OSHUN - Le Guess Who 2019 - (c) Jelmer De Haas

Duizelen op Le Guess Who? 2019

Vier dagen lang staat Utrecht in het teken van het Le Guess Who? Festival 2019. Van 7 tot 10 november staan vrijwel alle beschikbare zalen in de stad vol met artiesten vanuit de hele wereld. Gonzo (circus) is erbij en geeft een impressie van een aantal van de vele te bezoeken optredens.

Als we het programmaboekje op voorhand als maatstaf moeten nemen voor de kwaliteit van het festival, scoort Le Guess Who? 2019 alvast een tien. Met 170 pagina’s is het een geweldig informatief boekwerk, dat ook nog eens prachtig is vormgegeven. Het duizelt ons enigszins na het lezen van alle beschrijvingen van artiesten achter elkaar, maar dat is ook niet verwonderlijk gezien de veelvoud aan stijlen en achtergronden van de geprogrammeerde muzikanten en kunstenaars.

Curatoren

Gelukkig kan er al een eerste schifting gemaakt worden in het aanbod door te kijken naar de verschillende curatoren. Dit jaar komen komen ze weer vanuit allerlei muzikale hoeken.

Het rijtje: Kevin Martin (The Bug), Moon Duo, Jenny Hval, Patrick Higgins, Fatoumata Diawara, en Iris van Herpen & Salvador Breed. Een lijstje dat Gonzo (circus) approved is. Probleem is alleen dat elk van de curatoren zelf weer enorm breed georiënteerd is en hun samengestelde programma’s een groot aanbod aan genres behelzen.

Stress

Het gevaar ligt daarom op de loer bij een festival als deze: de weg zodanig kwijtraken in het gigantische aanbod dat verlamming dreigt. Keuzestress die ontaardt in apathie, gevoed door een gevoel van machteloosheid. Als we niet alles kunnen zien, wat heeft het dan allemaal nog voor zin?

Een kleine high five in het eigen gelaat doet gelukkig wonderen. Focus! Het besef dat voor alles dat we niet kunnen zien, we in ieder geval getuige kunnen zijn van iets anders dat bevrediging belooft.

Internationaal

Met dat in gedachten bewegen we ons op de donderdag vol goede moed door het programma. Met Le Guess Who? heeft Utrecht een festival onder de armen dat niet alleen Nederlanders en Belgen trekt, maar ook veel internationale gasten.

In dat opzicht is het vergelijkbaar met festivals als Dekmantel en Roadburn, met welke het zelfs een uitgesproken spirituele verwantschap heeft. Dat komt de eerste avond tot uiting in de Ronda in TivoliVredenburg, met acts als Caspar Brötzmann Massaker, Godflesh, Earth en ZONAL. En dan draait Walter ‘Roadburn’ Hoeijmakers nog eens plaatjes tussen de bedrijven door.

Dilemma

Deze programmering stelt ons direct voor een dilemma. Kiezen voor hetgeen we kennen, maar toch altijd meer van willen zien? Of bewandelen we minder bekende wegen? Uiteindelijk kiezen we grotendeels voor het eerste, voornamelijk omdat het overweldigende aanbod ons de komende dagen nog genoeg voer voor variatie biedt. Godflesh dus.

Godflesh vs. Earth

De band van G. C. Green en de toch wel een beetje legendarische Justin K. Broadrick, die samen met zijn zware muziek maatje Kevin Martin in verschillende gedaanten op het programma staat. Hun industriële metal blijft door de afwezigheid van een drummer in eerste instantie ieder keer een beetje wennen.

De beukende beats van de drumcomputer zorgen er in combinatie met de herhalende lage bas- en gitaartonen voor dat we ons al snel overgeven, het hoofd lichtjes headbangend. Naast ons op het balkon danst iemand op onmogelijke wijze op de rauwe riffs en beats en we weten dat het goed is.

Waar Godflesh (al ruim 30 jaar trouwens) zorgt voor overgave door geweld, neemt Earth (ook al zo’n 30 jaar actief) je op subtielere wijze mee. De band van Dylan Carlson begon ooit als pionier van de drone-muziek, maar het laatste decennium ligt de muziek in de hoek van minimalistische doom Americana. Met zijn typerende gitaarklanken creëert Carlson een wereld van openheid, alsof landschappen zich langzaam ontvouwen in het hoofd.

Het bijna vertraagde drumwerk van Adrienne Davies lijkt ogenschijnlijk eenvoudig, maar het telwerk dat nodig is voor de precisie waarmee zij speelt valt niet te onderschatten. Met onder meer nummers als ‘The Colour of Poison’ en ‘The Mandrake’s Hymn’ van het recente album ‘Full Upon Her Burning Lips’ overtuigt Earth ons ervan dat het een juiste keuze is geweest om hen voor de 7e keer alweer live te aanschouwen.

Gruff Rhys

Maar ook buiten de Ronda gebeurt er zoals gezegd genoeg deze avond. We besluiten om even een kijkje te nemen bij Gruff Rhys, de Welshman die voornamelijk bekendheid geniet als zanger-gitarist van de band Super Furry Animals.

Hij treedt solo op in de Pandora, het kleine zusje van de Ronda in TivoliVredenburg. De zaal staat vol als wij arriveren, dus het blijft bij een beschouwing van een afstandje. Rhys speelt een soort licht psychedelische poprock met vreemde randjes. Het klinkt aardig, maar we raken niet snel genoeg overtuigd dat we ons de drukte in moeten wurmen.

