Voor vele muziekliefhebbers is Bandcamp nog steeds weinig meer dan het sympathieke kleine broertje van iTunes. Maar wie de site onder de loep neemt, ontdekt een uitgekiend systeem met het potentiëel om de industrie stevig op zijn kop te zetten.

Bandcamp – Illustratie: Wouter Medaer

“Spotify is de wanhopige scheet van een stervend lijk.”

Aan het woord is Thom Yorke, op zijn verjaardag nog wel. De uitspraak komt uit een interview met het Mexicaanse magazine Sopitas, en verspreidt zich vervolgens als een lopend vuurtje over het internet. De online gemeenschap van gebruikers reageert eerder verontwaardigd op deze aanval. De omstreden streaming service is momenteel het populairste online platform voor muziek, en hoewel veel artiesten klagen over de magere opbrengsten die de dienst oplevert, beschouwen de meesten Spotify als een noodzakelijk kwaad: er wordt tenminste naar je muziek geluisterd.
Toch heeft Yorke onmiskenbaar een punt. Tenslotte draaien de diensten van Spotify voor het leeuwendeel op de omvangrijke catalogussen van de traditionele platenfirma’s, en ook het betaalmodel is zo uitgetekend dat vooral grote publishers voordelige tarieven genieten. Het verkooppraatje luidt dat de grove winsten van de service uiteindelijk gebruikt zullen worden voor de ontwikkeling en promotie van jonge nieuwe acts, maar dat blijft voorlopig een vage belofte.

Een nieuw model
Bovenstaand citaat werd de kop van menig artikel, en zo ging de belangrijkste boodschap verderop in zijn aanklacht enigszins verloren: “Wat ik nog het spannendste vond aan ons experiment met ‘In Rainbows’ (dat online werd aangeboden aan een pay what you want-betaalmodel, red.) was het idee dat er een directe band ontstond tussen muzikant en publiek. Met een dienst als Spotify wringen al die verdomde lui zich daar weer tussen om poortwachter te spelen, terwijl dat compleet overbodig is. Geen enkele artiest heeft dat nodig, we kunnen het allemaal best wel zelf regelen. So fuck off.”
Om voor een radicaal nieuwe industrie te zorgen, is er volgens Yorke dus nood aan nieuwe kanalen die een artiest de kans geven om rechtstreeks in contact te treden met zijn potentiële fans. De opdracht lijkt simpel: ontwikkel een platform dat het sociale aspect van een netwerk als Facebook koppelt aan een online winkel à la iTunes, en zorg dat de drempel voor zowel klant als muzikant zo laag mogelijk is. Enkele initiatieven gingen een eind de goede kant uit (Reverb Nation, CD Baby), maar zoals steeds komt er in de soep van nieuwe online diensten op termijn eentje bovendrijven die het verschil blijkt te maken.
Bandcamp zou wel eens die heilige graal van online muziekdiensten kunnen worden: een service die niet alleen de klus klaart, maar de fundamenten legt voor een heus nieuw zakenmodel.

Lees het essay in Gonzo (circus) #118.