Subvoice

In de afgelopen jaren heeft de Nederlands-Cypriotische componist Yannis Kyriakides regelmatig de communicatieve zijde van stem en taal in -€“ en via -€“ de muziek onderzocht. Robert Muis bespreekt een verzameling van deze composities: ‘Subvoice’ dat eind 2016 verscheen bij Undersound.In de afgelopen jaren heeft de Nederlands-Cypriotische componist Yannis Kyriakides regelmatig de communicatieve zijde van stem en taal in – en via – de muziek onderzocht. De uitgave ‘Subvoice’€™ brengt negen van die composities (uitgevoerd door evenzovele solisten of ensembles) bijeen. Er zijn werken waarin de tekst, in de woorden van Kyriakides, €˜direct is gecodeerd in muziek-€™ en composities waar de (communicerende) stem wordt onderzocht. Een voorbeeld van dat laatste is €’Der Komponist’, waarin Kyriakides een uitspraak van de musique concrete-componist Helmut Lachenmann uitrekt door de compositie heen, alsook in fragmenten op normale snelheid gebruikt. De stem, ontleed tot in de kleinste buigingen en details, dient als uitgangsmateriaal voor de compositie voor orkest. Zeer geslaagd is ook ‘€˜Paramythâ’, waarin het spel van klarinettist Michel Marang, violiste Barbara Lüneburg en pianist Reinier van Houdt is gecombineerd met de opname van een vrouw die een Cypriotisch verhaal vertelt; Kyriakides heeft de klinkers met software zo uitgerekt dat de stembewegingen meegaan met de instrumenten – of volgen de instrumenten de stem? Een stuk waarin woorden zijn omgezet in muziek is bijvoorbeeld ‘Politicus’€™; niemand zal bij het horen van de compositie €“ voor prepared piano – uitgevoerd door Kyriakides zelf – denken: “€œAh, dat is een dialoog uit Plato’€™s Republiek”, maar een ‘gespreksstructuur’€™ lijkt de compositie met intervallen wel te hebben. De vraag in hoeverre ‘€˜gecodeerde’€™ muziek de betekenis van de oorspronkelijke tekst kan overbrengen -€“ en of dat nodig is – speelt ook bij ‘€˜Words and Song Without Words’€™, gebaseerd op een tekst van Felix Mendelssohn over de verstaanbaarheid van taal versus muziek. Voor het volledige effect moet je eigenlijk de tekst tegelijk geprojecteerd zien, zoals bij een concert het geval is. Zonder dat is het een interessant conceptueel uitgangspunt. Bij Kyriakides resulteert een concept gelukkig in zeer beluisterenswaardige compsities, getuige het volledige ‘S€˜ubvoice’€™.

tekst:
Robert Muis
geplaatst:
di 14 feb 2017

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!