Al eerder kon je de persoonlijke ervaringen van Peter Bruyn lezen over Rewire 2024. Ook Hasret Emine was op het Haagse festival, wat voelde als een warme uitnodiging voor iemand die een leven lang heeft geworsteld met concertzalen en festivals die niet letten op diversiteit. You just had to be there…
Rewire is een festival dat ieder jaar weer een line-up neerzet van acts die niet enkel op een podium staan om te entertainen, maar een show neerzetten die zowel muzikaal als visueel een inkijkje is in het creatieve proces van de makers. Van de visuals tot het ontwerp van het podium: over alles is tot in de details bewust nagedacht. Of je nu iets van de line-up kent of niet, je zult gegarandeerd verrast worden door indrukwekkende acts, acts wier werk zo diep verbonden is met hun persoon dat het alleen maar logisch is hoe ze politiek het podium opbrengen. Zo vertelde avant-garde artiest en schrijver Jenny Hval in een Free Palestine shirt over de link tussen de muziek -en militaire industrie en droeg elektronische artiest en producer Jlin een keffiyeh (Palestijnse solidariteitssjaal) op het podium.
Dat het festival een grootse internationale gemeenschap trekt maakt het qua concertervaring ook fijn: Nederland staat immers nog steeds bekend als land waar zoveel door shows heen wordt gepraat dat je niks van de muziek kunt horen. In dit mooie zonnige weekend in april valt het mee, er wordt veel meer gedanst en actief meegedaan met acts dan dat er wordt gepraat. Bij de energieke rapper en artiest Aunty Rayzor, die zonder twijfel de beste show van de zaterdag heeft neergezet, danste er op uitnodiging een finance bro op het podium mee, aangemoedigd door het enthousiaste publiek. In de meeste zalen is het zelfs muisstil: we zijn hier niet om veels te luid bij te praten over ons leven, maar om de muziek te beleven. Muziek dat voor recensenten als ik ieder jaar weer lastig blijft om op papier te beschrijven: you just had to be there om te snappen waarom ik aan filmmaker Dario Argento moest denken bij performer Gazelle Twin.
Toch hoop ik dat mijn recensies inspireren om de artiesten die ik beschrijf te beluisteren en live te zien, maar ook te overwegen volgend jaar naar het mooiste festival van Nederland af te reizen en je onder te dompelen in de muziek en kunst op Rewire. Voor iemand die een leven lang heeft geworsteld met concertzalen en festivals die niet letten op diversiteit, bewerend dat ze ‘geen kleur of gender’ willen zien, is Rewire ieder jaar weer een welkome uitnodiging. Hier wordt niet gepretendeerd dat er wordt gelet op diversiteit, het is simpelweg zo’n norm geworden dat het vanzelf gaat.
Jenny Hval
Op Rewire presenteerde muzikant, schrijver en artiest Jenny Hval ‘I Want To Be A Machine’, haar nieuwe interdisciplinaire theaterperformance. In een volle zaal in Amare krijgt het publiek voordat Hval en de band starten een stuk rijstpapier met een sterke geur. De performance begint: Hval en haar band komen het podium op. Tussen de melodische muziek en experimentele klanken horen we Hval’s filosofische bevragingen en vertellingen. Zo wilde ze tijdens de pandemie een hamburger zijn in een fast food filiaal, aangeraakt door vele verschillende handen, maar voelde het tegelijkertijd ook de afgelopen tien jaar alsof zij en haar muziek niet echt zijn, alsof ze niet echt bestaan. Haar verhalen doen denken aan sci-fi monologen van auteurs als Izumi Suzuki. Terwijl de band van het podium afgaat wisselt Hval van stage outfit, waarvoor ze achter een scherm staat op het podium waar haar zich omkledende silhouet nog te zien is terwijl haar stem ons toespreekt: ‘Voor deze show, zoals de meeste shows, dienen we een plattegrond in van het podium, een leeg podium met lege props, zoals een stoel die daar staat en een scherm dat daar komt.’ Misschien vult enkel de muziek het podium, stelt Hval, maar zijn de mensen die erop staan en ernaar kijken geesten die niet weten dat het geesten zijn. Na de wissel van kleding komen Hval en de band weer het podium op en zien we dat ze allemaal shirts met ‘Free Palestine’ dragen. Hval kondigt aan hoe ze vannacht in haar droom het gehele platform Spotify verwijderde, naar aanleiding van de investeringen die het platform doet in AI-technologie van het leger. Terwijl Hval uitlegt hoe sterk de link tussen het leger en de muziekindustrie is, loopt een bandlid naar voren en wijst nogmaals op de tekst op hun shirt, zodat het voor iedereen die het niet kan zien duidelijk is dat dit gaat over de genocide in Gaza. Het publiek applaudisseert luid voor de openlijke steun voor Palestina op het podium, iets wat in deze tijd helaas zo controversieel is dat shows van artiesten en muzikanten die openlijk steun verklaren aan Palestina plots worden afgezegd. Later, wanneer Hval en de band in weer andere sets van kleding rondlopen, wordt het shirt opgehangen aan een standaard op het podium. Iets later verschijnt een platform op het podium met een glazen vierkant dat Hval optilt en aan het publiek overdraagt: ‘Hier zit niet alleen geur in, hier zit muziek in,’ stelt Hval, terwijl het transparante vierkant verschillende neuzen van het publiek langsgaat. De show voelt als een artistiek en poëtisch musical, een samenvoeging van alle hyperfixaties van Hval, die niet alleen in haar muziek experimentele randjes heeft opgezocht maar ook in haar boeken: als een futuristische filosoof blijft ze het publiek vragen voorleggen die ronddwalen in haar hoofd, een plek waar we allemaal heel eventjes naartoe zijn gereisd tijdens de voorstelling. Een bewust subtiele voorstelling die nog lang zal nablijven.
