Einem luftigen akustischen Kosmos entgegen

De cd met de fraaie titel ‘Einem luftigen akustischen Kosmos entgegen’ betreft de registratie van een historisch gezamenlijk optreden van de Duitse denker, kunstenaar en performer Carlfriedrich Claus en de schrijver, filmmaker, componist en muzikant Hartmut Geerken. De performance werd in 1991 in het Lyrik-Kabinett te München uitgevoerd. Beide kunstenaars maakten een backing tape en schreven uitgebreide aanwijzingen voor de te declameren teksten en de stemvervormingen. De doffe, kwalitatief matige opnamen die nadrukkelijk aanwezig zijn, stammen waarschijnlijk van de vooraf gemaakte tapes. Tijdens de performance was ruimte voor improvisatie en het gebruik van kleine bekkens, waar overigens slechts sporadisch gebruik van is gemaakt. Wat we Claus en Geerken horen presenteren, is een mengsel van klankkunst en concrete poëzie. Het gaat niet zozeer om de teksten (al is de keuze daarin door de heren destijds ongetwijfeld weloverwogen gemaakt, regelmatig verwijzen de teksten naar taal en linguïstiek), maar vooral om de manier waarop ze het brengen: de articulatie, de klanken die worden opgerekt, gegromd, gerateld, enzovoort. Het is niet zo abstract als Kurt Schwitters’ ‘Ursonate’ of Jaap Blonks kunsten, maar het verschil is niet heel groot. Ik noem Schwitters niet zomaar: de performance heeft een sterk Dada-karakter, en zowel Claus als Geerken hebben er connecties mee. Declamaties, vervormde stemmen en langgerekte kreunen zijn soms herkenbaar en op andere momenten vormen ze een dichte muur van geluid. Sec voorgedragen (taal)wetenschappelijke teksten gaan over in vervormde klanken, hier klinken extreem vertraagde stemmen, daar overdreven gearticuleerde medeklinkers. Zo herhalen de onderdelen zich, wisselen elkaar af, of worden gestapeld. In de laatste vijftien minuten is er opeens nog een interessante noisy geluidsuitbarsting, maar die verrassing heeft wel erg op zich laten wachten. Waarschijnlijk was het bijzonder vermakelijk om bij de performance aanwezig te zijn. Als pure geluidsregistratie is een uur heel lang.

tekst:
Robert Muis
beeld:
CarlfriedrichClaus_Einemluftigenakust
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!