Atari Teenage Riot

OFF Festival Katowice 2012 – the very best van de alternatieve muziek

OFF Festival bestaat al sinds 2006 en zal veel Gonzo-lezers al opgevallen zijn door  de steevast sterke lineup. Het festival kreeg ook niet voor niets vorig jaar de award voor het beste medium sized festival van Europa.

Wij stelden dit jaar zelf vast dat het een hoewel vrij massaal toch zeer intelligent ineen gestoken festival is, zonder écht grote mainstream headliners. Iedere band lijkt relevant voor de alternatieve scene in Europa op dit moment. Naast wat meer toegankelijke en gevestigde bands uit de indie scene (Iggy and The Stooges, Battles, Swans, Megafaun) was er veel ruimte voor experimentele muziek waarvan je misschien niet zou verwachten dat die kan werken op een open air festival, zoals van anbb: Alva Noto & Blixa Bargeld, Colin Stetson en het Poolse modern gecomponeerde klassiek ensemble van Mikołaj Trzaska. Maar het OFF-publiek is er geïnteresseerd en geconcentreerd genoeg voor.

Atari Teenage Riot
Atari Teenage Riot

OFF festival-programmeur Artur Rojek selecteerde opvallend veel Poolse bands, vooral in de eerste uren van de drie dagen. Bewonderenswaardig, omdat het om heel interessante bands gaat die in sommige gevallen zeker niet onderdoen voor grotere buitenlandse namen. We kregen een aantal gevestigde namen uit de Poolse scene te zien (waarvan er maar enkele enige naam in het buitenland hebben) zoals Jacaszek, Mikołaj Trzaska, Cool Kids Of Death en Napszykłat, naast veelbelovende nieuwkomers: Piętnastka, The Band Of Endless Noise en Levity bijvoorbeeld. Wel jammer dat de vele kwalitatieve Poolse bands zo dicht op elkaar gepropt zaten in die eerste uren van het festival waardoor we een aantal optredens in halfjes moesten opdelen.

Het festival bestaat uit een concertterrein dat als een gordel om een relax-eet-drinkeiland ligt. Fijn, want zo bleven de bekers Grolsch en het maaltijdafval ver weg van de optredens. Deze slimme indeling droeg zeker ook bij aan de aangename en gefocuste beleving van de bands.

Wij noteren hieronder wat over onze top vijf. Maar heus, het was moeilijk selecteren!

1. anbb: Alva Noto & Blixa Bargeld

anbb
anbb

“Zwei komponenten” reciteerde Blixa Bargeld (bb) tijdens hun laatste nummer. En dat is precies wat anbb bewijst te zijn: twee uitstekende compenten die voor elkaar bestemd zijn. De heldere minimale ritmes en geluiden van Alva Noto (an) combineren in alle puurheid perfect met de markante ijle zang van Bargeld – met zijn typische hoge krijs als handelsmerk. Denk daarbij aan uiterst minimale visuals en de sfeer wordt duidelijk: strak, intens en weloverwogen meeslepend. Bargelds expressieve lichaam stond het ene nummer voor een witzwarte zandloper, vervolgens in een gekleurde ruit, of af en toe voor een simpele smalle horizontale lijn maar nooit voor iets wat de aandacht te veel opeiste of verdeelde. Veel beter kan een samenwerking niet uitpakken.

2. Shangaan Electro

Een ontzettend verfrissend gebeuren was het optreden van Shangaan Electro. Shangaan Electro is een muziekstijl die is opgeeist door de Zuid-Afrikaanse producer Nozinja en wereldkundig gemaakt op diens release ‘New Wave Dance Music From South Africa’. Het draait vooral om dans en traditionele Shangaan marimba geluiden. Hoe ziet zoiets er live uit? Als één groot feest! De imposante Nozinja staat er als een koning bij, drukt af en toe droogjes op play voor de volgende track en legt het publiek uit wat Shangaan Electro is: “One, Eight, Nine”, moet het publiek schreeuwen, “beats per minute”. Verder doen vier dansers in fel gekleurde pakken met ietwat onnozele doch erg doeltreffende vleugeltjes erop, er alles aan je met hun schuddende humoristische bewegingen te entertainen. Het publiek op OFF festival ging hiervoor compleet plat en imponeerde Nozinja zelf met ritmisch gestramp op de houten tentvloer. De show werd helemaal leuk toen Nozinja bij het laatste nummer zelf nog even een danspasje kwam wagen. Van een goede opbouw gesproken.

