De indrukwekkende line-up van het Le Guess Who?-festival maakte er ook dit jaar weer een uiterst geslaagde editie van met eigenlijk slechts één verkapt minpunt: er is van het goede gewoon te veel. Ook na de geslaagde twee eerste dagen probeerden wij een verantwoorde selectie te maken.

Eerste act van de zaterdagavond is het optreden van Earth-frontman en gitarist Dylan Carlson met de experimentele slagwerker Rogier Smal. Carlson brengt het typische logge groovy geluid van zijn latere platen ten gehore, doorspekt met een southern vibe die de lege Amerikaanse landschappen lijkt te belichamen. Soms neigen de trage tunes naar de muzikale thema’s die we kennen van het heerlijke ‘Hex; Or Printing in the Infernal Method’ (een klassieker van Earth) om even verder toch een andere afslag te nemen.

Toch blijven beide heren niet voortdurend in een gemakkelijke groove hangen, maar wordt er ook druk geëxperimenteerd. De volgetatoeëerde handen van Carlson benutten het hele fretboard en met name drummer Smal zoekt op onorthodoxe wijze naar de grenzen van zijn drumstel en spel.

Hoewel er een vlag met de tekst ‘Demolition’ over de versterker hangt, is het optreden (in tegenstelling tot het oudere, vernietigende werk van Carlson) vreedzaam en interessant. Een fijne combinatie van dromerige riffs met een prominent basgeluid en enkele avontuurlijke muzikale verkenningen. (cvdv)

Hijgliedjes

Het is regenachtig, maar toch hebben zich tientallen mensen naar de Leeuwenberghkerk begeven, de plek die de afgelopen jaren dienst heeft gedaan als de kleine zaal van Vredenburg terwijl het nieuwe Tivoli werd gebouwd. Daar horen we The Weather Station van songwriter Tamara Lindeman uit Toronto. Het zijn voortdeinende popliedjes met folkinvloeden. Ze beweert vandaag wat “under the weather” te zijn, maar ook op plaat klinkt ze weinig uitgelaten. Niettemin brengt ze mooie dromerige liedjes om de avond mee te beginnen.

Vervolgens trekken we naar Theater Kikker (nog zo’n opvallende locatie van het festival) waar we nog net een stukje Jessica Moss meekrijgen. Moss staat op blote voeten op het podium, zingt en speelt viool en bedient effectpedalen – waarvoor ze regelmatig al vioolspelend voorover buigt. Het resultaat doet denken aan Franse hijgliedjes, maar dan in een versie die wat meer avant-garde dan poppy klinkt. (db)

Wervelwind

Onmiskenbaar hoogtepunt voor de zaterdag is Magma, die bewijzen na vier decennia nog steeds actueel te zijn. Met hun potpourri van uiteenlopende muzikale invloeden, waaronder jazz, progressive rock, krautrock en zelfs gospel, spelen de Franse veteranen een zichtbaar geïmponeerde Ronda-zaal plat.

De show laveert moeiteloos tussen experimentele, maar telkens weer verrassende muzikale exploraties en enkele eerder rustige en statige passages waarbij de focus meer ligt op Magma’s typische “buitenaardse gospel” samenzang. Hoewel veel van de muzikale grensverleggende exploraties van Magma dateren uit de jaren zeventig, valt de bezoeker tijdens de uitvoering toch van de ene verbazing in de andere dankzij het virtuoze spel en de vurige zangpartijen.

Gelukkig blijft al dat vakmanschap niet enkel bij technische dikdoenerij, maar ademt ook een sfeer en energie uit dat je als toeschouwer bij de lurven grijpt. In de voorste gelederen zie je het publiek stevig losgaan, en tijdens een scat-achtige zangsolo van Vander zien we zelfs iemand staan snikken. En terecht, want deze wervelwind van een show mag voor ons gelden als één van de beste liveacts van Le Guess Who? 2015. (cvdv)

