Tom Wouters’ eindejaarslijstje 2013

Tom Wouters is 29 jaar en verhuisde dit jaar naar een dorp waar de tijd lijkt stil te staan. Er is één bakker, geen bankautomaat en de buren zijn er vriendelijk. Dankzij die rust kan hij het jachtige leven aan. Hij leest en schrijft de hele dag, en komt maar zelden in een grote stad. Voor de rest bijt hij niet.

Ik heb het bijgehouden: dit jaar las ik zestig boeken en kregen zo’n 150 albums minstens één draaibeurt. Toch maakte er weinig indruk. Worden er minder goede dingen gemaakt of ben ik gewoon te kritisch? Ik geef dus liever een lijstje met de tien culturele ervaringen die mijn jaar kleurden en me verwonderd achterlieten.

10. Herontdekking van de bibliotheek
Eind 2012 kocht ik een huis, zodat ik de eerste helft van dit jaar noodgedwongen weer thuis ging wonen, terwijl de boel gerenoveerd werd. Mijn boekencollectie was alvast verhuisd, en dus moest ik mijn leeshonger stillen via de bibliotheek, iets wat ik was afgeleerd. Maar, leve de bibliotheek! Ik herontdekte Orwell, las hoe goed Roger van de Velde en Adolfo Bioy Caesares wel niet zijn, en kwam er achter dat ik, zoals verwacht, ver weg moet blijven van Herman Koch (sowieso elk boek dat in de pers wordt gehypet).

9. Searching For Sugarman
Dat de mama van Bambi naar de verdoemenis ging liet me koud, maar bij het verhaal van de Amerikaanse artiest Rodriguez heb ik gejankt. Deze documentaire over een folkzanger die in de Verenigde Staten een anoniem leven leidt maar in Zuid-Afrika zonder dat hij het zelf beseft groter is dan Elvis, ontroert tot op het bot. En dat zonder dat daar blits camerawerk of goedkoop sentiment voor nodig is.

8. Adam Johnson – Gestolen leven
Afgaand op de Nederlandstalige versie zou je niet zeggen dat dit een van de sterkste romans van de 21ste eeuw is, de winnaar van de Pulitzer Prize. De foto van een Noord-Koreaanse soldate doet in combinatie met de titel het ergste vermoeden. Nee, dan liever de Engelse versie, waar de cover en titel (‘The Orphan Master’s Son’) wel meer de lading dekken. Dit verhaal over Noord-Korea gaat de waanzin voorbij. Uitgevers hier willen blijkbaar geen illustraties op de cover, omdat mensen daardoor denken dat het een moeilijk boek is. Don’t judge a publisher by its book cover, zeker?

7. Breaking Bad
Met televisie heb ik nog steeds een haat-liefdeverhouding. Om de zoveel tijd denk ik dat hij misschien beter het huis uit kan. Ik spendeer te veel tijd met het kijken naar onzinnige sitcoms of realityprogramma’s. Ik hoef me gelukkig niet helemaal schuldig te voelen, want televisie kan ook inspireren. De serie ‘Breaking Bad’ was al de verloren tijd waard.

Equinox the Peacekeeper – Birdsongs On The Waste Land
Equinox the Peacekeeper – Birdsongs On The Waste Land

6. Equinox the Peacekeeper – Birdsongs On The Waste Land
Het is een beetje triestig dat er op muzikaal vlak eigenlijk maar één iemand echt verrassend uit de hoek kwam. En het is dan nog een Belg ook. ‘Birdsongs On The Waste Land’ is een van de beste singersongwriterplaten die ik de laatste jaren heb gehoord – en ik heb er heel veel gehoord. Het is jammer dat de reguliere media Equinox, The Peacekeeper (het alter ego van Wouter Buyst) niet oppikken, en dat geneuzel van een Filip Kowlier wel. Binnen vijf jaar weet iedereen wie Equinox, the Peacekeeper is. Wedden?

5. Boktor Magazine
Oké, ik ben bevooroordeeld, omdat ik zelf bijdragen schrijf voor Boktor Magazine, maar toch wil ik ze in mijn lijstje opnemen. Boktor Magazine is een initiatief van twee dierbare vrienden van me, die halsoverkop met hun grafisch bureau Trompe l’oeuf begonnen en daarna dit tijdschrift op de wereld loslieten. Nou ja, tijdschrift: Boktor Magazine ziet er elk nummer volledig anders uit. Nummer één bestond uit een dossiermap met illustraties en verhalen over bureaucratische robots, nummer twee was een krant voor een zelf verzonnen eiland, en het nog te verschijnen nummer drie gaat over te betreuren tatoeages. In samenwerking met een heleboel illustratoren en schrijvers maken ze iets unieks en vooral ook erg grappigs. Toch is de grote verdienste van Boktor dat het toont dat soms echt wel een goed idee is om gewoon je zin te doen.

4. W.G. Sebald – De Ringen van Saturnus
Ik heb dit jaar één boek gelezen dat me toont waarom ik geloof in de literatuur. ‘De Ringen van Saturnus’ hoort eigenlijk niet in een lijstje van dit jaar thuis omdat het al enkele jaren oud is, maar voor mij was het het belangrijkste boek van het jaar. Overdonderen deed het, deze vreemde mengvorm tussen een psychologische roman, reisverhaal en encyclopedie. Sebald is de enige schrijver waarvoor ze postume Nobelprijzen zouden moeten uitdelen.

3. George Saunders has written the best book of the year (The New York Times)
Over George Saunders heb ik het hier al eerder gehad, en ‘Tenth of December’ blijft het beste boek van dit jaar, maar nog meer was ik onder de indruk van het interview dat in januari op de website van The New York Times verscheen. Het toont aan aspirant-schrijvers hoe minzaamheid en pretentieloosheid misschien wel de grootste deugd van een auteur is.

2. Interview met Voetnoot-oprichters Anneke Pijnappel en Henrik Barends
Interviews, ik doe ze niet graag. Toch heb ik enorm genoten van mijn ontmoeting met de mensen van uitgeverij Voetnoot. Pijnappel en Barends namen me mee naar hun eigen wereld, die naast literatuur vooral uit kunstfotografie bestaat. Ik was diep geraakt door het enthousiasme waarmee ze vertelden. Enorm warme en inspirerende mensen die me leerden dat je geen tiener hoeft te zijn om verwonderd te blijven.

1. Die avond in de Ierse pub
Ik voelde me als een Alan Lomax zonder opname-apparatuur, daar in die Ierse pub in Zuid-Ierland. Ik was er met een muzikale vriendin die er moest optreden. Deze kleine pub – er kon geen vijftig man binnen – zat stampvol met dorpsbewoners. De drank vloeide rijkelijk, en laat op de avond, na het optreden, begonnen ze hun volksliederen te zingen. En toen was er die oude man, die al de hele avond stil aan de toog had gezeten en plots een hartverscheurende traditional inzette, waarmee hij de hele pub stil kreeg. Ik ben nog altijd blij dat ik het nooit heb gefilmd en daarna op Facebook plaatste. Deze ervaring doet het beter als herinnering die nergens is vastgelegd. Het was voor mij het mooiste moment van 2013.

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!