3. Profesjonalizm

Profesjonalizm
Profesjonalizm

Colin Stetson (GC107) stond met zijn enorme bassaxofoon in een bomvolle tent op de Experimental Stage tijdens een zomerse stortbui, terwijl tijdens diezelfde stortbui het neusje van de zalm van de Poolse moderne jazz scene het moest doen met een verlaten openluchtpodium. Wij pikten na de stortbui nog de tweede helft mee, en dat bleek een voortreffelijke keuze. Het nieuwe sextet van de in 2005 ‘International Jazz Piano Competition’ winnende pianist Marcin Masecki maakte in Polen furore met het meest recente album met de prikkelende titel ‘Chopin Chopin Chopin’. Profesjonalizm speelt letterlijk met klassieke jazz, minimale klassiek, humor en catchy melodieën. Masecki kiest niet voor een statische vleugel, maar voor zijn eigen goedgebruikte pianino, van waarachter hij de excellente drummer Jerzy Rogiewicz (die we later ook nog zagen in het eveneens interessante trio Levity dat op de rand zit van jazz en hedendaagse klassieke muziek), bassist Piotr Domagalski (ook Levity) en de blazerssectie bestaande uit Michał Górczyński, Tomasz Duda en Kamil Szuszkiewicz. Deze band zou makkelijk buiten het Poolse grensgebied furore kunnen gaan maken.

4. Mikołaj Trzaska

Ook al zo’n fantastische Poolse muzikant/componist. Die gelukkig al wel de nodige credits buiten Polen heeft weten op te bouwen, dankzij samenwerkingen met onder andere Peter Brötzmann en Ken Vandermark. In Polen is Trzaska vooral bekend vanwege zijn sublieme soundtracks voor dé Poolse filmregisseur van het moment (zo werd ons verteld) Wojziech Smarzowski. Trzaska speelde op OFF festival dan ook de soundtrack van Smarzowski’s laatste film ‘Róza’. Zelf speelt Trzaska alto/soprano saxofoon en basklarinet, en naast hem staan nog twee blazers die een heel arsenaal aan saxofonen en klarinetten bespelen. Daarbij nog twee contrabassisten en in het midden een drummer. Zij spelen iets uit het grensgebied tussen jazz en hedendaags klassieke muziek; “yass” in Polen genoemt, een deels door Trzaska opgerichte movement van geïmproviseerder avantgarde en jazz uit de jaren 1990 en 1980. Dit optreden was zeer minimaal en experimenteel -wij dachten aan het album ‘The Shepherd’s Dream’ van DAAU- en soms liep het uit op een heftige battle tussen de blazers en de bassen, met de drummer als scheidsrechter. Even dachten we dat het toch te experimenteel en minimaal was voor een zomerfestival, want de sportvliegtuigjes die af en toe laag over de tent vlogen om te landen op de 100 meter van het podium verwijderde landingsbaan en de soundcheck van het podium ernaast maakten het nu en dan wat moeilijker om je te concentreren op een verder zeer sterk concert.

5. Beneficjenci Splendoru

Beneficjenci Splendoru
Beneficjenci Splendoru

Toch wel een erg bijzondere band. Zeer experimenteel maar wel ondergebracht bij  de Poolse divisie van Sony Music. Beneficjenci Splendoru heeft naam weten te maken met wazige nerdy robot videoclips, en was tot voor kort ook niet meer dan een studioproject van Marcin Staniszewski. Dat is nu dus veranderd. Een aantal rasperformers werden aangetrokken om de avant-pop live te vertolken. Staniszweski oogt als een ware muzieknerd die wel degelijk het liefst in zijn studio bezig is, maar zijn muzikanten, met name zangeres en multi-instrumnetalist Iza Lamik, weten hem uit te dagen om toch een beetje los te komen. En dan is er nog “tong-gitarist” Wojtek Bubak, een meester in gekke bekken en rare stapjes. Het zijn allemaal een beetje markante types. We weten niet zo goed waar we hun muziek moeten plaatsen. “Avant-pop” noemt de OFF festivalgids het; wij denken ook aan de Russische avantgarde band N.O.M., soms aan Laibach (niet zo donker), soms aan Kraftwerk, en soms aan Front 242 of Front Line Assembly. We vrezen dat Beneficjenci Splendoru niet zomaar de wereld zal veroveren, en vragen ons stiekem ook een beetje af waarom Sony Music hier geld in ziet, maar op zijn minst verdienen deze lui een doorbraak in de experimentele scene.

(6.) Overige uitschieters

Savages
Savages

Naast onze top vijf hebben we nog meer steengoede optredens gezien. Zoals van een paar bekende namen onder Gonzo-lezers: Atari Teenage Riot, Kim Gordon & Ikue Mori (die visuals!), het Poolse Jacaszek, Swans, Colin Stetson en Thurston Moore en ook van een aantal wellicht nog niet zo bekende artiesten: Piętnastka, Savages, Levity, Coldair en Andy Stott.

Tekst & beeld: Maarten Lammers en Griet Menschaert

tekst:
Gonzo (circus) Crew
beeld:
Atari-Teenage-Riot
geplaatst:
di 7 aug 2012

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!