestaan is er een flinke fanbase opgebouwd, zowel in Amerika – specifiek thuisstad Minneapolis – als daarbuiten. Die populariteit heeft geleid tot vele tours, waarover Slug ook regelmatig heeft gerapt, zoals op het aangrijpende ‘Little Man’ (2005), waarop hij zich vertwijfeld afvraagt: ‘Singing for these kids you don’t know / when you should be at home with your own instead you’re on the telephone’.

Legenestsyndroom

‘Little Man’ ging over Slugs oudste zoon, destijds een tiener en nu een twintiger. Hij heeft ook jongere kinderen. ‘Ze kregen tijdens de lockdown online les. Omdat ze nog zo jong zijn, kon ik ze niet zomaar achterlaten met de laptop, maar moest ik ze begeleiden. Toen ze weer naar school mochten bleef ik achter met een legenestsyndroom. Daar heb ik wel echt een paar dagen van in de put gezeten. Maar daarna heb ik van de situatie gebruikgemaakt door veel nieuwe muziek te maken.’

Daar voegt hij met een grijns aan toe: ‘En ik heb natuurlijk veel ruzie gemaakt met mijn vrouw. Ik ben eigenlijk een behoorlijke lastpak. Hoelang hebben we voor dit interview, 40 minuten? Na 25 minuten merk je wel hoe irritant ik ben.’

Met die ergerlijkheid blijkt het – ook na bijna een uur interviewtijd – heel hard mee te vallen. We spreken elkaar op de dag dat ‘WORD?’ – studioalbum nummer twaalf alweer – is verschenen. Er staan dan ook meerdere interviews op stapel, maar Slug neemt de tijd en laat het gesprek rustig ruim een kwartier uitlopen. Hij blijkt de gesprekspartner te zijn die je op basis van de Atmosphere-albums verwacht: openhartig, kritisch naar zichzelf, maar ook vol humor: ‘Ik ben bijna vijftig en blijkbaar toch nog aan het experimenteren met gezichtsbeharing.’ Op Instagram heeft hij zijn schermnaam al een paar jaar geleden verbasterd tot Dadmosphere. Vanwege corona heette het account ook nog een tijdje Maskmosphere. Lachend: ‘Dankzij die mondkapjes kan ik tenminste ongestoord naar de supermarkt.’

Herstel

Vervult Slug eigenlijk een voorbeeldfunctie, bijvoorbeeld op het gebied van coronamaatregelen? Daar is hij wat afwerend in: ‘Ik ga niet andermans kinderen proberen te beïnvloeden, maar hopelijk kan ik hun ouders wel bereiken. Eigenlijk voel ik geen enkele druk om muziek te maken die goed gevonden wordt door twintigers, of door vijftigers. Mijn enige regel is dat ik dingen moet maken waarvoor mijn kinderen zich niet hoeven te schamen. Voor hén wil ik een goed voorbeeld zijn.’

Een van de consequenties van dat voornemen – of eenvoudigweg van ouder worden – is dat Slug niet meer achter verschillende oudere nummers staat. ‘Ik wil geen muziek meer maken waarin ik anderen neerhaal. Dat heb ik verschillende keren gedaan en daar heb ik nu spijt van. Ooit heb ik mijn vader veel pijn gedaan met een tekst. Pas later snapte ik pas dat hij ook gewoon maar zijn best deed.’

Van daaruit komt misogynie in hiphop ter sprake; een hardnekkig fenomeen dat door veel fans van het genre met de mantel der liefde wordt bedekt, alsof vrouwonvriendelijkheid er nu eenmaal gewoon bij hoort. Slug is kritischer: ‘Je kunt niet doen alsof het gebrek aan respect tegenover vrouwen nu eenmaal bij hiphop hoort. Dat zit in de Amerikaanse cultuur ingebakken. Weet je, ik ben ook opgegroeid met allerlei schadelijke ideeën en had een enorm stuk stront kunnen worden, maar daar heb ik aan gewerkt. De giftigheid van Amerika wordt steeds zichtbaarder, stukje bij beetje, en dat opent langzaam mogelijkheden tot herstel. Daar probeer ik aan bij te dragen met mijn teksten. Als er al iemand daardoor gekwetst moet worden, laat het dan mezelf zijn.’

Afstand

‘WORD?’ lijkt meer dan veel andere Atmosphere-albums onder invloed te staan van de tijdsgeest, met expliciete verwijzingen naar politiegeweld, maar ook met implicietere verwijzingen naar corona. Haphduzn rapt op zijn gastbijdrage over ‘No biz like showbiz until COVID’, maar verder wordt het album nooit zo expliciet over dit onderwerp. Ik haal ‘Distances’ aan, waarover Slug opmerkt: ‘Als je daar goed naar luistert gaat dat niet over social distancing, maar eerder over ‘laat me nu verdomme eens met rust’, na jarenlang verdomme net níét met rust gelaten te zijn.’

