Langzaam komt de zomer op gang. Tijd om ook onze festivalzomer op gang te trekken. Daarvoor trokken we naar de openingsavond van Gent Jazz. Op de affiche jonge jazzmannen Kamasi Washington en Ibrahim Maalouf.

Eerst even terug naar maandag 19 november vorig jaar. Toen speelde de jonge jazzcat Kamasi Washington in de Brusselse Ancienne Belgique een optreden waarbij we oren en ogen tekort kwamen. Een optreden dat gezien de omstandigheden op het juiste moment kwam. Vraag was dan ook of hij de tour de force hier kon herhalen. De omstandigheden zijn natuurlijk compleet anders. Hier staat hij samen met zijn band niet in een kleine club maar in een behoorlijk grote festivaltent voor een gecompartimenteerd, zittend publiek. Gezien de hipheidsfactor van Kamasi Washington – de connecties met Flying Lotus en Kendrick Lamar, weet je wel – is het publiek ook behoorlijk jong.

Zomerse soundtrack

De Grote Vriendelijke Reus Washington en zijn band openen het optreden met ‘Change Of The Guard’, ook de openingstrack van die majesteuze driedubbelaar ‘The Epic’. Dat is het nummer waarin toetsenman Brandon Coleman volop de kans neemt om een hoofdrol op te eisen. Hij schudt de ene solo na de andere uit zijn keytar en toetsen. Ondertussen vullen Washington en de andere leden van de band aan. Direct daarna volgt ‘Askim’. Subtiele saxstoten van Washington, ijle zang van Patrice Quinn, maar vooral bassist Miles Mosley zorgden voor een heerlijke soundtrack bij zowat de eerste warme zomeravond van het jaar. Mosley verkende alle mogelijkheden van zijn contrabas, de klanken die hij soms tevoorschijn toverde waren soms buitenaards.

Wat daarna volgde was het momentje waarop Washington zijn vader Ricky op het podium roept. In het aan zijn grootmoeder opgedragen ‘Henrietta Our Hero’ voegde Washington sr. subtiele toetsen dwarsfluit toe. Stilaan begon er wel wat te wringen bij dit concert. Zaten we te veraf om helemaal meegezogen te worden? In tegenstelling tot Brussel koos Washington hier met zijn band voor de meer uitgesponnen, rustigere nummers van de plaat. Kabbelt het soms iets te veel? Deze vragen doemen stilaan in ons achterhoofd op.

Alleszins na een mooi verhaal over zijn trombonist Ryan Porter wordt een door calypso beïnvloed nummer van hem gespeeld. Soulbrother Porter en zijn trombone eisen natuurlijk de hoofdrol op in die compositie. Wat daarna volgt is een breuk in het optreden. Hoewel de twee drummers, Tony Austin en Ronald Bruner Jr., meer dan begenadigd zijn, is hun solomoment te langdradig om te blijven boeien. Na deze drumsolo keert de band nog terug om met ‘The Rhythm Changes’ een punt te zetten achter hun optreden op Gent Jazz. Eentje dat ons wat achterliet met gemengde gevoelens. De volle tent at echter uit zijn hand en laat dat dan ook blijken met een staande ovatie.

Versmelting

De andere jonge jazzman op deze openingsavond van Gent Jazz was de eveneens 35-jarige Libanees-Franse componist en trompetspeler Ibrahim Maalouf. Een dag eerder bracht hij op Les Ardentes zijn ode aan de vrouw met ‘Red & Black Light’. Hier was het de beurt aan ode aan de Egyptische diva Oum Kalthoum. Voor het optreden begon vertelde hij eerst uitgebreid hoe deze symfonie is opgebouwd. Centraal staat het nummer ‘Alf Leila Wa Leila’ (‘Duizend en één nacht’), het bekendste nummer van Kalthoum. Voor het album en dit optreden vertrekt Maalouf samen met zijn muzikanten van het drie minuten durende refrein van dat nummer. Dit wordt keer op keer herhaald, maar telkens op een andere manier geïnterpreteerd. Daardoor duiken er telkens nieuwe subtiele elementen op die het absoluut boeiend houden.

Het concert wordt ingeleid door Oed-speler Samir Hossain die het nummer van Kalthoum overneemt. Wat volgt is een versmelting tussen jazz en klanken uit het Midden-Oosten. Natuurlijk is Maalouf daar goed voor uitgerust door de speciale trompet die hij gebruikt. Het vierde ventiel van het instrument zorgt ervoor dat hij de kwartstonen kan spelen die zo kenmerkend zijn voor de muziek uit het Midden-Oosten. Op de schermen naast het hoofdpodium zien we het spelplezier tussen de muzikanten. Maalouf is duidelijk de leider en stuurt zijn band doorheen het concert. Sommige variaties zijn zo klein gespeeld dat we op onze toegewezen zitplaats soms worden verstoord door het geroezemoes rondom ons.

Jammer, want dat haalde de concentratie en aandacht weg. Maar gelukkig zijn er ook soms nog die momenten die geweldig ontroeren zoals naar het einde van het ‘Kalthoum’-gedeelte. Maalouf neemt een solo voor zijn rekening waarin we – als we niet beter wisten – de stem van de Egyptische diva door zijn trompet hoor klinken. Langzaam wordt het stiller en stiller tot de band invalt en het nummer helemaal ontbrandt. Ook Maalouf valt een staande ovatie te beurt. Terwijl we ons langzaam én met een omweg naar de uitgang begeven breien ze er nog een bis aan vast waarin Hossain terug opduikt. De cirkel is helemaal rond.

Gezien: Gent Jazz, 7 juli 2016

Tekst: Maarten Timmermans – Beeld: Piet Goethals