Deportatie

Troosteloze barakken ommuurd door prikkeldraad, sinistere treinsporen, iemand in de wurggreep van de arm der wet. Is dit Europa in de jaren 1940 of anno 2016? Wel, allebei. Dat is ook de boodschap die de Amersfoortse kunstenaar ons met zijn indrukwekkend fotoboek en cd wil geven. Natuurlijk zit er een opzettelijke artistieke overdrijving in het combineren van foto’s van Auschwitz-Birkenau, met beelden van een hedendaags Nederlands vluchtelingenkamp. We nemen aan dat de overlevingskans in dat laatste ook wat groter is, maar er is toch geen ontkomen aan de talrijke gelijkenissen. Helms maakt er ons ook attent op dat een deportatie naar het land van herkomst ook een zeker doodvonnis kan inhouden. De fotograaf kiest duidelijk kant en beschouwt zijn camera als een spandoek: hoop wordt gezocht in de vastberadenheid van de vluchtelingen en het engagement van betogende actievoeders. De ingesloten cd met vier soundtracks overkapt de jaren 1990-heden muziekactiviteiten van Helms, die een verleden heeft bij onder andere Little Seed en cassettelabel Lor Teeps. De chronologische stukken sluiten thematisch aan, en maken via samples de brug van Jodendeportatie tot de inspanningen die Fort Europa momenteel onderneemt om ‘gelukzoekers’ te weren. Helms vertelt zijn verhaal met collages van veldopnames uit Auschwitz, hondengeblaf, mediafragmenten, concrete geluiden (metaal, glas, plastiek), een drumcomputer, drones, en akoestische instrumenten (piano, gitaar en klarinet). De combinatie beeld en klank vormt echt een meerwaarde, maakt van ‘Deportatie’ een bijzonder geslaagde release, en een rake geschiedkundige schop in ons geweten.

tekst:
Peter Vercauteren
beeld:
JanKeesHelms_Deportatie
geplaatst:
vr 28 dec 2018

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!