Mannen

Mannen. Ze schijnen tegenwoordig langer voor de spiegel te staan dan vrouwen en hun ‘mannetje’ te kunnen staan in het huishouden. Maar de Russische man is en blijft een ongelikte beer, althans dat beweert Viktor Jerofejev. Jerovejef is één van de meest vooraanstaande hedendaagse Russische schrijvers met een lange staat van dienst als criticus: eerst van het Sovjet-regime, nu van het wilde kapitalisme.
In het 43 verhaaltjes tellende ‘Mannen’ brengt hij verslag uit van zijn eigen ervaringen als man enerzijds en bekritiseert hij de lamlendige of juist de lachwekkende über-macho houding van zijn Russische seksegenoten. Toepasselijk begint hij met een lofzang op de ochtenderectie, die hij als een vrouwelijk woord omkleedt met vele epitheta, maar tegelijkertijd ook lekker vulgair neerzet. In andere verhalen is hij ook bitter ironisch, op het seksistische af, zoals wanneer hij opmerkt dat Stalin beter de vrouwen had kunnen verwijderen, dat zou volgens hem een heleboel problemen hebben opgelost. Maar evengoed zijn in andere verhaaltjes, stukjes of cursiefjes de mannen letterlijk de ‘lul’. En hij kan het ook niet nalaten om de stijlloosheid van de voormalige Sovjet-nomenclatura in de verf te zetten, door te verwijzen naar hun uniforme dracht van korenblauwe sokken. Neen, Jerovejef is een man van de wereld – hij geldt als een kenner van De Sade en profileert zich ook als libertair – die handig gebruik heeft weten te maken van de seksuele revolutie die ook vanaf de jaren 1980 de benepen seksuele moraal in de Sovjet-Unie onderuit haalde. Of zoals hij het zelf stelt: seks veranderde in die tijd van een amateursport in een profsport, want de vrouwenemancipatie maakte het tegelijk ook moeilijker voor de toch al zwalkende Russische man om aan een vrouw te geraken.
Op zijn scherpst is Jerofejev als hij het wildwest kapitalisme – dat sinds Boris Jeltsin de Russische samenleving beheerst – genadeloos verwerpt. Ooit was hij een criticus van het Sovjet-regime, maar in zijn vriendenkring ziet hij de moordende effecten van het staatskapitalisme van Poetin. Een bedeesde schrijver die zich in het Sovjet-tijdperk beschermd wist, ging ten onder. En samen met het ongebreidelde kapitalisme won de orthodoxe kerk opnieuw sterk aan invloed op de samenleving en het individu, de man in het bijzonder.
Hoewel Jerofejev beweert “de man, dat is een duidelijke zaak” zal de lezer van dit prachtig uitgegeven boekje (uit de serie Nieuwe Russen van Uitgeverij Douane) het er niet altijd mee eens kunnen zijn. Soms is de (Russische) man ook een ongrijpbaar mysterie…

tekst:
Gonzo circus
beeld:
ViktorJerofejev_Mannen
geplaatst:
ma 5 jan 2015

Nog meer nieuws krijgen over muziek en kunst?

Schrijf je in op de Gonzo (circus)-nieuwsbrief!