Oshun

Later speelt in dezelfde Pandora de groep Oshun, een duo uit de VS bestaande uit Niambi Sala en Thandiwe. Begeleid door een live dj brengen ze een combinatie van hip-hop, r&b en afrobeat. Vanaf het balkon hebben we ditmaal wel goed zicht op wat er gebeurt op het podium.

De twee vrouwen hebben duidelijk plezier in het optreden en ondanks dat het af en toe een beetje rommelig is, weten ze de zaal goed mee te krijgen en een goede sfeer neer te zetten. Ver verwijderd van de donkere meedogenloosheid van Godflesh, maar ook aan dit andere kant van het spectrum is het goed toeven.

Dark Mark

Op de vrijdagavond begeven we ons voor het eerst buiten TivoliVredenburg naar een van de vele andere locaties. In de prachtige Jacobikerk speelt Mark Lanegan samen met Alessio Natalizia onder de noemer Not Waving and Dark Mark. De speelse humor in de naam doet ons glimlachen als we denken aan de persoon Lanegan op een podium.

Hij ziet er inderdaad uit als een Dark Mark, met zijn donkere kledij en ietwat onwennige houding, ondanks zijn toch al zeer lange muzikale carrière. Zijn diepe, warme stem klinkt heerlijk in de akoestiek van de kerk, waar de beats van Natalizia af en toe wat minder tot hun recht komen. Toch is het een indrukwekkend optreden, dat terecht beloont wordt met stevig applaus.

Rijen

Waar het op donderdag af en toe een beetje druk was in TivoliVredenburg, is het op de vrijdag helemaal volle bak. Het feit dat het weekend is laat zich duidelijk gelden. We lopen tegen onze eerste teleurstelling aan als we bij de EKKO niet naar binnen kunnen bij Moon Relay. Een rij voor de deur en wachten tot er eerst mensen weggaan. Daar hebben we geen geduld voor, dus we begeven ons weer naar TivoliVredenburg.

Ook daar laat de drukte zich gelden: in de kleinere zalen (Pandora, Cloud Nine, Hertz) is het lastig komen vlak voor of na aanvang van een concert. Lange rijen, daar houden we niet van. Zo missen we bijvoorbeeld het optreden van Mark Ernestus’ Ndagga Rhythm Force.

Ierland en Iran

Gelukkig is er voldoende alternatief, zoals Girl Band. De Ierse groep begint langzaam faam te maken, getuige ook hun programmering in de Ronda. Tijdens hun show zien we de eerste, voorzichtige moshpit ontstaan. Het is intrigerend om te zien dat de band, ondanks hun toch enig lastige muziek met veel tempowisselingen en rustmomenten, de zaal goed meekrijgt.

In wat mindere mate gaat dat op voor Lafawndah, de Iraanse artiest die zich vele verschillende stijlen heeft eigen gemaakt door de jaren heen. Een uur later dan oorspronkelijk op het programma en ook nog eens een kwartier later dan gepland, begeeft zij zich samen met een drummer op het podium. Aan de kwaliteiten van de zang en drum ligt het niet, ook niet aan de stage presence, maar de onrustig geworden mensen in de zaal ouwehoeren er op los.

Sowieso wel een terugkerend euvel tijdens Le Guess Who?, of eigenlijk bij concerten in Nederland in het algemeen. Als Lafawndah met een glas wijn proost met het publiek ontstaat er meer een band en met haar bijzondere zang overstemt ze gelukkig de aandachtslozen.

Lightning Bolt

Als oorverdovende afsluiter in de Ronda pakken we nog even Lightning Bolt mee. Al jaren proberen we deze band live te zien, maar op een of andere manier lukte dat nooit. Een paar jaar geleden stonden we in New York zonder kaartje voor een uitverkochte zaal, maar gelukkig speelde die avond ook A Place To Bury Strangers, dus het leed was te overzien. Vanavond dan eindelijk het geweld van de Amerikanen Brian Chippendale (drums) en Brian Gibson (bas).

De heren staan vanavond zowaar op het podium, waar ze vaak er voor kiezen om midden tussen het publiek te spelen. Voordeel is dat we de gecontroleerde chaos nu goed kunnen zien. Vooral Chippendale ramt er als een beest op los in allerlei tempo’s en maatsoorten. Dat hij ook nog de zang voor zijn rekening neemt (via een een microfoon onder een masker) is eigenlijk te bizar. Wat een geweld, wat een intensiteit. We hebben niet eerder de Ronda zo luid meegemaakt.

Donato Dozzy

Voor we teruggaan naar Amsterdam maken we nog een kleine omweg naar WAS, waar Donato Dozzy en Neel samen een set van 5,5 uur draaien. Dozzy is een grootheid in de (ambient) techno scene en samen met Neel bracht hij enkele jaren geleden onder de noemer Voices From the Lake een fantastische plaat uit. Ondanks dat het betekent dat we zeker 2 uur later thuis zullen zijn, kunnen we het toch niet laten om even te kijken. WAS is een oude fabriekshal op een industriële locatie en wat dat betreft passend bij de muziek.

Halverwege hun set, als wij arriveren, draaien Dozzy en Neel alles behalve ambient. Harde, bijna industriële techno met af en toe ouderwetse rave er doorheen. Er zijn wat momenten met melodie, maar over het algemeen worden we weggeblazen. Bijna letterlijk, want het geluidssysteem aldaar is zodanig dat we de lucht om ons heen voelen bewegen.

Nog twee dagen te gaan, nog zoveel te ontdekken. Wordt vervolgd.

Gezien: Le Guess Who? 2019 – Verschillende locaties, Utrecht

tekst:
Niels Tubbing
beeld:
OSHUN-Le-Guess-Who-2019-c-Jelmer-De-Haas
geplaatst:
zo 10 nov 2019

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!