Struinen door docu’s

Gonzo (circus) was aanwezig op het International Documentaire film festival Amsterdam (IDFA). In ons eerste verslag aandacht voor twee muziekdocumentaires, de verlammende kracht van nachtmerries en een doodzieke stand-up comic.

Verdwaalde geluidskunstenaar

Still uit Hot Sugar's Cold World
Still uit Hot Sugar’s Cold World

Hot Sugar’s Cold World van Adam Bhala Lough is een portret van Nick Koenig oftewel Hot Sugar die geobsedeerd is door het opnemen van alledaags en ongebruikelijk geluid. Vervolgens maakt hij er tracks van die onder meer worden gebruikt door rapperscollectief Das Racist. De film toont hem in het wild terwijl hij geluiden opneemt op straat of met recorders vreemde locaties afgaat zoals een begraafplaats. Koenig is een verstrooid figuur die bekent dat het opnemen van muziek voor hem een manier is om controle uit te oefenen op een chaotische wereld. Dat de realiteit grilliger is blijkt uit de breuk die ontstaat met zijn vriendin Kathryn-Leigh Beckwith, die muziek maakt onder de naam Kitty. De camera volgt de rommelige relatie tussen beide artiesten, waarna Koenig zich terugtrekt naar het appartement van zijn grootouders in Parijs. Dat blijken Polen geweest te zijn die de holocaust hebben overleefd en waar Koenig kort over vertelt. Hot Sugar’s Cold World is vooral een sfeerimpressie van de creatieve zoektochten van een door geluid gedreven persoon. Een vage artiest die vooral ongrijpbaar blijft, maar wiens ziel wordt prijsgegeven in zijn weidse en gelaagde composities die te horen zijn in de film.

Het lelijke meisje uit Texas

Still uit Janis: Little Girl Blue
Still uit Janis: Little Girl Blue

Janis: Little Girl Blue van Amy Berg is een conventionele docu over de korte maar turbulente carrière van Janis Joplin. Zij groeide op in Port Arthur, Texas en had het op school zwaar te verduren als je de verhalen moet geloven. In Austin begon zij met zingen waarna zij imponeerde met haar unieke stem. Ze belandde in San Francisco ten tijde van de hippie explosie en werd zangeres van Big Brother and the Holding company. Joplins levensverhaal wordt aan elkaar gepraat door leden van verschillende bands, familieleden en vrienden. Wat daaruit blijkt was dat de onzekere Joplin alleen opleefde als zij zong voor een publiek. Archiefbeelden tonen Joplin die helemaal in haar element de menigte weet te betoveren met haar zangkunsten. Na de optredens verviel zij echter in een ongelukkig gat dat werd gevuld door drank en drugs. Dit beeld wordt bevestigd door haar brieven die worden voorgelezen door Chan Marshall (bekend als zangeres onder de naam Cat Power) en waarin Joplins kwetsbaarheid doorschemert. Geen vernieuwende film, maar een degelijke muziekdocu die je informeert over de prijs van roem.

Verlamd in de duisternis

Still uit The Nightmare
Still uit The Nightmare

Slaapverlamming is een geheimzinnig verschijnsel waarbij mensen half in slaap verlamd op bed liggen terwijl duistere visioenen opdoemen. Regisseur Rodney Ascher, die eerder het fascinerende Room 237 maakte over Stanley Kubricks The Shining, interviewt in The Nightmare mensen die lijden aan deze vreemde aandoening. In reconstructies probeert hij de kijker in dezelfde toestand te laten verkeren wat op momenten effectief werkt. De gruwel van het niet kunnen bewegen terwijl er enge figuren op je afkomen wordt zo invoelbaar. Patronen worden gaandeweg duidelijk. Een duistere man met een hoed is een terugkomende verschijning, net als figuren met grote ovale ogen die lijken op Aliens. Ook gebruikt Ascher beeldmateriaal uit films en kunst om de laten zien dat het een tijdloos fenomeen is. De macabere schilderijen van Füssli en Goya lieten al scenes zien die ook in de woorden van de geïnterviewden terugkomen. En dan is er de horror van Nightmare on Elm street die bij veel van de ondervraagden herkenbaar is. Ondanks de op momenten beklemmende aanpak wordt de documentaire op een gegeven moment saai en richtingloos. Na de zoveelste ervaring en reconstructie verliezen de nachtmerries hun kracht en vraag jij je af of het ooit goed zal komen met de mensen die dagelijks lijden aan slaapverlamming.

Kankerhumor

Still uit Tig
Still uit Tig

Tig Notaro is een stand-up comic die in Amerika opviel door haar droge stijl van grappen maken. Haar leven verandert opeens als zij geconfronteerd wordt met een zeldzame en ongeneeslijke ziekte waardoor zij bijna niets kan eten. Daar komt ook nog de dood van haar moeder bij en als klap op de vuurpijl de diagnose borstkanker. Ondanks deze immense tegenslagen kan Notaro intuïtief maar één ding doen: er grappen over maken. En zo gebeurt het dat zij tijdens een historisch optreden opeens iedereen verrast met haar openhartige show over kanker. Collega’s zoals Sarah Silverman en Louis C.K. zijn vol lof en de show wordt al gauw een sensatie. De docu Tig van Kristina Goolsby en Ashley York is een opbeurend portret van het succes dat deze comédienne overvalt en hoe haar leven daardoor verandert. De film is conventioneel en lekker Amerikaans. Verwacht inspirerend bedoelde pianomuziek bij scènes die moeten ontroeren en ook een positief beeld van Tig en haar succes. Stekelige kwestie worden vermeden zoals de ambigue positie om je succes deels te moeten danken aan kanker. Notaro weet echter te charmeren met haar persoonlijkheid en haar scherpe gevoel voor humor. Uiteindelijke de beste manier om tegenwicht te bieden aan een pijnlijke realiteit.

tekst:
George Vermij
beeld:
Hot_Sugars_Cold_World1
geplaatst:
ma 30 nov 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!