Gazelle Twin
De prachtige Koninklijke Schouwburg wordt gevuld door de onheilspellende geluiden van Gazelle Twin, die met een tapijt, ouderwetse sofa, een lamp en wat pedalen alleen op het podium staat. De setting lijkt op een combinatie van Talking Heads’ Stop Making Sense’-podium en de kamer waar David Lynch zijn cult show ‘Twin Peaks’ heeft geschreven. De composer en performer uit Engeland zet een solo show neer die geen enkel moment verveelt: haar elektronische dissonanties en nachtmerrieachtige stemeffecten maken dat je wordt getransporteerd naar horrorfilm waarin de soundtrack de sfeer meer lijkt te bepalen dan de setting en het acteerwerk. Zelfs wanneer Gazelle Twin haar opera-achtige bereik even achterwege laat en duistere hijggeluiden maakt in de microfoon, alsof er een achtervolging plaatsvindt waar haar leven vanaf hangt, klinkt de muziek bewust gecomponeerd, als een muzikale versie van een drone-y suspense opera geregisseerd door Dario Argento. Met de visuals erbij wordt het filmische van de show alleen maar versterkt – de show had zo nog een half uur langer mogen duren.
Keeley Forsyth
Acteur en zanger Keeley Forsyth zet in de Grote Kerk een show neer met een kwartet die haar grootse stem subtiel begeleidt. Forsyth speelt de wereldpremière van haar meest recente plaat ‘The Hollow’. Binnen vier jaar is dit alweer haar derde album, waarvoor ze voor het eerst iets meer de elektronische kant opgaat. De subtiele composities van het kwartet en experimentele beelden van artiest Netia Jones zijn een mooie ondersteuning voor Forsyth, die de ogen op haar laat focussen tijdens deze betoverende live show. Als een Nosferatu-karakter loopt Forsyth zachtjes heen en weer, haar bewegingen en houding geven alvast weg hoe haar stem zal klinken. Toch klinkt het telkens weer anders dan je had verwacht: zwaarder, voller, indrukwekkender. Een kerkdienst van een middeleeuwse geest op het podium, die ons waarschuwt voor de ongeopende schatten die er onder de grond worden verstopt.
Loraine James Feat.Fyn Dobson & Alessandra Leone
Producer en componist Loraine James speelt op iedere plaat steeds weer met een ander subtiel verschil, met op ‘Gentle Confrontation’ (uit 2023) een warmer geluid dan op de platen ervoor. Tijdens de show in PAARD staat James even alleen op het podium, hen lijkt het publiek rustig op te warmen voor de artiest die hen zal vergezellen. Drummer Fyn Dobson komt iets later het podium op en brengt met zijn sterke sound een driedimensionale laag aan de tracks van James. Ook nu zijn de beelden op de achtergrond, van artiest Alessandra Leone, niet alleen een extra toevoeging maar een onlosmakelijke verbinding met de show. We zien steden die lijken op Rotterdam, LA, Seoul, Chicago, steden die lastig te onderscheiden lijken en samen worden gevoegd, net zoals James en Dobson’s klanken. Een subtiele en deels dromerige show die toont hoe bijzonder James’ composities zijn – als het publiek hen nog niet kende nodigt de show in ieder geval uit voor meer.
Aunty Rayzor & Catu Diosis
Er zijn maar zelden artiesten die een publiek dat nog niet bekend is met hun werk zo goed kunnen meekrijgen om energiek en enthousiast mee te doen aan de show. Aunty Rayzor krijgt in de kleine propvolle zaal van het PAARD bijna iedereen mee: de finance bro die ze naar voren roept, danst respectvol en losjes met haar mee op het podium. Alle vrouwen die ze oproept om naar voren te komen doen het graag en dansen mee op de beats en Rayzor’s absurd technische raps. Zelfs de telefoons gaan allemaal omhoog wanneer Rayzor vraagt om meer licht en alles, maar dan ook alles wat ze het publiek vraagt mee te rappen doet het publiek enthousiast mee. De muziek, die werd beheerd door Catu Diosis (medelid van Rayzor in collectief Nyege Nyege) is een experimentele mix van grime, afrohouse, r&b en hiphop, dat nummer na nummer catchy blijft. Dit is zeker weten de meest indrukwekkende show van het hele festival, één die gemakkelijk nog een half uur had kunnen duren. Het enthousiasme dat Rayzor in ons allemaal naar boven had gehaald bleef na de show nog lang hangen.
Jlin & Florence To
Producer Jlin staat bekend om haar experimentele footwork, live gespeeld in het PAARD voor de beelden van kunstenaar Florence To. De twee werkten hiervoor samen tijdens een residentie op EMPAC, New York: de beelden zijn namelijk bedoeld voor een opkomende nieuwe plaat van Jlin. Beide artiesten op het podium dragen een keffiyeh, opnieuw een openbare steunbetoging voor Palestina. Als je niet dicht genoeg bij het podium staat zie je niet dat Jlin de drums live meespeelt op haar drumcomputer, iets wat absurd lijkt voor het hoge tempo waarin het gebeurt. De set verveelt hierdoor geen enkel moment en is een uitnodigend welkom in de distinctieve sound van Jlin. Ook de visuals lijken, zoals op bijna iedere Rewire-set, een prachtige ondersteuning voor de muziek. Dansend op de samples en live sounds begint zo de zaterdagnacht van Rewire.