Afrofuturisme

Na drie kortere en langere concerten voelt het T.P. Orchestre Poly-Rythmo de Cotonou toch nog als het begin van deze festivaldag. Deze band uit Benin die al bestaat sinds de jaren 1960 beschikt over een opvallende bandoutfit: een bruin overhemd met blauwe elementen en een witte broek. Het is het soort old fashioned dat charmeert, net zoals de manier waarop de heren zich op het podium bewegen. Afwisselend zijn er drie mannen die zingen, de linker heeft een shekere (een met kralen bezet percussieinstrument), de middelste maakt dansend zijn rondjes langs de andere bandleden, en de rechter drumt (met twee stokjes) voortdurend op een arsenaal aan koebellen en een woodblock. Het publiek zingt en klapt mee wanneer dat gevraagd wordt. Bij dit orkest maak je je absoluut geen zorgen over hoe vernieuwend of relevant de muziek is, zolang je maar lekker kan dansen. (db)

Zeven jaar geleden gold Shabazz Palaces nog als de avantgarde van de hiphop, met hun abstract licht psychedelisch geluid, en Ishmael Butler’s cryptische teksten met een radicale afrofuturistische inhoud. Niet dat ze onderhand mainstream zijn geworden, maar met de cloud rap van producers als Clams Casino en steeds meer zwarte artiesten die een expliciet politieke boodschap verkondigen, lijken ze in 2015 wel een stuk meer op hun plaats in het muzikale landschap. En ook op het podium, want daar hebben ze hun act helemaal op punt gezet na jaren van verfijning. Zo komen nu al hun uiteenlopende invloeden volledig uit de verf: de Afrikaanse roots (met een mix van buitenaardse samples en traditionele instrumenten), de militante straatpoëzie van Last Poets, de eerste golf hiphop uit de jaren 1980, R&B en soul. Het duo voelt zich duidelijk als een vis in het water tijdens hun set, en dat plezier slaat helemaal over op het publiek. Er zijn nog steeds maar weinig live hiphopacts die je probleemloos aan een niet-adept van het genre kan aanraden, maar Shabazz is er in het vervolg eentje van. (dv)

Intense moloch

In de seated Hertz-zaal is het de beurt aan de eigenzinnige Japanse improv-kunstenaar Keiji Haino. Na meer dan veertig jaar podiumervaring is hij het experimenteren nog altijd niet beu, wat blijkt uit de merkwaardige percussie-act waar hij het wat onwennige publiek op trakteert.

Haino begint zijn set achter een tafel gevuld met glazen potten waar hij driftig op staat te hameren. Later beweegt hij vrij en met enig theater over het podium met een tweetal bekkens, die hij afwisselend hard en zacht tegen elkaar dan wel op de vloer laat kletteren. Best indrukwekkend hoe de Japanner speelt met klank en resonantie, waarbij hij de door hem voortgebrachte tonen met drukke handbewegingen laat doorklinken om ze al dan niet weer abrupt af te breken.

De performance kan een deel van het publiek echter maar weinig bekoren, en in bepaalde uithoeken van de zaal vormen geroezemoes en vooral gegrinnik een stoorzender tijdens de show. Zelf vinden we het een aardig en apart optreden van Haino, voor wie duidelijk niets vreemds vreemd is. (cvdv)

Even voor elven is het dan tijd voor de festivalcuratoren van dit jaar Sunn O))). Het collectief heeft bijna dertig van de artiesten op de affiche uitgenodigd, en mag nu zelf op de bühne hun intense moloch van een act ten uitvoer te brengen. Posters bij de ingang waarschuwen voor het “extreem luide” volume van het optreden, en bezoekers die zonder oordoppen de zaal willen betreden wordt zelfs de toegang ontzegd.

Vijf man sterk betreden de heren en dame in monnikspij gestaag het in rook gehulde podium, dat staat gevuld met een indrukwekkende en enigszins beangstigende hoeveelheid versterkers. Sunn O))) begon ooit als een pure, drone doom-act, later slopen er steeds meer experimentele elementen in het snoeiharde geluid. Vanavond zijn zowel het alles omver blazende gitaargeweld als de meer subtiele nuances prominent aanwezig in de set. Zo wordt ingezet met vrouwelijke zang en elektrische viool, bijgestaan door synths en gitaren. Helaas verdrinkt het geluid geregeld in een oorverdovende basdrone. Tijdens de tweede helft van de show is er ruimte voor een sfeervolle trombonesolo, die echter andermaal op de achtergrond wordt geduwd door zware gitaargolven.

