Muziekensemble Contraint vertegenwoordigde in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw de 20e eeuwse muziek in Nederlands Limburg. Rond Arno en Paulien Dieteren ontstond een groep jonge beroepsmusici, die meer en meer het werk van 20e eeuwse componisten uitvoerden. Contraint gaf ook opdrachten en werkte samen met tekstschrijvers, theatermakers en beeldende kunstenaars, voor een ruim deel – maar zeker niet alleen maar – uit de regio. Terwijl het gezelschap met zijn dromen, ambities en theatrale producties de provincie ontsteeg, werd tegelijkertijd geld waar steeds meer van nodig was een struikelblok. Na twintig jaar zetten Arno en Paulien, nog altijd de gezamenlijke spil van Contraint, het gezelschap stop. Die hele geschiedenis wordt in woord en beeld verhaald in het boek ‘Echo Van De Twintigste Eeuw’. Journalist Paul van der Steen interviewde het echtpaar, en voormalig muziekrecensent van Dagblad de Limburger Jos Frusch verzorgde een geschiedschrijving van het gezelschap. Beide teksten zijn zeer toegankelijk. Dat leest prettig, maar iets meer diepgang had wel gemogen. Frusch blijft erg steken in een chronologische opsomming van wat het gezelschap uitvoerde, met wie en waar; iets meer analyse van de muziek(ontwikkeling) had een meerwaarde kunnen leveren. Het gesprek met de Dieterens drijft af en toe teveel af naar gekeuvel (over kelders met visnetten en dergelijke jeugdherinneringen), maar uit deze tekst rijst een aardig beeld van de dagelijkse praktijk van het muziek- en theatermaken. ‘Echo Van De Twintigste Eeuw’ lijkt vooral een “herinneringsboek”, luchtig en niet te beschouwend. Dat wordt nog eens versterkt door de uitputtende overzichten van uitgevoerde werken, musici, andere betrokkenen, podia, opnamen, uitzendingen, et cetera. Voorts is het een prettig boek om door te bladeren, bijvoorbeeld vanwege de vele affiches en de integrale opname van het laatste programmaboekje, maar ook dankzij de verzorgde vormgeving. Mochten tekst en beeld degene die onbekend zijn met Contraint zoals ik nog niet verleiden om haar muziek alsnog te gaan beluisteren, dan is er de bijgevoegde cd met opnamen uit de periode 1979-1989, die een interessant (geluids)beeld geven.
