Het Gedachtegoed #3: De Culturele Verlichting: de teloorgang van het hokjesdenken

DeGeluidsarchitect

Wij herinneren ons nog de tijd waarin het bon ton was om slechte muziek slecht te vinden. Althans in bepaalde elitaire kringen, die – in tegenstelling tot de heersende cultuur – weinig tot geen affiniteit hadden met vetkuiven en nekhaar.

Die tijd ligt gelukkig ver achter ons. Al sinds de laatste eeuwwisseling is er van deze kortzichtigheid geen sprake meer. We kunnen spreken van een ware Culturele Verlichting: het cultureel correcte denken bezwaart de muzikale beleving niet meer, en foute muziek wordt een geuzennaam, gelanceerd door de jarenlang onheus behandelde verstrekkers van de populaire muziek. Heel wat hartjes kunnen opspringen van blijdschap en geluk, bevrijd van het verstikkende harnas van dat cultureel correcte denken. Verboden platen kunnen weer worden bovengehaald, tickets voor The Pet Shop Boys worden openlijk aangekocht, en eindelijk is er objectieve verslaggeving mogelijk over de artiest Michael Jackson, tot droefnis van ons allen heengegaan.

Toch vind je ze nog, hier en daar, in een donkere kroeg, in een kleine club, welja, in een stoffige hoek van de Gonzo-redactie: de specialist. De purist. De hokjesdenker. Jarenlang zelfverzekerd kunnen lachen met Duran Duran, en dan: de kaakslag. De eenzaamheid. De anonimiteit. De vernedering. Zelf terechtgewezen, beschimpt en bespot, gereduceerd tot een hokjesdenker (let op het verkleinwoordje, altijd een handig middeltje om een bevolkingsgroepje tot zijn ware proporties te herleiden). En dat is een goede zaak. Veel te lang heeft de gewone man het verstikkende juk moeten ondergaan van een bekrompen elite, die afkeurend neerkijkt op de muziekconsument, en zich hoofdschuddend terugtrekt in een wereld van klassieke muziek. Of jazz. Of avant-garde. Wat een verschil met de open en vrijgevochten muziekbelever, die, luisterend naar familieradio, niet hoofd- maar kontschuddend, kan genieten van alles wat men hem voorschotelt. Want inderdaad: daarin schuilt de ware Culturele Verlichting.

De vakpers heeft deze evolutie zoniet geanticipeerd, dan toch bijtijds opgepikt. Subtiel zijn de zogenaamde muziekkenners afgevoerd naar de donkere kroeg, waar ze thuishoren, en zijn hun strategische posten ingenomen door Persoonlijkheden, jong van geest en bovengemiddeld van polsslag. Met een welhaast naïeve verwondering nemen zij het muzieklandschap onbevooroordeeld in ogenschouw, en presenteren zij het vanuit de leefwereld van de Doelgroep; de enige, ultieme doelgroep die na de Culturele Verlichting overeind bleef: ‘iedereen’. Want al is het enthousiasme van de stewards van de moderne muziek bovengemiddeld, zelf richten zij zich nederig op de gemiddelde muziekconsument: op u en ik, op onze buren en verwanten. Zij brengen het licht in de duisternis, brengen eenvoud in het onontwarbare kluwen van genres en muziekstijlen, en laten toe dat lezers, kijkers en luisteraars ook zonder voorkennis kunnen genieten van een brede waaier aan popmuziek en spraakmakende gesprekken tussen Persoonlijkheid en artiest.

En al is het de job van de Persoonlijkheid om alles zo eenvoudig en vlot mogelijk te brengen, simpel is de job zelf allerminst. Want het zal je maar overkomen: een dronemetalgroep blijkt uit het niets populair te zijn geworden. Hoe geef je de Doelgroep de nodige duiding bij deze vreemde ontwikkeling? Gelukkig beschikt de Persoonlijkheid over een arsenaal aan bevattelijke begrippen: snoeihard. Loeihard. Beenhard. Vlijmscherp. Als een mokerslag. Verpletterend en oorverdovend. Bloedende oren. Geteisterd maag- en darmstelsel. Kortom: harder nog dan Metallica. Lange intro’s ook. En vreemde zang. Maar hoe accuraat deze omschrijvingen ook zijn, ze zeggen nog niet alles. Daarom gaat de Persoonlijkheid altijd nog een stapje verder, en laat hij het licht schijnen op de mens achter de artiest. Jazeker, de artiest draagt een beschermende pij met kap op het podium. Maar backstage, waar Persoonlijkheid en artiest elkaar met open vizier ontmoeten, blijkt de mens een beminnelijk man. En de Lage Landen zijn favoriete bestemming, het concert het beste van het jaar, en de puree de beste van de tournee. Alles staat op tape. Alweer een geslaagde dag voor de Persoonlijkheid, in naam van de Culturele Verlichting.

reageren? degeluidsarchitect@gonzocircus.com

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!