Dat hoge volume en de bijhorende fysieke ervaring zijn natuurlijk het handelsmerk van de shows van de Amerikaanse band, maar dit keer is het effect zo extreem dat het sommige bezoekers (te herkennen aan ineengedoken lichaamshouding en verwrongen gezichten) gaandeweg te veel wordt.

Desondanks staat een goed gevulde zaal bijna anderhalf uur lang gefascineerd te turen naar het unieke schouwspel dat zich op de stage voltrekt. (cvdv)

Extatisch

Het stond in de sterren geschreven dat Kamasi Washington onze speciale aandacht zou krijgen. Of eigenlijk stond het al in Gonzo #129 geschreven, waar we de man interviewden met het oog op zijn doortocht tijdens LGW. Maar er waren wel meer aanwijzingen dat dit een speciaal concert zou worden: de extatische reacties op zijn dubbelconcert in de AB bijvoorbeeld, of het feit dat zowat iédereen die je op LGW aansprak het optreden met rood had omcirkeld in het programma.

Dus we kunnen hier kort zijn: wie van jazz houdt, kan anno 2015 geen betere act zien dan Kamasi Washington. Wie van muziek houdt, kan anno 2015 geen betere act zien dan Kamasi Washington. En wie op een podium een stel muzikanten wil zien die passie en virtuositeit ademen, die elke riff, elke solo, elke noot doen zinderen van emotie met een brede grijns van puur genot, die zich niet laten leiden door genreverdelingen of haantjesgedrag of professionele overwegingen, maar enkel door een gedeelde toewijding aan livemuziek (en een scheut levenslange vriendschap)… die kan anno 2015 etc… u begrijpt waar ik heen wil: Washington en z’n kornuiten maakten alle verwachtingen waar, and then some. Tegelijk was het een optreden dat elke omschrijving tart, dus zorg gewoon dat u het zelf de volgende keer niet mist wanneer ze in de buurt spelen – wat voor de rest ook uw muzikale meug is. (dv)

Nachtmutsje

Ons nachtmutsje lawaai voor de avond heet Lightning Bolt, en dat ware in andere omstandigheden perfect bevredigend geweest. De band is namelijk niet bij machte om een slecht optreden te spelen en raast zoals vanouds door een set waarbij de intensiteit en muzikale vernuft de overhand neemt op details zoals daar zijn de specifieke nummers die worden gespeeld. Maar enkele factoren spelen dit keer in hun nadeel:

(1) om praktische redenen staat het duo opgesteld op het podium. Klinkt logisch, maar bij de beste optredens van LB staan ze gewoon midden of in een hoek van de zaal.

(2) gisteren werd dit kot al een keer afgebroken door A Place To Bury Strangers, en in het aanschijn van die audiovisuele overload kan LB enkel scoren met puur volume.

(3) vergis je niet: dit is nog steeds oorverdovend luid… maar lang niet zo luid als hun optreden in Het Bos (Antwerpen) enkele maanden geleden. Nu moeten we eerlijk zijn: dat staat sindsdien ook geboekstaafd als het luidste optreden dat we OOIT hebben meegemaakt. Maar het wordt voor de band dus moeilijk om zichzelf in de toekomst nog te overtreffen. Niet dat we hen die kans niet meer zullen geven, maar op LGW was Lightning Bolt verrassend… vergetelijk. (dv)

Ritmische variëteiten

Op zondag ontbreekt de zachte binnenkomer. Geen hoge vrouwenstem of gladde popsong: Okay Temiz is een soort witchdoctor, en La Fanfare du Belgistan is zijn kraam met een groot aanbod aan ritmische variëteiten. Bij het opkomen speelt hij op een versterkte berimbau die gedecoreerd is met hetzelfde zwartwitmotief als zijn bril, en later passeert nog een groot assortiment aan ander slagwerk de revue. Zo krijgt hij de gelegenheid elk nieuw stuk ritmisch in te leiden, waarna La Fanfare du Belgistan altijd wel een manier vindt om zijn spel aan te vullen met terugkerende muzikale elementen die er een volwaardig nummer van maken. Het resultaat is een intrigerend feestje waarbij het samenspel van het podium spat, en je voor je ogen muziek hoort en ziet vormen. (db)