Hij voegt lachend toe: ‘Het hielp wel heel erg dat ‘distancing’ opeens een cool woord is geworden. Het hele album is trouwens ongeveer een jaar geleden opgenomen. We werken eigenlijk altijd een jaar vooruit. Veel van ‘WORD?’ is gemaakt vóór corona, maar niet alles. Misschien maken we nog wel een introspectieve lockdownplaat. Maar wat ik fijn vind aan ‘WORD?’ is dat ik daarin niet zo ontzettend in mijn eigen hoofd zit. Het is eigenlijk gewoon een hiphopplaat met teksten die losjes en associatief zijn. Anthony en ik hebben de neiging om onszelf heel serieus te nemen. Nu stonden we onszelf toe om ons een keertje laten gaan.’

Controlefreak

Ondanks de regelmatig serieuze thema’s is ‘WORD?’ een speelse, energieke plaat geworden, met prominente drums, een flinke laag bas en diverse gastrappers. Dat laatste is vrij nieuw in Atmosphere-land, nadat de groep verschillende albums maakte waarop Slug (vrijwel) de enige rapper was. ‘Ik ben lang een controlefreak geweest: niet alleen met muziek, maar ook met mijn vrouw, mijn vrienden, mijn familie. Waarschijnlijk komt dat doordat ik uit een gebroken gezin kom en op jonge leeftijd al een ouderlijke rol aannam tegenover de jongere kinderen. Dat bedoel ik niet op een verstikkende manier, maar eerder op een angstige manier. Was iets niet georganiseerd? Dan zat ik er bovenop. Als je het leven als een wandeling ziet, dan wilde ik altijd kleine stapjes nemen om te kijken hoever ik de vorige dag was gekomen, zodat ik wist welke kant ik de volgende dag op wilde. Ik wil nog steeds geen grote sprongen maken, maar stapje voor stapje een beter mens worden.’

Ondertussen heeft Slug wel geleerd de teugels weleens te laten vieren, ook in de muziek. ‘Daardoor kan ik ook beter samenwerken met andere muzikanten. Als Anthony en ik aan een nummer werken, denk ik soms: oh, hier past Gifted Gab mooi op, of Haphduzn. Dan nodigen we hen uit voor een bijdrage en mogen ze gewoon doen wat ze willen. Ik hoef niet per se mijn couplet te herschrijven zodat ik scherper ben dan zij. Vooral bij minder bekende rappers vind ik het belangrijk om de spotlight op hén te zetten.’

Verlies

Er is niet alleen een nieuw studio-album, er wordt dit jaar ook teruggekeken: om precies te zijn op ‘The Family Sign’, het album uit 2011, met een heruitgave om de tiende verjaardag te vieren. Het is een wat onderschatte plaat in het oeuvre, waarop de groep dad rap is gaan maken. Slug en Ant begonnen aan een volwassen album dat in het teken zou staan van hun beider gezinslevens, maar dat tegelijkertijd getekend zou worden door het plotselinge overlijden van Atmospheres labelgenoot en gewaardeerd rapper Eyedea (1981-2010, echte naam Michael Larsen).

‘Anthony en ik stonden al heel ver met dat album toen Mikey overleed. Weet je, vanwege mijn jeugd stelde ik me ook altijd op als een soort vaderlijke vriend. Het voelde daarom alsof ik niet alleen een vriend verloor, maar ook een kind. Verschillende nummers, waaronder ‘My Key’, zijn toen over hem geschreven. Pas op het album daarna, ‘Southsiders’, durfde ik heel direct over hem te rappen, op ‘Flicker’.’ Slug glimlacht: ‘Hij zou het trouwens een verschrikkelijke tekst hebben gevonden, zo direct.’ Dat is natuurlijk inherent aan ouder worden: geliefden die overlijden. Sinds ‘The Family Sign’ lijkt Slug ook vaker te verwijzen naar sterfelijkheid en het verstrijken van de tijd. Ik merk op dat het me dan ook geen toeval lijkt dat ‘WORD?’ eindigt met de woorden ‘leave a candle in the window, that’s for Michael Larsen’. Slug lacht breed: ‘Dat was me nog niet eens opgevallen, maar ik ga natuurlijk aan iedereen vertellen dat dat een bewuste keuze was.’

Na zoveel gepraat te hebben over ouder worden moet ik het toch even vragen: ziet Slug de band ooit Grampsmosphere worden? Hij denkt er goed over na. ‘Weet je, ik voel geen enkele scrupules om ouder te worden in de hiphop; ik ben juist dankbaar. Veel van de undergroundartiesten die net als wij opkwamen in de jaren 1990, hebben helemaal niet meer de mogelijkheid om op tour te gaan. Maar eigenlijk hebben we nooit een plan gehad voor de toekomst van Atmosphere. Ik ben van de ministapjes, weet je nog?’

Dit artikel verscheen eerder in GC #166.

Discografie