Chris Watsons Spooktrein in Brussel

Muziek was dit jaar een rode draad van het Brusselse Museum Night Fever 2016. In het  pas geopende Train World stapten we samen met Chris Watson op een spooktrein dwars door Mexico.

El Tren Fantasma
El Tren Fantasma

Mexico heeft – na de door het IMF opgelegde privatiseringen – nog slechts enkele spoorlijnen in gebruik. Eentje daarvan is en de Ferrocarril Chihuahua al Pacífico, die Los Mochis aan de Stille Oceaan verbindt met Chihuahua in het noorden van Mexico. Bijgenaamd El Chepe loopt deze 673 kilometer lange lijn door de Copper Canyon. Het hoogtepunt ligt bij Divisadero. Op Youtube zijn prachtige filmpjes te vinden, zoals deze.

 

Spooktreinen

In 2011 bracht Chris Watson (1952) op het Touch-label van Mike Harding ‘El Tren Fantasma’ uit. In het Nederlands: De spooktrein. Letterlijk een spooktrein want het traject van de trein – beginnend in Los Mochis – houdt op in Chihuahua. Het tweede deel van de rit kun je tegenwoordig alleen maar in je hoofd afleggen.
Watson was stichtend lid van Cabaret Voltaire, maar is tegenwoordig vooral bekend als sound/fieldrecordist, waarbij hij vooral natuurgeluiden opneemt. En hij was een van de gelukkigen die nog het hele traject van deze trein nog kon afleggen toen hij meewerkte aan het BBC-programma Great Railway Journeys. Tijdens die reis van een maand verzamelde hij opnames die hij dus pas veel later op cd zou uitbrengen. De evocatie op de cd is echter uitzonderlijk sterk, en intrigerend. Ik heb de cd dan ook vaak beluisterd en was nieuwsgierig  hoe het live zou klinken in de monumentale neo-renaissance stationshal van Schaarbeek.

Schaaltreinen

Live is uiteraard relatief: Watson brengt zijn fieldrecordings mee waarvan een groot deel al geprocessed en gemonteerd is, maar voegde daar toch een extra dimensie aan toe. In de eerste plaats moest hij natuurlijk rekening houden met de specifieke akoestiek van de locatie. De voormalige lokettenzaal is een rechthoekige zaal met daarin een glazen huisje, dat nu dienst doet als tentoonstellingsruimte. Verder staan in de ruimte sokkels met schaalmodellen van treinen en nog 2 ouderwetse houten banken. Watson maakte met deze surround opstelling van -speakers optimaal gebruik van de ruimte: dan weer zat je in de trein, dan hoorde je de trein in de verte of leek hij onder je voeten door te denderen.

Jungle

Voor de gelegenheid had Watson geluidskunstenaar Els Viaene gevraagd om de taak van stationsomroeper op zich te nemen. Met haar geschoolde, maar wel erg Vlaamse stem maande ze ons aan om aan boord te gaan van de spooktrein, riep onderweg de haltes om en kondigde het einde van de trip aan. Een klein beetje jammer was de niet altijd vlekkeloze uitspraak van het Spaans. Dat was een beetje jammer, want het beloofde een verre reis te worden in je hoofd. Ten slotte speelde Watson ook met het licht: de ruimte werd achtereenvolgens verlicht met het blauwe ochtendgloren, de gele woestijn, de groene jungle en de oranje avondzon. Of zo stelden wij het ons voor, in onze verbeelding.

Berg

En zo vertrokken we op reis: de conducteur blies op zijn fluitje en trein trok op gang, de wielen die over de sporen denderden – soms monotoon, soms in verschillende ritmes zodat je welhaast de bochten en kronkels in het traject voelde of de trein een berg op voelde zwoegen. Watson nam ook ruim de tijd om de omgeving te laten horen: soms flarden, soms langere stukken van vogels, van eetstalletjes in stations, en alles wat je zelf kunt bedenken bij zo’n lange treinreis. En het was heel jammer dat Chris Watsons reis met de spooktrein na 50 minuten al voorbij was.

Slaapcouchette

Ondanks al het gefoeter op de spoorwegmaatschappijen in België en Nederland blijft reizen per trein iets bijzonder; en vaak iets melancholisch. Wandelend langs de prachtige nostalgische treinstellen in het schitterend geënsceneerde Trainworld, hopen we volgende keer te kunnen genieten van ‘El Tren Fantasma’ in een ouderwetse luxe slaapcouchette waarbij we in slaap worden gewiegd door de trein en de klanken van Chris Watson. En dan wakker te mogen worden in Vera Cruz, Sint-Petersburg of Istanbul.

 

Gezien: Chris Watson, El Tren Fantasma, Museum Night Fever Brussel, 5 maart 2016.

tekst:
Ruth Timmermans
beeld:
030516-chris-watson
geplaatst:
ma 7 mrt 2016

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!