Charmant

Space Lady intrigeert ons al een eeuwigheid, van toen we haar fameuze Peter Schilling cover ‘Major Tom’ aantroffen op een obscure mp3-blog over outsidermuziek. Ondertussen is ze haar cultreputatie als straatmuzikant ontstegen met een compilatie en enkele internationale tournees tot gevolg. Maar haar vorige doortocht hebben we gemist, en bijna gaat het vandaag wéér mis: de kleine theaterzaal van De Kikker blijkt overvol te zitten, en we moeten onze perscredentials bovenhalen om toch nog een plekje te bemachtigen. En dat allemaal voor een sympathiek omaatje met een gevleugelde vikinghelm en een bibberende Casiosynth die wat covertjes zingt? Het is een bedenking die we halverwege het concert maken, maar wanneer als afsluiter ‘Major Tom’ weerklinkt grijpt het ons weer recht naar de keel. De rest van het optreden valt misschien vooral te klasseren onder “charmant”, maar soms is het net dat ene nummer dat het maakt. (dv)

Bananenbier

In het cultuurhuis Rasa schenken ze bananenbier, en zonder in exotistische clichés te willen vervallen: dat spoelt perféct weg bij het optreden van Baba Commandant, een Afrikaanse artiest afkomstig uit Burkina Faso die zich letterlijk en figuurlijk bevindt op een kruispunt van culturen. En dus hoor je in zijn veelgelaagde sound echo’s van woestijnblues en highlife, van Fela Kuti en King Sunny Adé. Zijn begeleidende Mandingo Band houdt het sober maar effectief, met enkel een funky gitarist, een bezwerende bassist en drums. Meer is er niet nodig om een feestje te maken zo blijkt, en eerlijk gezegd is er geen enkel optreden op LGW waar we werkelijk het héle publiek zo onbevangen en spontaan zien dansen. (dv)

Ook bij Songhoy Blues spat de energie van het podium. Zanger Aliou Toure doet rare dansjes en heeft het grootste deel van de tijd een zeer aanstekelijke glimlach op zijn gezicht. De band speelt een combinatie van Afrobeat en desert blues, die tegelijk Afrikaans en westers klinkt. Het is dansbare popmuziek met een prominente bas. Zo dansbaar en aanstekelijk dat het publiek zelfs meedoet wanneer Toure de rol van fitnessinstructeur op zich neemt en de hele zaal een dansje laat doen. (db)

Climax

Annette Peacock staat bekend als een hoogst eigenzinnige artieste, en valt nauwelijks voor een optreden te strikken. Bovendien heeft ze tijdens haar carrière gestunt met zeer uiteenlopende geluiden en genres, dus haar optreden in de Grote Zaal van Tivoli kan twee kanten op: een jammerlijke teleurstelling, of een zeldzame parel om blij te zijn dat je het mocht meemaken? Gelukkig wordt het dat laatste. Peacock zit in het halfduister met enkel een stemmige blauwe spot om haarzelf en haar piano te verlichten. Een poging van de lichttechniek om er wat meer schwung in te krijgen wordt door de artieste kort geblokt: “change the light back to what it was, then leave it”. Ze heeft dan ook geen tierelantijntjes nodig, enkel haar stem, een keyboard en heel af en toe een verdwaalde drumcomputer zijn genoeg om LGW op de valreep nog zijn laatste, hoogst bezwerende climax te verschaffen. Het wordt zo’n concert waar je na tien minuten elk besef van plaats en tijd kwijtspeelt, om pas terug bij zinnen te komen wanneer het afscheidsapplaus je opschrikt uit een wakende droom die puur bestaat uit de stem van Peacock. (dv)

Gezien: Le Guess Who? Festival, Utrecht, 21-22 november 2015
Tekst: Caspar Van der Veen (cvdv), Dimitri Vossen (dv) en Danae Bos (db)
Foto’s: Brian Benton