Aart Strootman vouwt Reich open

Gitarist en componist Aart Strootman speelde zaterdag 5 maart Electric Counterpoint van Steve Reich in de serie The Long Now van het Nijmeegse podium Extrapool.

Een tapijt langzaam geknoopt zien worden, patronen gestaag en systematisch vorm zien krijgen in een weefsel, een nest slangen door elkaar zien kruipen tot ze vervlochten zijn – dat is wat zich in vier uur tijd openbaart, terwijl gitarist Aart Strootman zich in steeds andere melodieën en akkoorden door verscheidene muzikale lagen werkt die hij ter plekke stapelt. Gestapeld vormen ze uiteindelijk de complete Electric Counterpoint van minimal music componist Steve Reich.

Orgels en marimba’s

Foto: Daniëlle Lemaire
Foto: Daniëlle Lemaire

Volgens de opzet van Reich speelde jazzgitarist Pat Metheny, voor wie hij het schreef, de verschillende lagen van tevoren in. Zo nam hij ze laag voor laag op. In een concert speelt hij de opname af en voegt hij er een laatste laag aan toe. In The Long Now, een serie concerten met eigentijdse muziek van ongewone lengte, vouwde Strootman het stuk open en bood zo inzicht in de structuur van de muziek, en in de werking van Reichs creatieve geest. Met de rug gericht naar het publiek liep hij stapje voor stapje langs een uitgewerkte partituur van vier A4-tjes hoog en zeventien (en een half) A4-tjes breed. Daaruit speelde hij steeds één lijn. Die legde hij vast op zijn laptop.

Doorzichtige grondlaag

Aan het eind van de reeks vellen aanbeland stelde hij de opnamefunctie van het apparaat opnieuw in, zodat hij bij de volgende rondgang een nieuwe laag kon aanbrengen. Zo maakte hij het muzikale tapijt met elke rondgang voller en rijker. Was de grondlaag nog enkelvoudig en doorzichtig, iedere volgende laag gaf de muziek meer kleur, deed het kleurenpalet ook veranderen. Terwijl aan het begin het geluid van de snaren nog duidelijk herkenbaar was, deed de klank later op sommige punten orgelachtig aan. Op andere punten leek het of Strootman marimba’s en vibrafoons uit zijn gitaar opdiepte. Melodielijnen verstrengelden zich, accenten in de melodieën gingen een verende dans met elkaar aan.

Hikken, struikelen

Geen moment mocht hij uit het ritme vallen, of een foute noot spelen. Ook alle fouten zouden vastgelegd worden, en als onderdeel van het weefsel bij iedere rondgang terugkomen. De concentratie die dit vergde, grensde aan het bovenmenselijke. Helemaal foutloos verliep dit concert niet. Daar was de apparatuur mede schuldig aan. Van tijd tot tijd doken elektronische tikken op, leek de muziek te hikken en te struikelen, alsof het systeem de informatie even niet kon verwerken, en met een knal tot zichzelf kwam. Het gaf deze uitvoering een onvoorziene lading.

Muzikaal labyrint

Aart Strootman speelt de laatste laag van Electric Counterpoint Foto: Daniëlle Lemaire
Aart Strootman speelt de laatste laag van Electric Counterpoint
Foto: Daniëlle Lemaire

Aanvankelijk was het niet duidelijk waar de fout vandaan kwam, en of de storende klanken toegevoegd zouden worden aan de opgenomen lagen. Dat bleek niet het geval, maar de storing bleef zich voordoen, steeds op andere momenten in de rondgang. Strootman liet zich echter niet uit het veld slaan, en speelde uiterlijk onverstoorbaar door. Zo werd dit een middag van op het puntje van je stoel luisteren naar hypnotisch aanrollende golven, opbloeiende akkoorden, springerig dansend snarenwerk, een cirkelgang door een muzikaal labyrint. Met als beloning een slotakkoord met een parelmoeren glans dat eigenlijk veel te snel vervloog in de stilte.

tekst:
René van Peer
beeld:
17021352_10155063827342453_8356538784299169796_n
geplaatst:
ma 13 mrt 2017

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!