Desoriëntatie tijdens More Music!

Tijdens het More Music! festival te Brugge, speelde Pere Ubu een geweldige ‘Best Of’ uit vroeger werk in het Concertgebouw. Willis Earl Beal ging hen met een theatraal getinte set vooraf.

De in Chicago geboren Willis Earl Beal is een geval apart. Hij heeft ondertussen vier CD’s uit, maar zijn achtergrondverhaal is minstens even boeiend als de man zijn muziek. Beal is een grote fan van Tom Waits. En van blues. Zijn eerste CD verdeelde hij zelf. Hij trok de VS rond en liet op plaatsen waar veel mensen samenkwamen, tevens locaties die vrij hip waren, CD’s en cassettes achter. Hij ziet zichzelf als een kerel die uit het moeras opdook; een outlaw en een boogeyman. Hij beschouwt zichzelf meer als een natuurtalent dan als een product van de maatschappij. Beal omschrijft zich tevens als een ‘outsider kunstenaar’. Waarschijnlijk weet hij niet wat ‘’outsiderkunst’ is. Beal voelt zich ongetwijfeld aangetrokken tot die Art brut-kunstenaars die in gevangenissen en instellingen verbleven. Of hij zich tevens verwant voelt met kunstenaars met een psychische stoornis, bleek alvast niet uit zijn performance.

Vandaar ook dat Willis Earl Beal optreedt in schemerlicht. Slechts flauw blauw licht kleurde het podium. En toen de man, met hoed op, een T-shirt met het logo van zijn tweede CD ‘Nobody Knows’ rond het strakke lijf gespannen en gemaskerd (hij is ‘mensenschuw’ zegt hij), vroeg hij aan de toeschouwers vooral niet te applaudisseren. ‘En als je de songs te lang en te vervelend vindt, mag je gerust slapen’ voegde hij eraan toe.

Beal bezigt vooraf opgenomen muziek. Beats en elektronische ruis. Zijn instrument is in de eerste plaats zijn stem. En meneer Beal beschikt over een klok van een stem! Die bovendien verschillende toonaarden aankan. Soul, blues, ballads, gospel – Beal deed het in een handomdraai. Niet vies van enige theatraliteit. Wat in feite haaks stond tegenover zijn imago van een integer, schuchter performer. Op zich een contradictio in terminis. Maar goed. Hij zong behoorlijk wat materiaal uit zijn laatste album ‘Nocturnes’: lichte melodietjes, ogenschijnlijk zonder structuur, op zweverige elektronica. De kracht en de intensiteit van Beals stem overheerste. Zijn muziek voelde tevens urgent aan. Hij is blijkbaar een artiest die muziek gebruikt om de demonen van zich af te schrijven en te zingen. Beal kwam, zag en overwon….er ongetwijfeld een aantal nieuwe fans bij.

En dan was het tijd voor Pere Ubu. Deze legendarische band uit Cleveland, Ohio, bracht naar aanleiding van een verzamelbox uit de periode 1978 – 1982, een puike selectie uit hun eerste vijf platen. Songs uit: ‘The Modern Dance’, ‘Dub Housing’ en ‘New Picnic Time’ namen het leeuwendeel in. Uit ‘The Art of Walking’ en Song of the Bailing Man’ weerhield David Thomas slechts een paar tunes. David Thomas!! Hij is het enige vaste lid van de band gebleven. Op deze ‘The Coed Jail Tour’ wordt hij tevens begeleid door oudgediende Tom Herman, de gitarist die er van de debuutelpee ‘The Modern Dance’ reeds bij was, maar de band regelmatig verliet voor andere projecten.

David Thomas leek vermagerd (klinkt bijna als een eufemisme), werd het podium opgeholpen, steunend op een wandelstok en bracht dan ook het integrale concert al zittend door. Hij had ook een hevige dorst zei hij. Naast zijn stoel stond een groot glas en een fles wijn, die hij er bijna volledig doorjoeg.

Maar een zittende Thomas is al even dynamisch, gedreven en bevlogen als een staande Thomas. Grappig ook. David Thomas’ bindteksten gingen naadloos over in de songs. Een paar uitzonderingen (ik telde er vijf) niet te na gesproken, die zich hadden voorgenomen om te dansen en te huppelen op Pere Ubu’s bizarre songstructuren, bleef de rest van publiek (weliswaar stevig hoofdschuddend – neen, headbangen zat er niet in), zoals hun spirituele leider op het podium, op hun stoel zitten.

Het was een waar feest om al die oude songs terug te horen. Ja, zelfs de uitzichtloze sfeer van ‘Sentimental Journey’ (uit ‘The Modern Dance’ -het titelnummer stond ook op de setlist) was van de partij. Tevens bleek dat het oude materiaal van Pere Ubu geen moer gedateerd is, noch verouderd klonk. Pere Ubu is steeds een collectief geweest dat zich veraf hield van popsongs, zich steeds in de marge bewoog, eigenzinnig en rustig experimenteerde met allerhande geluidsmateriaal en songstructuren. De band klonk in Brugge buitengewoon fris en aanstekelijk. David Thomas wrong zich in ontelbare bochten op zijn stoel, wipte flink mee op de gitaarriffs en de stevige percussie en zwaaide olijk met de handen als gaf hij present op een dolle kermis. Dan weer zetten zijn handen kracht bij de man zijn stemgeluiden. Want zingen en schreeuwen kan hij nog steeds als de beste.

Deze iconen van de post-punk (hun muziek situeert zich eerder in de avant-garde) brengen nog steeds desoriënterende rock, gelardeerd met psychedelische elektronica, haperende songstructuren, concrete geluiden, lekker logge baslijnen en hypnotiserende riffs. ‘Ubu forever!’ juichte ik bij het verlaten van het concertgebouw in Brugge. Dat ze maar gauw terugkomen.

Gezien: More Music! Festival, Concertgebouw Brugge, 9 april 2016

 

tekst:
Piet Goethals
beeld:
Pere Ubu - (c) Piet Goethals
geplaatst:
ma 11 apr 2016

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!